Kan een narcist veranderen?
Velen van ons leven met het idee dat we die ander wel kunnen veranderen. We denken dat als we maar genoeg van ze houden, genoeg voor ze doen, als we onszelf genoeg veranderen, als we hen de hulp bieden die ze zo hard nodig hebben, alles wel goed zal komen. Als je een relatie hebt met een narcist, is dit niet zo. Een narcist zal niet veranderen, want volgens hem is er niets mis met hem. Uit verschillende onderzoeken is duidelijk geworden dat bepaalde persoonlijkheidskenmerken meer continuïteit vertonen dan andere. Met name psychopathische trekken zoals gebrek aan empathie, grandiositeit, en gevoelsarmoede lijken betrekkelijk resistent tegen verandering en juist deze trekken vertoont iemand met de narcistische persoonlijkheidsstoornis.Volgens de narcist is de rest van de wereld gek. Hij zal denken; 'waarom moet ik iets oplossen dat geen probleem is?' Als je hem verlaat, kan het zijn dat hij zegt dat hij zal veranderen. Het kan ook zijn dat hij zegt dat hij hulp gaat zoeken.
Behandeling van NPS
Je komt ze nauwelijks tegen in de hulpverlening. Ze mankeren toch immers niets volgens de narcist zelf. Als je de experts op het gebied van behandeling van persoonlijkheidsstoornissen hoort en leest dan geneest iemand met deze stoornis nooit. Hooguit leert hij zich anders te gedragen. Sommigen zeggen zelfs: 'Door therapie leert iemand met NPS nog meer trucs om anderen te bespelen'. De experts zeggen: 'Het is pappen en nathouden met die mensen. We kunnen niets meer dan proberen te voorkomen dat ze door het lint gaan en nog meer mensen schade berokkenen'.Het is duidelijk dat er geen standaard therapie is die werkt bij een persoon die lijdt aan de narcistische persoonlijkheidsstoornis. Het is ook vrij duidelijk dat de interventie via medicijnen niet werkt. Dus rest de vraag: Is er een behandeling voor narcistische persoonlijkheidsstoornis?
De narcist in therapie
Laten we aannemen dat een NPS patiënt zich gedraagt als een kind. Sommigen verwijzen naar een narcist als een persoon die wel fysiek is opgegroeid, maar niet mentaal. Narcisten moeten worden onderwezen in communicatieve vaardigheden. Narcisten moeten via educatieve programma's, veel vaardigheden leren. Het zijn mensen die niet in staat zijn om te gaan met een probleem. Ze kunnen het werkelijke leven eigenlijk niet aan. Als zij langdurig de juiste behandeling krijgen, kunnen enkele narcisten misschien ooit transformeren naar volwassen mensen die op een positieve en zelfstandige manier kunnen bijdragen aan de samenleving.
Mentale stoornis
Narcisme is een mentaliteit, zij het een onbewuste en geprojecteerde. Echte verandering kan alleen op dieper niveau plaats vinden, veelal onbewust, zodat men alleen de resultaten ziet. Het gaat er om de onbewuste keuze te veranderen. Soms lukt het om iemand uit zijn cocon te lokken. Het is dan zaak om de persoon die dan tevoorschijn kruipt, ook echt te aanvaarden, echt contact met hem leggen inclusief de schaduwkant, deze vervolgens herkennen, erkennen, trachten te aanvaarden en het handelen erop af te stemmen. Om hier mee om te kunnen gaan moet je wel een zeer bekwaam, ervaren en professionele therapeut zijn.
Is een narcistische persoonlijkheid veranderbaar?
In het algemeen zijn de volgende zaken noodzakelijk bij verandering; motivatie, zelfinzicht, cognitieve (denk)vaardigheden, sociale vaardigheden, hoge frustratietolerantie. Bijna iedereen kan veranderen, binnen zijn / haar mogelijkheden en beperkingen, en daar ligt nu juist de moeilijkheid met NPS. Het is de beperking waardoor bovenstaande zaken grotendeels ontbreken.Alvorens te geloven dat er hoop voor de behandeling is zou je deze punten kunnen overwegen;
- Hij begrijpt dat zijn gedrag ongepast en verkeerd is.
