Multiple sclerose (MS): leefregels

Bij Multiple sclerose (MS) is het centrale zenuwstelsel aangetast, waardoor de zenuwgeleiding wordt verstoord. Het is niet duidelijk waarom iemand deze ziekte krijgt, het komt meer voor bij vrouwen dan bij mannen. Ook wordt MS vaker gezien in koudere landen. De ziekte verloopt bij iedereen anders, maar meestal wisselen periodes van verergering en verbetering elkaar af. Geleidelijk zal iemand wel achteruit gaan. Sommige factoren zoals temperatuur in inspanning kunnen de klachten verergeren. Er zijn een aantal leefregels die een gunstig effect kunnen hebben op het verloop van MS.

Wat het is

Multiple sclerose is een aandoening waarbij er verharde plekken (ook wel plaques genoemd) in het centrale zenuwstelsel zijn ontstaan. De zenuwcellen zijn aangetast en dit kan leiden tot diverse klachten. De ziekte is niet dodelijk, maar iemand zal meestal wel in de loop van de tijd achteruit gaan. Meestal worden periodes van verergering en verbetering met elkaar afgewisseld. Het komt bij vrouwen vaker voor dan bij mannen en het komt in koude landen meer voor dan in warme landen. Nederland heeft meer dan zestienduizend mensen die MS hebben en jaarlijks groeit dit aantal met ongeveer 270.

Het verloop

Het verloop van MS is niet te voorspellen en het is per persoon verschillend. Het is niet aan te geven wanneer klachten zullen verbeteren of wanneer ze erger worden. Sommige klachten zijn grillig. De meest voorkomende klachten zijn: vermoeidheid, oogklachten, spierzwakte, spasticiteit, coördinatiestoornissen, pijn en problemen met plassen. Er zijn bepaalde factoren die de klachten kunnen verergeren zoals warmte en inspanning. Voor MS-patiënten zijn er algemene leefregels die een gunstige invloed kunnen hebben. Zo is het beter om in een goede conditie te blijven door goed te eten, rust en regelmaat te hanteren en je eigen grenzen goed leert kennen.

Waardoor verergeren de klachten?

De klachten bij MS zijn onvoorspelbaar. Niet iedereen zal ook last krijgen van alle veelvoorkomende klachten. Het is inmiddels wel bekend dat sommige factoren een ongunstige invloed kunnen hebben. Een aantal oorzaken kunnen de klachten verergeren:

• Hoge temperaturen
• Grote lichamelijke inspanning
• Vermoeidheid
• Stress
• Infecties en verwondingen
• Een bevalling
• Een operatie, een verdoving via het ruggenmerg of een ruggenprik

Als de schadelijke invloed ophoudt zoals een ontsteking die over gaat, zullen de klachten verminderen. Het is niet altijd zo dat de klachten elke keer verergeren als er een ongunstige invloed is. Zo zul je niet bij elke hete zomerdag klachten krijgen.

Leefregels

Niet alle leefregels zullen bij iedereen een gunstig effect hebben. Als MS-patiënt moet je er voor jezelf achter zien te komen wat werkt en wat niet. Probeer het een tijdje en zie welke uitwerking het op je hebt. Het kan veel tijd kosten om je eigen grenzen te bepalen. Een aantal algemene leefregels kun je proberen:

Wees voorzichtig met hoge temperaturen

Een hoge temperatuur kan klachten verergeren of nieuwe klachten laten ontstaan. Pas op met heet douchen, zonnebaden en sauna. Probeer hoge temperaturen te vermijden. Mocht je het erg warm hebben, neem dan een koude douche of doe je voeten in een bak koud water. Bij koorts kun je een koortsverlagend middel nemen zoals paracetamol.

Vind een evenwicht tussen rust en activiteit

Pas op met lichamelijke inspanning. In een klachtenvrije periode kan sporten goed zijn, maar doe het niet te intensief. De inspanning kan al gauw te veel worden. Dit kan zorgen voor uitputting, stijve gewrichten en het achteruitgaan van spieren. Het is belangrijk om niet teveel te doen, maar ook niet te weinig. Zoek eventueel samen met een fysiotherapeut naar de juiste oefeningen.

Probeer stress de baas te blijven

Stress is niet de oorzaak van klachten bij MS, maar ze zorgen wel dat de klachten erger kunnen worden omdat ze de weerstand kunnen verminderen.

Ritme en regelmaat
Regelmaat kan goed doen. Eet daarom zoveel mogelijk op vaste tijdstippen en neem voldoende nachtrust. Als je een drukke periode hebt gehad, wissel dit dan af met een rustige periode waarin je weinig hoeft te doen. Zoek hierin een juist balans en wees niet te streng voor jezelf als het een keer niet lukt.

Gezonde voeding

Een gezonde en gevarieerde voeding zorgt dat je in een goede conditie blijft. Je kunt bijvoorbeeld eten volgens de schijf van vijf. Mocht je advies willen hebben, kun je een voedingsdeskundige of diëtist inschakelen.

Probeer infecties en verwondingen te vermijden

Als een infectie koorts veroorzaakt, kan dit de klachten verergeren. Probeer in een goede conditie te blijven zodat je lichaam een betere weerstand heeft. Probeer het contact met mensen met griep zoveel mogelijk te vermijden en let op een goede hygiëne.

Operaties, verdoving en ruggenprik

Het is niet aangetoond dat deze zaken MS negatief kunnen beïnvloeden. Als een operatie vermeden kan worden, heeft dat de voorkeur.

Zwangerschap en bevalling

Een vrouw met MS kan kinderen krijgen. Meestal is het zo dat de klachten tijdens de zwangerschap verminderen en dat ze na de bevalling tijdelijk verergeren. Vrouwen met MS die kinderen hebben, zullen niet meer klachten hebben dan vrouwen met MS zonder kinderen.

Lees verder

• De anatomie van de hersenen
• Multiple sclerose (MS): klachten
• Multiple sclerose (MS): wat het is, diagnose en verloop