Kanker en seksualiteit, het taboe doorbreken

Kanker wordt steeds meer een ziekte waarmee we met een behandeling nog enkele jaren kunnen leven. Dit komt omdat er steeds betere behandelingen bestaan om de tumoren onder controle te houden. Ook kan men meer vormen van kanker genezen. Daardoor beschrijven artsen kanker meer als een chronische ziekte. Niet enkel bejaarden krijgen kanker. Zo komt kanker ook voor bij relatief jonge personen. Deze hebben vaak een gezin of willen nog kinderen. Omdat seksualiteit bij ziekte vaak nog wat taboe is, krijgen patiënten er nog te weinig info over. Daardoor blijft de patiënt met zijn vragen of problemen zitten.

Seksualiteit en kanker

Seks en intimiteit

In een relatie is seks en intimiteit een onderdeel dat niet vergeten mag worden. Bij sommige relaties heeft het zelfs een groot deel van de basis van de relatie bepaald. Intimiteit is in elke relatie anders. Zo zal het ene koppel intimiteit zien als seks, terwijl dat voor anderen knuffelen, kussen of een moment enkel voor elkaar kan zijn.

De diagnose kanker

Wanneer iemand de diagnose kanker krijgt, heeft dit invloed op heel de leefwereld van de patiënt. Soms wordt de partner hier wat in vergeten. Toch is deze een grote steun en toeverlaat voor de patiënt. Vaak moet de partner machteloos en onzeker toekijken hoe heel de behandeling wordt ondergaan. Het is niet altijd makkelijk voor de partner om hiermee om te gaan.

Kankerbehandeling

Een kankerbehandeling is heel ingrijpend. Deze heeft invloed op heel je lichaam. Zo worden bij de start van de behandeling allerlei bijwerkingen genoemd. Toch wordt er bijna nooit info gegeven over bijwerkingen die kunnen optreden tijdens intimiteit. Zo worden de bijwerkingen soms vele malen erger waardoor seks moeilijk of onmogelijk wordt. Omdat hier geen info is gegeven door de arts of verpleegkundigen blijft de patiënt met veel vragen zitten. Door het taboe dat nog een beetje rond seksualiteit hangt, spreekt de patiënt de hulpverlener ook niet aan. Op lange termijn is er geen seks meer tussen de patiënt en de partner. Er wordt gezien dat de partner denkt dat hij iets verkeerd doet of dat de patiënt geen interesse meer heeft in de partner. Langs de andere kant heeft de patiënt het lastig om zich bloot te blijven geven door de bijwerkingen. In vele gevallen stopt de intimiteit na verloop van tijd ook. Ze raken elkaar minder aan uit angst dat de andere partij meer zal verlangen. Wanneer hier niet ingegrepen wordt kan de afstand tussen de twee zo groot worden dat de relatie op de klippen loopt.

Seksuele bijwerkingen en behandelingen

Over het algemeen hebben mensen die een kankerbehandeling ondergaan minder zin in seks. Dit is volkomen normaal. Als je een griep hebt, denk je ook niet aan seks maar aan uitzieken. Bovendien kunnen sommige behandelingen met hormonen dit gevoel versterken.

Klachten bij de vrouw

Hormoonbehandeling
Wanneer een vrouw een hormoonbehandeling krijgt, zal ze overgaan in de menopauze. Dit komt omdat de vrouwelijke hormonen worden onderdrukt. Je krijgt symptomen van de menopauze zoals warmtevlagen. Ook komt vaginale droogte vaak voor. Daardoor kan de seks pijnlijk worden. Wanneer dit pijn blijft doen, wil ze deze pijn voorkomen door seksualiteit met de partner af te blokken. Wat je als vrouw kan doen tegen vaginale droogte is een glijmiddel gebruiken. Neem ook voldoende tijd voor het voorspel als je intiem wil zijn met je partner.