- Hij werpt schuld voor zijn gedrag niet op zijn vriendin, ouders of iemand anders.
- Hij neemt volledige verantwoordelijkheid voor zijn gedrag.
- Hij heeft een verlangen om te veranderen. Hij doet het niet slechts om uit moeilijkheid te blijven of omdat zijn partner hem voor een ultimatum stelt.
- Hij volgt zijn verlangen om met concrete acties te veranderen.
- Zijn nieuwe gedrag is continu, niet slechts voor een moment. Liefde is een gedrag!
Werkbare strategieën
Zowel filosofisch als pragmatisch kunnen en moeten we geen verantwoordelijkheid nemen voor het leven van andere mensen. Narcisten zijn onverbeterlijk en zijn welbekend moeilijk te veranderen. Proberen hen te veranderen is een verkeerde strategie. De twee levensvatbare strategieën zijn óf ze te accepteren zoals ze zijn, óf ze te vermijden. Als iemand de narcist accepteert zoals hij is – dan ben je er voor zijn behoeften. Zijn behoeften zijn een deel van wie hij is. Dus, als iemand ervoor kiest om hem te accepteren – het is een totaal pakket, inclusief al zijn behoeften en gedrag. Zie het narcisme als een handicap. Het is heel droevig maar we kunnen ze niet helpen. Je kunt ze niet gelukkig maken! Je kunt ze niet veranderen, wel heb je de keuze om zelf veranderingen aan te gaan.Verander zelf
Stop met het jezelf voorhouden dat je de situatie kan verbeteren of de persoon kan veranderen. Je kunt niemand veranderen! De enige persoon die kan veranderen ben jij zelf. Je verandert jezelf door je bewust te worden dat je in deze situatie jezelf toestaat continu mishandeld te worden. Je verdient het om op een respectvolle manier behandeld te worden en soms moet je jezelf die behandeling geven.
Kies voor jezelf
Als iemand je constant ondermijnt en kleineert verdient degene het niet om bij jou in de buurt te zijn. En hoe langer je bij de narcist blijft, hoe erger het wordt. Want hoe sterk je ook bent, het vreet (negatieve) energie. Het stopt niet vanzelf. Het is het gevolg van een onverwerkt, onervaren deel uit het verleden wat hem zo heeft gemaakt, maar het is geen excuus om zo te blijven. Narcisten breken meer af dan dat ze investeren. Kies voor jezelf voordat hij (met) jou breekt.
Lees verder
Gerelateerde artikelen
Narcisme herkennenNarcisme kent verschillende variaties, van een grote zelfvoldaanheid tot een zware narcistische persoonlijkheidsstoornis…
Narcistische persoonlijkheidsstoornis: Symptomen narcismeAf en toe over zichzelf opscheppen is een menselijk kenmerk. Mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis hebben…
Gezondheid: Een narcistische persoonlijkheidsstoornisNarcisme is van alle tijd, maar er ligt of meer de nadruk op narcisme of narcisme neemt inderdaad toe. De verschillende…
Ben ik een narcist? Kenmerken narcistische persoonlijkheidNarcisme is een begrip uit de psychologie dat velen wel bekend voorkomt maar waarvan veel mensen niet precies weten wat…
Waarom mannen en vrouwen elkaar vaak niet begrijpenWaarom begrijpen mannen en vrouwen elkaar steeds niet? Dat is voor velen de vraag. De verschillen tussen mannen en vrouw…Reacties
Henk, 15-06-2012
Ik bedoelde in mijn reactie inlevingsvermogen in het algemeen van narcisme. We zijn allemaal narcistisch. Gezond narcisme wel te verstaan binnen onze maatschappelijk afgesproken sociale normen. Onze ik-kern is de basis van ons bestaan. Net als sex.
