Ziekte van Bechterew

De ziekte van Bechterew is een ontstekingsproces van de wervelgewrichten, waarbij stijfheid het gevolg is. Ongeveer één op de duizend mensen krijgt te maken met deze ziekte. Het komt even vaak voor bij mannen als vrouwen. Erfelijkheid lijkt hierin een grote rol te spelen. Stijfheid en pijn is een veel voorkomende klacht, net als vermoeidheid. Deze ziekte wordt soms verward met de ziekte/syndroom van Reiter omdat veel symptomen overeen komen.

Wat is de ziekte van Bechterew?

De ziekte van Bechterew behoort tot de reumatische aandoeningen. Reumatische aandoeningen zijn klachten en afwijkingen aan het bewegingsapparaat. Bij de ziekte van Bechterew zijn vooral de wervelgewrichten (nek en rug) en de bekkengewrichten ontstoken. Maar ook de heupen, knieën en schouders kunnen ontstoken raken.

Wie krijgt deze ziekte?

De ziekte van Bechterew ontstaat niet door een ongeval of verwonding. Hoe de ziekte ontstaat, is nog steeds niet bekend. Erfelijkheid lijkt een belangrijke rol te spelen. Ook infecties aan de darmen of urinewegen lijken een rol te spelen bij het ontstaan van deze ziekte. De natuurlijke afweer van het lichaam bij dit soort infecties, richten zich dan plots tegen het eigen lichaam en veroorzaken ontstekingen in de wervelgewrichten.

Ongeveer één tot twee op de duizend mensen krijgt deze ziekte. Meestal ontstaat deze tussen de 15 en 35 jaar. Het is zelden dat deze ziekte pas na het 35e levensjaar ontstaat. Zowel mannen als vrouwen krijgen even vaak met deze ziekte te maken. Wel verloopt de ziekte bij mannen over het algemeen veel agressiever dan bij vrouwen.

De ziekte van Bechterew herkennen: klachten en symptomen

De eerste klachten ontstaan meestal ronde de leeftijd van 25 jaar. Het begint met klachten van stijfheid laag in de rug. Deze treden vooral op in de nacht en vroeg in de ochtend. Ook lang in dezelfde houding zitten verergeren de klachten. De stijfheid kan gepaard gaan met klachten van pijn. Hierdoor is slapen vaak moeilijker. Ook omdraaien in bed kan pijnlijk zijn. Na verloop van tijd zullen de klachten zich via de onderrug naar de bovenrug verspreiden.

In de meeste gevallen raken daarna ook andere gewrichten ontstoken. Dit kunnen de heupen, knieën of schouders zijn. Ook de vingers en tenen kunnen ontstoken raken. In sommige gevallen verdwijnen de ontstekingen weer, soms koen ze later terug. Soms verdwijnen de ontstekingen helemaal niet meer.

Soms ook raakt het oog ontstoken: dit komt bij één op de drie patiënten met de ziekte van Bechterew voor. Het oog is pijnlijk en rood en men ziet wazig. Ook kunnen darmklachten ontstaan met diarree en/of bloederige afscheiding. Een aantal patiënten krijgt last van psoriasis: dit is een huidaandoening waarbij de huid zich versnelt vernieuwt en rood en schilferig wordt.

Vermoeidheid is een veel voorkomende klacht van mensen met de ziekte van Bechterew. Door deze vermoeidheid is het soms moeilijk om dagelijkse bezigheden, studie of werk uit te voeren. De vermoeidheid kan zo overheersend zijn, dat deze meer klachten geeft dan de stijfheid of pijn.

De rugwervels kunnen uiteindelijk aan elkaar vergroeien. De rug wordt hierdoor stijf, maar de pijnklachten nemen meestal wel af. Organen als de ogen, nieren, het hart, de darmen etc kunnen ook ontstoken raken. Hartklachten komt bij ongeveer vijf procent van de patiënten voor. Meestal gaat het om hartritmestoornissen of een lekkende hartklep. Uiteindelijk kan hartfalen ontstaan.

