Verslaving of recreatief gokken? Wanneer ben je gokverslaafd

Kansspelen zijn razend populair, ze zijn zelfs te zien op tv. Pokertoernooien die uitgezonden worden zijn hier een bekend voorbeeld van. Een kansspel is meer dan alleen casinospelen. Ook loterijen en wedden op sport hoort hierbij. Momenteel doet 72% van Nederland mee aan een loterij. Televisieprogramma’s en reclames hebben ervoor gezorgd dat deelname aan kansspelen heel toegankelijk is geworden. Wanneer loop je het risico verslaafd te worden? Wie is de kwetsbare groep voor een verslaving? Wanneer ben je een recreatieve speler en wanneer verslaafd? Na het lezen van dit artikel kunt u antwoord geven op deze vragen.

Gokverslaving, pathologisch gokken en recreatief gokken

De term gokverslaving wordt vaak verwoord als pathologisch gokken. De term pathologisch gokken is opgenomen in de DSM-IV. De Diagnostic and Statistical Manual, kortom DSM helpt bij het diagnosticeren van psychische stoornissen van een individu. Volgens het DSM-systeem valt pathologisch gokken onder de stoornissen met betrekking tot impulsbeheersing.

Pathologisch gokken

Er is klinisch bewijs dat veronderstelt dat pathologisch gokken uit verschillende fasen bestaat. Je hebt de winnende-, de verliezende-, en de wanhoopsfase. Beginnende spelers bevinden zich vaak in de winnende fase. Deze winnende fase bestaat uit het boeken van kleine successen, waardoor een persoon het idee krijgt succesvol en vaardig te zijn. Het grootste gedeelte van de recreatieve spelers stopt, terwijl zij in deze fase zitten. De mensen die deel blijven nemen aan gokspelen zijn vaak overtuigd zijn van hun vaardigheden. Dit gedrag, en deze overtuiging maakt deel uit van het risico om in de tweede fase uit te komen. In de verliezende fase maken spelers, zoals de naam al zegt, veelal verlies. Ondanks het aanhoudende verlies, ervaart de gokker dit als een voorbode tot een compleet succesvolle periode. Karakteriserend voor deze fase is dat de speler gaat gokken voor meer geld, om een grotere winst te behalen, en daardoor de geleden verliezen in een keer kwijt te raken. In plaats van een oplossing te vinden voor de schulden worden de problemen alleen maar groter. De groeiende problemen op het gebied van gokken gaan samen met een nadelige beïnvloeding van iemands algemeen functioneren. Als de tweede (verliezende) fase aanhoudt, resulteert dit in het bereiken van de wanhoopsfase. Wanneer een persoon zich in de wanhoopsfase bevindt, is er een opstapeling van financiële problemen en wordt hij afhankelijk van zijn omgeving. Dit brengt vaak relationele problemen te weeg. Als iemand in de wanhoopsfase niet meer op zijn directe omgeving kan terugvallen, raakt deze persoon veelal noodgedwongen in het criminele circuit.

De literatuur onderscheidt drie subgroepen van mensen die pathologisch gokken:

• Pathologische gokken die geen premorbide psychopathologie hebben.
• Pathologische gokkers met een emotionele kwetsbaarheid.
• Pathologische gokkers met een antisociale of impulsieve stoornis.

Groep 1

Bij mensen die geen premorbide psychopathologie hebben, is de kans op verslaving het kleinst. Ondanks dat deze groep het laagste risico heeft, is het mogelijk door frequent deelnemen aan kansspelen toch de controle over het gokgedrag kwijt te raken. In deze groep pathologische gokkers komt er veel alcoholmisbruik voor en is er kans op angstgevoelens en depressieve gedachten, als gevolg van financiële problemen. Deze psychiatrische symptomen zijn een gevolg van de problemen die ontstaan zijn door het gokken. Mensen zonder premorbide psychopathologie blijken gemotiveerd om behandeld te worden en weten hun gokgedrag relatief snel weer onder controle te krijgen.

Groep 2

Pathologische gokkers met een emotionele kwetsbaarheid stellen zich bloot aan dezelfde verleidingen als de eerste groep. Het verschil is, dat deze mensen, alvorens ze gokken, angst- en depressieve klachten, inadequate probleemoplossingsvaardigheden, een problematische thuis- of gezinssituatie en veel negatieve levensgebeurtenissen hebben. Naast de omgevingsfactoren zijn er ook biologische factoren die zorgen voor een verhoogde staat van opwinding bij emotionele kwetsbaarheid. De groep met deze kwetsbaarheid bestaat vooral uit vrouwen. Alcoholafhankelijkheid komt veel voor in deze groep en gokken lijkt een uitweg te zijn om zich te dissociëren van de angst- en depressieve klachten. Door de onderliggende kwetsbaarheid van deze groep maakt het, het lastiger om deze mensen te behandelen.

Groep 3

Pathologische gokkers uit de laatste groep laten zich kenmerken door veel impulsief gedrag, tekenen van een antisociale stoornis en ADHD. In deze groep komt veel problematiek voor als: middelenmisbruik, suïcidale gedachten (en uitvoering), affectieve labiliteit (onvoldoende vermogen gevoelens onder controle te houden), crimineel gedrag en narcistische trekken. Mensen die voldoen aan deze kenmerken zijn vooral mannen. Zij proberen voldoening te halen uit de competitiviteit, waardoor zij met het winnen van grote bedragen, dankzij hun behendigheid, indruk kunnen maken op anderen. Deze personen zijn over het algemeen hyperactief en chronisch ongestimuleerd. Om zich niet te vervelen, wordt het arousalniveau verhoogd. Het arousalniveau van een persoon is de mate waarin iemand een verhoogde staat van opwinding beleeft. In de impulsiviteit en emotionele kwetsbaarheid komen de biologische- en omgevingsinvloeden samen. Mensen uit deze groep zullen zelf niet snel om behandeling vragen, als dit wel gebeurd blijkt behandeling moeilijk te zijn.

Lees verder

• Hoe vaak komt een gokverslaving voor en welk beleid is er?
• Waarom is gokken verslavend? Voorkom een gokverslaving