Verslaving bij jongeren voorkomen vanuit bijbels perspectief

Er zijn talloze wetenschappelijke onderzoeken gedaan wat de beste methode is om alcoholmisbruik of verslaving onder jongeren te voorkomen. Het is niet eenvoudig om ten allen tijde verslaving of misbruik te voorkomen. Vanaf het moment dat de overheid en verschillende instanties zich begonnen te realiseren dat er een problematisch alcoholgebruik onder jongeren was, konden we concluderen dat we al tientallen jaren te laat waren met de aanpak ervan. Om gebruik, misbruik en verslaving aan alcohol bij jongeren vanuit een bijbels oogpunt te benaderen is het goed om te weten wat de Bijbel over verslaving aan alcohol zegt. De Bijbel spreekt over regels en die zijn niet gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek. Die regels zijn door God, de schepper van hemel en aarde ingesteld. Als veilig kader om niet te vervallen in de ellende die alcoholmisbruik of verslaving teweeg kan brengen. De Bijbel heeft dus een duidelijk motto; voorkomen is beter dan genezen.

Verslaving in de Bijbel

Het woord ´verslaving´ komt in de bijbel niet voor. Het woord ´slaaf´ wel. Dat komt in 114 Bijbellezen voor. In het Oude Testament komt het 63 maal voor en 30 keer in het Nieuwe Testament. In de Deuterocanonieke boeken Makkabeën, Wijsheid en Sirach komt ´slaaf´ 16 keer voor.

Verslaving en dwang in de Bijbel

Het woord dwang komt in totaal in vijf verzen voor maar niet in relatie tot een behoefte aan iets hebben. Het woord ´dwangmatigheid´ komt niet voor in de Bijbel.

Drank in de Bijbel

Het woord ´drank´ komt in 28 verzen voor. In het Oude Testament twintig keer en acht keer in het Nieuwe Testament. Jesaja gebruikt het woord vijf keer en daarmee is hij ook degene die het woord het meest toepast.

Drinken in de Bijbel

Drinken komt 248 keer voor. Hiervan heeft het woord in de meeste gevallen te maken met het drinken van water. Andere keren gaat het om het drinken van wijn of andere drank.

Wijn in de Bijbel

Het drinken van wijn komt in 249 verzen voor in de Bijbel. In het Oude testament komt het in 174 Bijbellezen voor en in het Nieuwe Testament wordt het in 29 verzen beschreven. De andere 24 verzen met daarin het woord ´wijn´ staan in de Deuterocanonieke boeken. Jesaja gebruikt het woord zestien keer en Jeremia veertien keer. Het Deuterocanonieke boek Sirach gebruikt ´wijn´ twaalf keer.

Dronkenschap in de Bijbel

Het woord dronken komt in 51 Bijbelverzen voor. Hiervan zijn niet alle verzen gerelateerd aan dronkenschap. Hierbij wordt bijvoorbeeld ook het drinken van water genoemd. Het valt op dat in het Oude Testament maar liefst 28 verzen beschreven worden waarin het woord ´dronken´ daadwerkelijk dronkenschap is. In andere verzen heeft het betrekking op de aanloop naar dronkenschap. Een aantal verzen bedoeling met ´dronken´ het drinken van water. Het Nieuwe Testament is wat milder met zeven verzen. In de Deuterocanonieke boeken worden vijf verzen met het woord ´dronken´ gemeld. Naast het woord ´dronken´ kent de Bijbel ook het woord ´dronkenschap´. In het Oude Testament slechts één keer en in het Nieuwe Testament twee keer.

Verslaving en zonde

Het woord ´zonde´ komt maar liefst in 221 verzen voor in de Bijbel. Ook verschillende keren in verband als gevolg van het drinken van wijn. Bekende voorbeelden zijn de gevolgen van de dronkenschap van Noach (Genesis 9, 19) en wanneer David zijn knecht Uria dronken voert en vervolgens overspel heeft met Batseba. (2 Sam. 11)

Conclusie

Dronkenschap in de Bijbel komt het meest voor als gevolg van het drinken van wijn.
In enkele verzen wordt ´liefde´ als ´dronkenschap´ beschreven (Spreuken 7: 18, Hooglied 5: 1). In het Bijbelboek Handelingen wordt vermeld dat men ‘dronken’ is van de Geest. In Openbaring 17: 6 wordt bijvoorbeeld het bloed van de heiligen als oorzaak van ‘dronken zijn’ vermeld. Dit is dan een symbolische uitdrukking voor het vervuld zijn met de Heilige Geest. Het valt dus op dat dronkenschap een bedwelming is van de hersenen of geest. Deze bedwelming kan ontstaan door het drinken van alcohol maar ook door het vervuld worden door de Geest. Paulus waarschuwt voor de gevolgen van het drinken van wijn. (Efeze 5: 18) Hij zag toen al dat er narigheid (bandeloosheid) van komt. Paulus zag ook verband tussen dronken zijn en vervuld zijn met de Geest. De omstanders in Handelingen 2 dachten dat de pas bekeerde mensen dronken waren. Ze waren echter vervuld door de Heilige Geest. Er is dus overeenkomst tussen de symptomen van dronkenschap en het vervuld zijn door de Heilige Geest. In sommige religies wordt alcohol of bijvoorbeeld een hallucinerende stof uit planten gebruikt tijdens religieuze rituelen. De Bijbel waarschuwt juist voor toepassing van bedwelmende middelen.