Ademhalingsproblemen ontstaan wanneer gewrichten tussen ribben en wervels minder beweeglijk worden. Hierdoor kan er een ademtekort ontstaan bij activiteit. In de meeste gevallen echter kan men goed adem halen met behulp van het middenrif. Soms ontstaat er benauwdheid doordat de borstkas minder beweeglijk is.

Minder kracht in armen en benen of een tintelend gevoel ontstaat wanneer wervels gaan schuiven ten gevolge van een ontstoken tussenwervelschijf. Hierdoor raakt het ruggenmerg bekneld en geeft klachten aan armen en benen.

Een veranderende houding is kenmerken voor deze ziekte. De rug kan gekromd (voorovergebogen) of zijwaarts gaan staan. Door goed ter blijven bewegen en oefeningen te doen, kan deze houding soms voorkomen worden. In sommige gevallen is het mogelijk de houding te corrigeren middels een operatie.

De diagnose Bechterew wordt niet zo makkelijk gesteld. Tussen de eerste klachten en de uiteindelijk diagnose kunnen soms jaren zitten. In sommige gevallen weet de patiënt al veel eerder deze ziekte te hebben, voordat een arts het ook erkent. Vaak wordt er in een geheel andere richting gezocht, voordat men eens aan de ziekte van Bechterew gaat denken. Dit maakt dat veel patiënten jarenlang met pijnklachten en stijfheid rondlopen voordat er een gerichte behandeling/pijnnbestrijding kan worden gestart.

Kraakbeen verandert in bot

Bij de ziekte van Bechterew verandert kraakbeen in bot. Een gewricht wordt beschermd door kraakbeen. Kraakbeen is een vorm van bindweefsel met een elastische eigenschap. Kraakbeen kan hierdoor grote druk weerstaan. Kraakbeen biedt steun en vangt schokken op.

Bij de ziekte van Bechterew tast de ontsteking het kraakbeen aan. Het beschadigde kraakbeen wordt door het lichaam vervangen door bot. Hierdoor ontstaat na verloop van tijd het gehele gewricht uit bot. Er ontstaat stijfheid in het gewricht. Maar ook wordt het gewricht veel brozer. Dit heet botontkalking. Een botbreuk is hierdoor veel sneller opgelopen. Daar waar kraakbeen vervangen is door bot, is het ontstekingsproces tot rust gekomen. De pijn zal in deze gevallen veel minder zijn. Veelal zullen de klachten als eerste in het bekken en de ruggenwervels ontstaan.

Bewegen is belangrijk

Naast medicatie die pijnklachten en ontstekingsproces verminderen, is bewegen een heel belangrijk onderdeel bij patiënten met de ziekte van Bechterew. De meeste mensen stoppen met oefenen wanneer de klachten verminderen of verdwijnen, maar juist dan is het belangrijk om in goede periodes te blijven bewegen.

Door te bewegen worden de spieren getraind, de conditie blijft op peil en de houding van de rug blijft zo goed mogelijk rechtop. Vaak worden de oefeningen in het water uitgevoerd, maar dit kan ook in de thuissituatie.

Rek-en strekoefeningen zijn een belangrijk onderdeel. Het gewricht geeft hierbij zelf zijn grens aan. De spierkracht moet ook goed geoefend worden. Hiermee is het vaak mogelijk om toch te blijven bewegen ondanks de stijfheid. Vaak worden er ook oefeningen gedaan om zich aan te kunnen passen aan het dagelijkse leven: het doen van boodschappen, wandelen, fietsen, klusjes in huis etc.

Belangrijk is om de oefeningen niet te forceren: luister naar het eigen lichaam. Boer de oefeningen ontspannen uit en neem rust tussen de oefeningen door. Beter is om driemaal daags kort te oefen dan eenmaal per dag lang. Zeer goede sporten voor mensen met de ziekte van Bechterew zijn: skeeleren, zwemmen, fietsen, wandelen en fitness. Beweeg minimaal een half uur per dag gedurende vijf dagen per week.

Lees verder

• Ziekte van Reiter