Stop met roken: wees de verslaving te slim af

Stoppen met roken, het is moeilijk. En of je het nou met of zonder hulpmiddelen doet, uiteindelijk moet er een knop om. Hoe kun je je eigen afleidingsmanouvres, smoesjes en vooral die grote behoefte aan een sigaret te slim af zijn? En hoe kom je af van gedachtes als: "Het is zo lekker! Het hoort bij gezelligheid! Als ik stop kom ik aan! Het hoort gewoon bij mij!" enzovoort?

Middelen ter ondersteuning bij het stoppen met roken

Er zijn genoeg hulpmiddelen te vinden die je kunnen ondersteunen bij het stoppen met roken:

• nicotinepleisters of nicotinekauwgom
• Vervanging door de electronische sigaret (de vraag is of je daadwerkelijk met stoppen bezig bent)
• homeopatische middelen
• verschillende training en methodes zoals de methode van Allan Carr, of Eric Eraly
• met behulp van alternatieve methodes zoals accupunctuur, lasertherapie of massage
• coaching via telefoon, email, chat of persoonlijk contact, zoals bijvoorbeeld via de Stichting STIVORO
• medicijnen o.b.v. de huisarts wanneer andere middelen niet helpen

Logischerwijs begint het niet bij de hulpmiddelen, en werkt geen enkel hulpmiddel als de roker niet echt of niet genoeg wil stoppen.

"Waarom stop je niet gewoon?"

De meeste rokers weten van zichzelf heel goed wanneer het wel en wanneer het geen zin heeft om te stoppen. Iemand die met de beste bedoelingen een roker te overtuigen om te stoppen, begrijpt vaak niet waarom iemand niet gewoon op een dag kan zeggen "ik stop". Want het is toch ongezond, en het stinkt toch, en je bent toch sneller buiten adem? Dat weet de roker ook wel, maar de verslaving wil er niets van weten. Sterker nog: de verslaving krijgt het voor elkaar om de roker doof te maken voor dit soort argumenten. De roker hoort wel wat er gezegd wordt, maar het besef krijgt niet de toegang om door te dringen. Het is hetzelfde met alle waarschuwende teksten op de pakjes sigaretten en shag: men leest hooguit één keer de tekst maar er is meestal nauwelijks een moment dat de roker zich realiseert dat hij zijn kansen vergroot om eerder te overlijden door het roken. Andere waarschuwingen op andere gebieden, zoals niet te lang onbeschermd in de zon of niet te vet eten, dringen wellicht zeer goed door bij de roker, en daar kan hij/zij zich aan houden. Op het gebied van roken dringen deze waarschuwingen niet door, en meestal wordt het lichtelijk geïrriteerd weggewuifd met "ja, dat heb ik nu al zo vaak gehoord, nu weet ik het wel"

De roker weet wanneer het tijd is om te stoppen

Het kan een steeds erger wordende pijn in de borst bij het roken zijn, of je zoon/dochter die maar blijft roepen dat je stinkt. Meestal is er een moment, een aanleiding, waardoor het tot de roker doordringt: en nu wil ik stoppen! Dat besef breekt dwars door de verslaving heen en heeft de meeste kans om succesvol aan het stoppen met roken te beginnen. Rokers die stoppen vanuit hun verstand en er niet geheel achter staan, zich niet volledig doordrongen zijn van het besef en de noodzaak om te stoppen, slagen minder snel in hun stoppoging. De roker weet dus zelf vaak het beste wanneer het tijd is om te stoppen.

Rookverslaving houdt de roker voor de gek

Dat moment wanneer de roker beseft dat hij/zij moet stoppen zou je kunnen zien als: de hersenen willen af van de verslaving die een gedeelte van de hersenen hebben gekaapt. De verslaving laat de roker dingen voelen, denken en willen die eigen aanvoelen, terwijl de verslaving je eigenlijk in iets laat geloven wat helemaal niet klopt: dat je moet roken, dat het lekker is, dat het gezellig is, dat je in de pauze naar buiten moet om even te roken enzovoort. De impuls om te roken is geen aangeleerde natuurlijke impuls en gezelligheid hangt niet af van een sigaret.

Stop met roken: ga de rookverslaving te lijf!

Wanneer je je beseft dat de verslaving je dingen laat geloven en voelen die niet kloppen, heb je een krachtig middel in de hand om tegen de verslaving te vechten en het gevecht om te stoppen met roken te winnen. Probeer op de volgende punten te letten:

• Word je bewust van elke gedachte, impuls en gevoel die gerelateerd is aan het roken: het naar buiten willen in pauzes en elke gelegenheid, het moment dat je wil gaan roken, gedachtes waarom je wel zou roken: aankomen wanneer je stopt, de vlaag van een sigaret van een ander, de ander die je een sigaret aanbiedt, de ander waarvan je weet dat hij/zij sigaretten heeft enzovoort.
• Zodra je bewust bent van een rook-gerelateerde gedachte, probeer hier dan gewoon naar te kijken, objectief. Net alsof je even buiten jezelf stapt en kijkt naar een roker die probeert te stoppen.
• Wanneer je naar zo'n gedachte, gevoel of impuls kijkt, probeer je te beseffen of te benoemen wat er gebeurt: de verslaving wil niet dat je stopt en laat je jou geloven dat je nu heel graag wil roken. De verslaving houdt je voor de gek, je hebt zelf besloten om te stoppen en het is niet wat jij zelf wil.
• Door rationeel te bekijken hoe je verslaving je hersenen misleiden, kan je dat sterker maken om niet op de misleiding in te gaan. Wanneer de behoefte blijft, probeer zelf andere impulsen in te zetten om jezelf af te leiden en die rook-gedachte te vervangen: Drink een groot glas water, gebruik zoethout, ga naar buiten de hond uitlaten, een boodschap doen, ga je email checken, bel iemand om te kletsen.
• Voorkom handelingen, gewoontes, plekken die verbonden zijn aan het roken. Misschien rook je altijd als je een wijntje drinkt, of net na het eten, bij de koffie, de rookplek buiten, of het café. Wanneer het onmogelijk is om dit soort plekken en handelingen te vermijden, zorg dan voor een vervanging (dat kan soms gewoon het lepeltje in de koffie zijn).
• Zoek daarnaast een vervanging voor het roken. Bijna alsof je zegt tegen die verslaving: jij hebt ergens zin in? Vermaak je maar ergens anders mee. Vervanging moet in feite afleiding zijn. Het kan helpen om een vervanging te zoeken in iets nieuws of een uitdaging aan jezelf: Bijvoorbeeld jezelf te storten op sporten, gezond eten (zie ook Stop met roken door sport en voeding) of een nieuwe hobby.

Het is makkelijk gezegd dat je alleen kan stoppen als je echt wil. En natuurlijk is het logisch dat het zo werkt. Maar het kan je sterker maken als je je beseft dat je verslaving een eigen mechanisme aan gedachtes en impulsen heeft. Wanneer iemand anders je dingen laat geloven die niet waar zijn, voel je je ook bedrogen: waarom zou je je van alles laten wijsmaken door een verslaving?

Lees verder

• Stop met roken door sport en voeding
• Gezond eten: praktische tips