Bevolkingsonderzoek darmkanker; wel of niet meedoen?

In 2014 is begonnen met de screening van alle personen van 55 t/m 75 jaar op darmkanker. Darmkanker is een veel voorkomende ziekte, met vaak nare gevolgen voor degene die het treft, verder zijn de behandelingen die de persoon nodig heeft zeer kostbaar. Door het bevolkingsonderzoek darmkanker wil de overheid een vroege behandeling kunnen starten bij mensen met een (nog niet eerder ontdekt) vroeg stadium van darmkanker. Dit moet vele levens kunnen redden en werkt bovendien op lange duur kostenbesparend. Aan u de keuze om al of niet mee te doen. Wat is wijs?

Hoe verloopt het bevolkingsonderzoek darmkanker

Het is de bedoeling dat in de nabije toekomst iedere inwoner van Nederland die zich bevindt in de leeftijd van 55 t/m 75 jaar iedere twee jaar een oproep gaat krijgen om mee te doen aan het onderzoek naar darmkanker. Omdat het een nieuw onderzoek is kan niet iedereen in de betreffende leeftijdsgroepen tegelijk onderzocht worden. Mensen die geboren zijn in 1938, 1939, 1947, 1949 en 1951 zullen ergens in 2014 een oproep krijgen om mee te doen.

Het is niet verplicht om mee te doen aan het bevolkingsonderzoek darmkanker. Iedereen in de betreffende leeftijdsgroep krijgt een informatiepakket thuisgestuurd, waarin informatie wordt gegeven over darmkanker en het nut van het bevolkingsonderzoek. Na een week of twee volgt er een pakket met daarin een buisje, waar de ontlasting mee moet worden opgestuurd. U vangt dus zelf uw ontlasting op en stuurt daar wat van op.

De ontlasting wordt onderzocht op de aanwezigheid van bloed. Bloed in de ontlasting kan wijzen op de aanwezigheid van poliepen in de darm (een voorstadium van darmkanker) of op een al aanwezige darmkanker. Het hoeft echter niets ernstigs te wezen. Het is aan uzelf om te beslissen of u wil meedoen aan het onderzoek. Meedoen heeft eigenlijk alleen zin als u ook de eventuele vervolgstappen wilt volgen.

Het vervolgonderzoek

Is er bloed aangetroffen in uw ontlasting, dan krijgt u per brief een uitnodiging voor vervolgonderzoek. Dit vervolgonderzoek is ook weer op vrijwillige basis. Er zullen u een aantal vragen worden gesteld over uw persoonlijke situatie en gezondheid. Daarna zal een coloscopie volgen, waarbij via de anus een kijker wordt ingebracht waarmee de binnenkant van de darmen bekeken kunnen worden. Dit onderzoek is niet prettig en kan complicaties veroorzaken. Bovendien moeten vooraf de darmen leeg gemaakt worden door het drinken van een grote hoeveelheid speciale drank. Met de kijker kan worden gekeken of er poliepen of darmkanker aanwezig zijn. Worden er poliepen gevonden dan zal er wat verwijderd worden voor nader onderzoek in het laboratorium.

Geeft de poeptest altijd uitsluitsel over de aanwezigheid van darmkanker?

Helaas kan met de test niet compleet darmkanker of het hebben van poliepen worden uitgesloten. Het kan dus zijn dat u een goede uitslag thuisgestuurd krijgt, terwijl er toch poliepen of een beginstadium van darmkanker aanwezig zijn. Het kan namelijk zo zijn dat er poliepen aanwezig zijn, maar dat die net niet bloeden op het moment dat de ontlasting werd opgevangen.

Maar ook het tegendeel is mogelijk. U kunt te horen krijgen dat er nader onderzoek noodzakelijk is, omdat er bloed in de ontlasting gevonden is. Toch is het dan mogelijk dat er geen sprake is van darmkanker maar dat dit het gevolg is van relatief minder ernstiger aandoeningen als bijvoorbeeld een bloedende aambei, een maagzweer, darmontsteking e.a.

Wel of niet deelnemen aan het bevolkingsonderzoek darmkanker?

Of u wel of niet mee wil doen is een keuze die u zelf zult moeten maken. Er zijn voor- en nadelen op te noemen van deelname aan de test.

Voordelen kunnen zijn:

• Vroege opsporing van poliepen of darmkanker, en daardoor grotere kans op slagen van behandelingen en minder kans op uitzaaiingen.
• Behandeling in een vroeg stadium kan minder zwaar zijn en er kan meer keuze mogelijk zijn wat mogelijke behandelingsmethoden betreft.
• Geschat wordt dat er op termijn tot 2400 sterfgevallen per jaar kunnen worden voorkomen door de screening op darmkanker.

Nadelen kunnen zijn:

• U kunt een goede uitslag krijgen terwijl er toch sprake is van poliepen of darmkanker.
• Bij een coloscopie (kijkonderzoek in de darmen) kunnen complicaties optreden als een perforatie van de darmen, voor een zeer klein aantal mensen kan het onderzoek fatale gevolgen (overlijden) hebben.
• Worden er poliepen gevonden, dan worden deze verwijderd. Bij veel mensen zouden deze poliepen echter nooit geleid hebben tot darmkanker, zodat er eigenlijk zonder noodzaak behandeling heeft plaatsgevonden.
• Het kan ook zijn dat er bloed in de ontlasting is gevonden, maar dat er geen oorzaak wordt gevonden tijdens de kijkoperatie. Dit kan bij groepen mensen ongerustheid over hun gezondheid veroorzaken, terwijl ze eigenlijk helemaal niet ziek zijn.
• Deelname aan het bevolkingsonderzoek is gratis. Moet er echter vervolgonderzoek plaatsvinden, dan valt dit onder het eigen risico van de verzekering. Het gaat u dus geld kosten, terwijl er misschien niets aan de hand is.

Wanneer naar de huisarts stappen en niet wachten op een oproep

• Als u klachten krijgt als een afwijkend patroon van uw ontlasting (vaker of juist minder vaak ontlasting), zonder dat hiervoor een duidelijke oorzaak van aan te wijzen is.
• U ziet zelf dat er slijm en/of bloed bij de ontlasting zit.
• U heeft al een tijdje last van diarree of verstopping die maar niet over wil gaan.

Lees verder

• Dikkedarmkanker: Klachten, diagnose, behandeling
• Dikke darmpoliepen en het gevaar op dikke darmkanker