Kwaadaardige narcistisch gedrag moet je afkeuren, bestrijden, genezen. Niet de persoon in zjn kern. Als iemand kanker heeft, pak je de kwaadaardige woekerende cellen aan en niet de patient die zijn cellen heeft om te kunnen bestaan. De gezonde mens is een narcist.
De ongezonde mens is een doorgeschoten narcist. Dat klinkt een stuk minder dualistisch vind ik als narcist.
Reactie infoteur, 15-06-2012
De oorspronkelijke betekenis van het woord "Narcist" is iemand geen liefde kent. Dat is voor de narcist zelf niet eens zo ongezond, maar bijna altijd zeer ongezond voor anderen die ermee te maken hebben.
De persoon IS een narcist, het is geen ziekte die je weg kunt snijden of genezen, maar een gebrek in de hersenen. Het is een ernstig gebrek aan wat de meeste mensen wel hebben: een geweten!
Henk, 09-06-2012
Het artikel en de reacties over dit gedrag vind ik dualistisch.
Ik dacht dat wij allemaal dit gedrag in mindere of meerdere mate hebben.
Dit verhaal gaat dus om extremen waar iedereeen tot zekere hoogte herkenning en inlevingsvermogen zou moeten hebben.
Zoniet dan zou ik kunnen stellen dat wie dat niet kan, een stoornis heeft, vergelijkbaar met NPS.
Onder de reageerders op dit artikel zitten behoorlijk wat mensen met een dergelijk stoornis is mijn mening.
Reactie infoteur, 13-06-2012
Alles in het leven is dualistisch. We hebben het hier niet over normaal gedrag, maar over Kwaadaardig Narcistisch gedrag. Het ontkennen dat deze zeer ernstige vorm van psychopathie bestaat is een van de grootste problemen in onze huidige maatschappij.
@ Henk
Empathie en inlevingsvermogen zijn essentiële menselijke eigenschappen die je echter bij kwaadaardige narcisten beter niet kunt inzetten, omdat je dit alleen maar meer kleinering oplevert en de narcist zich alleen maar machtiger zal voelen. Het is namelijk in hun ogen slechts zwakheid dat je uberhaupt gevoelens hebt.
Wanneer je zegt dat hier veel reageerders een dergelijke stoornis hebben dat weten diegene al hoe laat het is. Spiegelen is namelijk iets wat elke narcist doet!
Rene, 12-04-2011
Ook bij mij is de diagnose narcist gesteld. Ik loop nu een jaar bij een psychologe en die weet mijn diepere ik aardig te raken. Ik toon zelden mijn emoties en zeker niet tegen vreemden.
Mijn narcisme wordt erger als er problemen zijn. Dan val ik terug op schema's die ik aangeleerd heb in mijn jeugd. Mijn jeugd was een zwart gat, maar door de psychologe en wat gesprekken met mensen uit mijn jeugd komen er dingen naar boven. De psychologe wil verder gaan, maar ik vind dat er al genoeg rottigheid (lichamelijk- & geestelijke mishandeling door mijn ouders) naar boven is gekomen.
Daar ik de oudste zoon in het gezin was heb ik vroeger altijd getracht mijn broertjes te beschermen. Dat gedrag heb ik nooit afgeleerd en veel van mijn frustratie komt voort uit bescherming van de mensen van wie ik houd. HOUDEN VAN? Ja, ook een narcist kent liefde en kan liefde geven. Mijn vrouw is alles voor mij. En dat is absoluut geen meegaand typetje die alleen maar mijn behoeften vervuld. Ik kan mij geen leven voorstellen zonder haar.
Hoewel ik liefde kan geven, komt het vaak rot mijn strot uit. Ik heb een gebrek aan empathie om te herkennen hoe mijn uitspraken bij anderen overkomen.