Radiotherapie
Als je radiotherapie hebt gehad in het kleine bekken kan je ook klachten ontwikkelen. Radiotherapie staat erom bekend de slijmvliezen aan te tasten. Ook in de vagina zitten slijmvliezen. Deze worden helaas ook aangetast. Daardoor wordt de vagina veel nauwer. Zo kan seks moeilijk of onmogelijk worden. Dit zorgt vaak voor frustratie voor de vrouw. Er bestaat een oplossing om de vagina soepel te houden. Zo kunnen nadat de radiotherapie is gestopt rekoefeningen, ook wel dilatatieoefeningen genaamd, gedaan worden. Hierbij krijg je een set met staafjes. Deze staafjes beginnen van de dikte van een potlood en worden steeds breder. De bedoeling is dat de vrouw start met het dunste staafje en dit drie maal per week gedurende tien minuten in houdt. Naarmate dit beter gaat gebruikt men telkens een breder staafje tot penetratie opnieuw mogelijk is. Als je relatie toch stuk gaat, moet je eraan denken om weer met het dikste staafje te blijven oefenen wanneer je seksueel niet actief bent. Anders kan na verloop van tijd als je een nieuwe partner hebt de vagina opnieuw vernauwd zijn waardoor seks niet mogelijk is. In sommige gevallen lukt het dilateren met de staafjes niet opnieuw. Dan is er nog de mogelijkheid om operatief de vagina te laten verwijden. Spijtig genoeg is maar een klein gedeelte van de vrouwen daarmee geholpen.

Chemotherapie
Verder kan een vrouw ook bijwerkingen krijgen van chemotherapie. Meestal zal de vrouw minder vochtig worden waardoor seks pijn kan doen. Een oplossing hier is een glijmiddel of een vagina bevochtende crème zoals Vagisan.

Chirurgie
Wanneer een ingrijpende operatie is ondergaan, denk hierbij vooral aan borstoperaties, kan de vrouw hiervan hinder ondervinden. Zo zullen haar borsten anders aanvoelen bij aanraking. Het kan zelfs zijn dat de vrouw dit als ongemakkelijk ervaart. Wanneer men een reconstructie met buikweefsel heeft ondergaan, kan de buik ook anders aanvoelen. Het is voor de patiënt en de partner samen opnieuw even zoeken naar zones die de vrouw wel aangenaam vindt om aangeraakt te worden.

Klachten bij de man

Chemotherapie
De man kan door chemotherapie onvruchtbaar worden en erectiestoornissen krijgen. Deze erectiestoornissen kunnen tijdelijk of van blijvende aard zijn.

Chirurgie
Bij een operatie aan de prostaat kan het mogelijk zijn dat de man nog wel een orgasme kan krijgen, maar dat er geen zaadlozing meer komt. In vele gevallen tast dit ook het zelfbeeld aan. Ze voelen zich minder man. Ook voor de vrouw is het moeilijker om te weten wanneer haar man nu echt geniet. Vooral met elkaar praten over de verandering is hier de boodschap.

Radiotherapie
Wanneer je radiotherapie hebt gehad in het kleine bekken kan de man pijn hebben tijdens het klaarkomen. Dit komt omdat de plasbuis is aangetast door de bestraling. Gelukkig herstelt de plasbuis zich na enkele weken en zal ook de pijn weer verdwijnen. Het is dus beter om een paar weken te wachten voor je na de radiotherapie weer seksueel actief wordt. Anders kan de man een trauma oplopen door de pijn, waardoor hij angst heeft dat de pijn opnieuw zal komen de volgende keer.

Psychologische klachten

Niet enkel op lichamelijk vlak, maar ook op psychisch vlak kunnen er klachten ontstaan. Zo kan het zelfbeeld aangetast worden door de veranderingen die de patiënt doormaakt. Ook kan je erg onzeker worden over je eigen lichaam of ontwikkel je de angst dat je lichaam zal falen. Verder kan ook depressie ontstaan. Wanneer je jezelf hierin herkent kan het raadzaam zijn om alleen of samen met je partner een seksuoloog te raadplegen. Deze kan je tips en tricks geven waardoor je je beter in je vel voelt en je weer kan genieten van een intiem moment met je partner.

Sociale klachten

Niet enkel op psychologisch en lichamelijk vlak krijgen we klachten, ook op het sociaal vlak kunnen er dingen veranderen. Zo kan je je heel erg onbegrepen voelen omdat door je partner, familie en omgeving. Deze willen je vaak steunen, maar beseffen niet dat je zelf ook soms rust nodig hebt of je teveel aan je hoofd hebt om leuke dingen te doen. Zij kunnen niet goed omgaan met deze nieuwe situatie en nemen soms afstand van de patiënt. Daardoor kan op lange termijn de band die je had met je partner, familie of omgeving veranderen.

Lees verder

• Je seksleven na verwijdering van de baarmoeder