Multiple sclerose (MS): wat het is, diagnose en verloop

Multiple sclerose, ook wel MS genoemd, is een aandoening van het zenuwstelsel waarbij er verharde plekken in de hersenen of ruggenmerg kunnen ontstaan. Het verloop van deze ziekte is per persoon verschillend, maar meestal gaat iemand na verloop van de jaren wel achteruit. Het is niet zo dat iemand met MS altijd in een rolstoel komt. Klachten die veel voorkomen bij MS patiënten zijn vermoeidheid, oogklachten, pijn, spierzwakte en klachten bij het plassen. Het is vaak vrij lastig om tot een diagnose te komen.

Wat MS is

Bij multiple sclerose zijn er verharde plekken in het centrale zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg) waarin er cellen zijn aangetast. Dit verstoort de zenuwgeleiding waardoor er diverse klachten kunnen ontstaan. Letterlijk betekent het meervoudige (= muliple) verhardingen (= sclero). De plekken waarop de verharding ontstaan, worden ook wel plaques genoemd. De ziekte verloopt per persoon verschillend, maar meestal wisselen periodes van verergering en verbetering elkaar af. MS is in principe niet dodelijk een ook niet erfelijk of besmettelijk.

Wie krijgt het?

MS komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en komt in koude landen vaker voor dan in warme landen. In Italië zijn er minder gevallen van MS dan in Nederland, maar in Nederland komt het vaker voor dan in bijvoorbeeld Zweden. Hoe dit komt is niet bekend. Het komt bij blanke mensen vaker voor dan bij gekleurde mensen. De meeste mensen hebben een leeftijd tussen de 25 en 45 jaar als de eerste klachten optreden. Ook kan MS voorkomen bij kinderen. Nederland heeft meer dan zestienduizend mensen die MS hebben en jaarlijks groeit dit aantal met ongeveer 270 mensen.

Oorzaken

Het is niet duidelijk waarom iemand MS krijgt en waarom er meer vrouwen dan mannen het krijgen. Men is nog druk bezig dit te onderzoeken. Er wordt wel gedacht aan bepaalde oorzaken, maar bewijzen hiervoor ontbreken nog. Onderzoekers denken op dit moment dat MS niet slechts één oorzaak heeft, maar dat het ontstaat door een combinatie van oorzaken, bijvoorbeeld een infectie met een virus, een erfelijke aanleg en een stoornis van het afweersysteem.

Diagnose

Het kan een tijd duren voordat er aan MS wordt gedacht omdat MS meestal begint met vage klachten. Omdat er zoveel oorzaken kunnen zijn voor de klachten, denkt een arts niet meteen aan MS. Vaak verdwijnen de klachten en komen ze later weer terug. Als er een vermoeden is dat je klachten van neurologische aard zijn, zal een neuroloog op basis van de klachten een algemeen neurologisch onderzoek en een MRI-onderzoek uitvoeren. Soms is een aanvullend onderzoek nodig waarbij er hersenvocht via een ruggenprik wordt onderzocht. Meestal is dit bij MS afwijkend. Het vaststellen van MS is geen eenvoudige diagnose

Om de diagnose MS te kunnen stellen, moet er worden voldaan aan de volgende drie voorwaarden:

1. Het moet duidelijk zijn dat de klachten samenhangen met twee of meerdere ontstoken plekken in het centraal zenuwstelsel
2. De verharde plekken zijn minstens een maand na elkaar ontstaan, dus niet tegelijk. Dit kan worden gezien op een MRI
3. Er is geen andere oorzaak te vinden voor de klachten

Klachten

MS kan vele klachten met zich meebrengen en niet alle klachten komen bij elke MS-patiënt voor. Het is niet te voorspellen welke klachten iemand krijgt. De meest voorkomende klachten zijn:

• Vermoeidheid die niet snel over gaat
• Oogklachten in één of beide ogen
• Blaasontsteking en urine moeilijk kunnen ophouden
• Pijn, meestal gaat het om kortdurende aanvallen
• Spierklachten zoals stijve spieren, spasticiteit en spierzwakte
• Gevoelsveranderingen zoals doof gevoel of prikkelingen
• Moeilijker fijne bewegingen doen zoals knopen dichtmaken en schrijven
• Meer moeite krijgen met lopen of praten
• Problemen met de stoelgang, er kan zowel verstopping als diarree ontstaan
• Seksuele problemen zoals impotentie

Het verloop

Dit is per persoon verschillend. Het is niet zo dat iemand met MS altijd in een rolstoel terecht komt. De ernst van de klachten kan erg verschillen. Na tien jaar nadat de diagnose is gesteld kan 80 procent van de patiënten nog lopen. Na 20 jaar geldt dat voor iets minder dan de helft. Ongeveer 10 procent raakt binnen 5 jaar ernstig gehandicapt, maar zo’n 10 tot 15 procent van de MS-patiënten hebben er weinig hinder van gedurende hun leven. Omdat de klachten meestal wel verbeteren, maar vaak niet volledig herstellen, gaan de meeste mensen in verloop van tijd wel achteruit. Wanneer MS een tijd bestaat herstellen de klachten niet meer, maar worden ze geleidelijk ernstiger.

Lees verder

• Multiple sclerose (MS): hoe hiermee om te gaan
• Multiple sclerose (MS): klachten en behandeling
• Multiple sclerose (MS): leefregels
• Multiple sclerose (MS): revalidatie
• Multiple sclerose (MS): medicijnen