Zelfkennis? jazeker! Zou je dan geen narcist zijn? Ik denk van wel. Het gaat erom of je jezelf kan veranderen. Leren emoties en gevoelens van anderen te herkennen. Leren omgaan met problemen zonder dat die mijn narcisme versterken.
Nog een lange weg te gaan! Ik hoop dat mijn vrouw dat nog volhoudt met mij. Ik vind wel dat zij voor haarzelf moet kiezen, ook al betekend dat dat zij bij mij weg zal gaan.
Reactie infoteur, 13-04-2011
HOUDEN VAN?
Ik weet dat narcisten soms dingen zeggen, om echt menselijk te lijken, helaas is dit aangeleerd gedrag wat niets met gevoel of houden van te maken heeft.
Gezonde persoonlijke relaties en houden van kun je herkennen door empathie en bezorgdheid voor de gevoelens van de ander, een oprechte interesse in de ideeën van de ander, het vermogen om ambivalentie te tolereren en het vermogen om een eigen bijdrage te erkennen voor conflicten.
Bij echte liefde wil je er voor de ander zijn, je wilt helpen, beschermen en verzorgen, je bent met heel je hart gericht op de ander. De narcist is alleen gericht op zichzelf, omdat hij de echte liefde niet kent. Echte liefde is niet gericht op een bepaald belang, laat staan eigen belang!
Umar van de Pol, 10-04-2011
Dit is een reactie van een narcist zelf. Ik ben laatst ermee geconfronteerd. Er is een lange tijd overheen gegaan dat ik mijn probleem niet inzag. Maar goed, nu zie ik het. Het is wel spijtig om te lezen dat er weinig kan veranderen. Ik heb in ieder geval de motivatie ervoor. Ik ben op vele punten gewezen. Waar ik aan moet werken. Ik heb al een jaar een psycholoog die me ongetwijfeld kan helpen. Dus ja ik hoop over een tijd terug te komen bij dit onderwerp. En iedereen te zeggen dat ik ervan ben genezen. Wens me veel succes.
Reactie infoteur, 13-04-2011
Een narcist kan onmogelijk genezen, dus is het onzinnig je daar succes bij te wensen.
Al zou je hier terugkomen om te vertellen dat je bent genezen, dan is dat een leugen.
Persoonlijkheid is gemakkelijk te vervalsen, althans voor een tijdje. Dat doet een narcist dan ook continu. Normale mensen leren, veranderen, groeien, passen zich aan en gedragen zich op een manier die het het welzijn van zichzelf en anderen bevorderd. Narcisten doen dat niet!
Deze persoonlijkheidskenmerken zijn vaak zo diep geworteld, dat ze onveranderbaar zijn. Mensen met een gestoorde persoonlijkheid gedragen zich vaak op een manier die schadelijk is voor anderen en / of zichzelf.
In therapie leert een narcist alleen maar beter anderen te bespelen!
J., 17-03-2011
Ook hierbij een reactie van een narcist. Ongeveer een jaar geleden ben ik door omstandigheden me ervan bewust geworden dat ik een ernstige narcistische persoonlijkheidsstoornis heb en in dit artikel herken ik veel van mezelf. Ook ik heb mensen met mijn handelen ontzettend veel pijn, leed en schade veroorzaakt.
Nu heb ik het geluk gehad dat ik iemand heb leren kennen die sterk genoeg is om ermee om te gaan en die me enorm geholpen heeft om een aantal dingen te veranderen en een stap in de goede richting te zetten. Echter nog lang niet genoeg en daarom ben ik nu op zoek naar professionele hulp. Ik ben op zoek naar een psychologen, therapeut of psychiater die gespecialiseerd is in het behandelen van narsictische persoonlijkheidsstoornissen, in Nederland of in het buitenland. Mijn zoektocht is nog maar net begonnen en alle tips en advies zijn welkom. Als iemand iets weet dan hoor ik dat ontzettend graag!
Reactie infoteur, 19-03-2011
Jenny,
Ik zou eerst een diagnose laten stellen, voor je jezelf dit etiket opplakt.