Verslaving en dronkenschap als zonde in de bijbel
De Bijbel omschrijft dronkenschap in de meeste gevallen in relatie met overtredingen en bandeloosheid. God noemt dit nadrukkelijk zonde en heeft aan Mozes de Tien geboden gegeven om de mensen te behoeden voor zonden en een ongezonde levensstijl. Uiteindelijk blijken mensen niet in staat te zijn om regels na te leven. Ook niet als de gezondheid een risico loopt. De Bijbel spreekt echter niet over een (langdurige) verslaving. Er wordt vaker gesproken over gebruik of misbruik van wijn. Wel wordt gesproken over het ‘doorgaan met drinken’ en de negatieve gevolgen daarvan. ( Lukas 17: 27, ) De Bijbel veroordeeld het drinken van wijn niet expliciet. Het is goed om te weten dat in oude tijden het drinken van wijn vaak hygiënischer was dan het drinken van water. Het was een belangrijke bron van inkomsten en het diende als geneesmiddel. Ook was het alcoholpercentage wellicht anders dan we nu gewend zijn.

Jongeren en behandeling van verslaving

Hoe jongeren in de tijd van de Bijbel omgingen met alcohol is niet echt duidelijk. Wijn was in de tijd van het Oude en Nieuwe Testament volop verkrijgbaar. In onze westerse samenleving is alcohol ook volop verkrijgbaar. Hier zien we dus enigszins overeenkomsten. Het is de vraag of er door de ruime verkrijgbaarheid van het middel het risico van verslaving toeneemt. Volgens Prediker 1: 9 zijn er geen nieuwe dingen onder de zon. Wat er toen was is er vandaag ook. Het risico van gebruik en misbruik van alcohol neemt door de massale aanwezigheid natuurlijk wel toe. Als we misbruik of verslaving als zonde kunnen duiden dan heeft dat ook gevolgen voor de behandeling van verslaving bij jongeren.

Bescherming door de overheid

Jongeren moeten in bescherming worden genomen door strengere en duidelijke regels te stellen. Overheid en ouders hebben hier een belangrijke rol in. Wat betreft de behandeling van verslaving kan het geloof een belangrijke herstellende factor zijn. Als we de symptomen van dronkenschap uit de Bijbel serieus nemen dan kan de Heilige Geest het medicijn zijn om verslaving te bestrijden. Hoe en op welk moment dit in de praktijk vorm zou moeten krijgen is lef voor nodig. Niet iedereen zit te wachten op een oplossing die niet wetenschappelijk is onderbouwd.

Leeftijd-begrenzing

Er is ergens een grens te trekken waarbij ouders en de overheid een veilig kader kunnen bieden. Die leeftijd zit ergens tussen de 14 en 16 jaar. Daarna wordt het al lastig om te verbieden. Uiteraard is het nog wel mogelijk om daarna nog duidelijke afspraken te maken maar, we moeten rekening houden met de eigen identiteit en verantwoordelijkheid van de jongeren die opgroeien naar volwassenheid. Wanneer we collectief minimaal de leeftijd van 16 jaar aanhouden kan er al winst gemaakt worden. Voorheen gebeurde dat niet of nauwelijks. Ouders, horeca, overheid specialisten maakten zich er niet druk om wanneer iemand op z'n veertiende begon te drinken. In de jaren zestig en zeventig ontstond er zelfs een jongerenbeweging die massaal cannabis en vrije seks uit de taboesfeer haalde. Stap voor stap zijn er normen en waarden vervaagd.

Tolerantie en cannabisgebruik

Nederland werd toleranter. In de 21e eeuw werden talloze studies verricht over het gevolg van drank- en drugsgebruik onder jongeren. Zelfs door de betreffende provo's die op de Dam in Amsterdam gelegen hadden en die tot de conclusie kwamen dat cannabisgebruik schadelijk was. Wanneer we ons nuchtere verstand gebruiken weten we dat betreffende stoffen schadelijk zijn. Daar hoeft geen lang of duur onderzoek voor plaats te vinden.

Bijbel als preventie tegen verslaving

De regels uit de Bijbel zijn zo gek nog niet. Wanneer mensen die beter gaan begrijpen en toepassen in het dagelijks leven zal het kader veel duidelijker worden. Het zal niet eenvoudiger worden want dat is geen enkel vraagstuk wat betreft het voorkomen van verslaving. Waar de focus op gericht moet zijn is het beschermen van jongeren tot een leeftijd van zestien jaar. Daarnaast is een goede relatie tussen de jongere en ouders van wezenlijk belang. De beste preventie is altijd nog een goede geestelijke gezondheid. We hebben het dan niet over mensen met psychische problematiek maar het creëren van een goede fysieke en mentale weerbaarheid.

Stress en trauma bij verslaving

Stress en trauma zijn een veel voorkomende oorzaak van alcoholverslaving. Wanneer we een omgeving creëren waarin de jongere daar niet mee te maken hoeft te krijgen of ermee om leert gaan dan is dat ook al winst.

Lees verder

• Herkennen en testen van drugsgebruik bij puber
• De betekenis van religie in behandeling van verslaving
• Hebben verslaafde jongeren behoefte aan zingeving?
• Gevolgen van gamen en kenmerken van gameverslaving
• Verslaving voorkomen: risicofactoren bij jongeren