Je hebt namelijk wel erg veel zelfinzicht voor een echte narcist.
Vergeet niet dat iedereen in bepaalde omstandigheden narcistisch kan zijn!
Dat je zelf opzoek gaat naar hulp, is ook een zeldzaamheid voor een narcist…
Ga voor professionele hulp naar je huisarts.
Hij kan je verder verwijzen naar een expert op dit gebied.
Succes!
Rtj, 14-10-2010
Ruim 5 jaren heb ik een relatie gehad met iemand die overduidelijk alle kenmerken van NPS heeft.In het begin wist ik niets van NPS en heb haar hele leven met haar doogepluisd om te ontdekken wat er nu aan de hand was. Totdat ik voor een jaar geleden door mijn huisarts werd gewezen op NPS. Ik heb toen alles gelezen wat er maar te lezen viel en vielen de puzzelstukjes eindelijk in elkaar. Ook met haar heb ik gesproken over NPS en vond ik dat ze nu eindelijk eens hulp moest zoeken. Vanaf dat moment heeft ze heel haar trucendoos gebruikt om mij te misleiden. Gelukkig wist ik toen al hoe zij zou kunnen reageren. Uiteindelijk heb ik voor mezelf gekozen en al haar contacten met haar verbroken. Nog steeds probeert zij via SMS-jes bij mij ingang te krijgen. Het is zo moeilijk om daar niet op te reageren maar ik weet nu dat dit de enigste oplossing is. Eindelijk krijg ik mezelf weer terug. Maar wat me nu nog het meest bezighoudt is dat zij door haar gedrag nu al jaren leeft van een bijstandsuitkering en steeds verder afzakt. Haar stoornis is duidelijk terug te wijzen op haar ouderlijke gezin waar de vader een van de overlevenden was van een concentratiekamp. Kunnen mensen die NPS hebben een WAO uitkering krijgen?
Reactie infoteur, 17-10-2010
@ Rtj,
je vraagt of iemand met een NPS een WAO uitkering kan krijgen. Ik denk niet dat NPS op zichzelf een rede is voor de WAO. Wel kunnen de moeilijkheden die voortkomen uit de stoornis ervoor zorgen dat iemand in een uitkering beland.
Sylvia, 03-08-2010
Hallo Patricia,
Jouw verhaal lijkt het mijne wel. Ook ik heb er nu na 2,5 jaar een punt achter gezet. Ben er kapot van. Hou ook nog steeds van hem. Ik hoop dat ik los kan laten want ik ben ook al ontelbaar keren weer naar hem terug gegaan. Gelukkig herkent mijn omgeving het wel. Ben benieuwd hoe het nu met je gaat. Ik zie op tegen de weg die ik te gaan heb maar hoop ooit een partner te vinden waar ik wel de geborgenheid en liefde bij vind die ik ook zelf te geven heb.
Reactie infoteur, 08-08-2010
Je houd nog van hem? Waarschijnlijk weet je zelf ook niet hoe dat kan, na alles wat hij je heeft aangedaan…
Houden van heeft te maken met het leven dat je deelt, in al zijn volheid, gelijkheid en diepgang. Houden van heeft te maken met je partner behandelen zoals jij behandeld wilt worden. Houden van en echte liefde voel je voor de ander als totale persoon, dus niet voor specifieke eigenschappen. Bij echte liefde komt meer kijken, dan een aantrekkelijk uiterlijk, een riant inkomen, een boeiende uitstraling en een charmante babbel.
Kijk nu eens naar je eigen liefde voor hem, je eigen 'houden van'. Houd je werkelijk van alle facetten van hem, als hele persoon? Of was het de façade waar je van hield. Was het onvoorwaardelijke liefde die je voelde voor deze persoon, of voor degene die je dacht dat hij was?
Misschien helpt dit besef je om gemakkelijker te herstellen.
Laatste update: 14-05-2016
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Relatie en huwelijk