Bipolariteit, psychose: wat houdt de bipolaire stoornis in?

Heeft men heftige depressiviteit, dan kan het tot bipolariteit leiden. Men heeft daarbij een ernstige woede-aanval, waarbij men relatief lang (enkele dagen of weken) ernstig kwaad is. Een episode zet daarbij de relatie met partner of familie op het spel, waarbij de gevolgen soms vergaand kunnen zijn. Wat houdt een bipolaire stoornis episode, hoe is het gerelateerd aan manische depressiviteit en hoe gaat het soms gepaard met een psychose?

Bipolariteit en psychose

• Depressiviteit
• Dagschommelingen
• Manische episode
• Hypomanie
• Bipolaire stoornis
• Psychose
• Behandeling bipolariteit

Depressiviteit

Door toedoen van angsten, werkdruk en aandoeningen zoals ADHD of ADD kan men “manisch” depressief zijn. Dit kan tijdelijk zijn en kan qua heftigheid met de tijd groeien. In eerste instantie kan men overwerkt zijn, waardoor men de druk niet meer aan kan. Het kan veranderen in een burn-out of heftige depressiviteit indien het niet tijdig door de partner of collega’s wordt herkend. In die omstandigheid kan een negatieve spiraal veranderen in totale afzondering, afwezigheid, desinteresse, verlies van liefde, geen behoefte aan seks hebben, heftige emotionele reacties en overheersende angst. Omdat men door afzondering steeds verder in de eigen gedachten wegzakt en de eigenwaarde afneemt, neemt de drang tot zelfbeschadiging toe. Deze omstandigheid kan potentieel tot zelfdoding leiden en dient daarom altijd tijdig te worden herkend.

Dagschommelingen

Hoe goed men zich voelt en hoe men reageert hangt per dag, per dagdeel en wat men allemaal doet af. Het kan zijn dat men in de ochtend heftig reageert, echter naar mate de dag vordert verbetert de stemming iets. Neemt de vermoeidheid in de avond toe, dan kan de stemming weer verslechteren. Deze dagschommelingen komen bij alle depressieve patiënten voor.

Manische episode

Door toedoen van de neerslachtigheid en slechte stemming, kan men heftiger dan normaal reageren. Tijdens een zogeheten manische episode is men extreem uitgelaten, zeer optimistisch of kan men overmatig op anderen reageren. Men reageert zeer onrustig of hectisch, waarbij men zomaar ad-hoc beslissingen kan nemen. Normaal zal de redenatie een rem zijn om bepaalde dingen te doen, echter bij een manische episode heeft men die rem niet meer. Men slaapt slecht terwijl men wel veel energie heeft. Dit kan tot extreem gedrag leiden zoals geen seksuele rem hebben (overspel), overmatige veel geld spenderen (zonder reden sportwagen kopen) en is de kans groot dat men veel drugs of drank gebruikt. Omdat men de rem niet meer heeft, kan het potentieel tot een overdosis leiden. Het hebben van een manie leidt altijd tot heftige complicaties binnen een familie, relatie of op het werk. Aanvullend probleem is dat men de noodzakelijke medicatie niet inneemt of vergeet, waardoor de episode extra heftig kan verlopen.

Hypomanie

Soms zijn de episodes niet dermate heftig, maar is er wel degelijk een wijziging van stemming. De veranderde stemming kan enkele dagen tot een week aanhouden. Men slaapt slecht, is opgejaagd, overactief, waarbij men zich meer “vermaakt”. Oftewel deze episode heeft minder consequenties voor de omgeving ten opzichte van een bipolaire of manische episode. Men kan er zelfs creatief van worden en wordt men als relatief aangenaam bevonden.

Bipolaire stoornis

Heftig reageren kan tijdens een depressiviteit tot bipolariteit leiden. Daarbij is de stemming dermate slecht, dat men een relatief lange periode op iedereen kwaad is. Men heeft veel energie, slaapt weinig, reageert snel waarbij men zeer geïrriteerd is. Dit wordt in eerste instantie alleen maar door de omgeving herkend, waarbij alles en iedereen het fout doet. Het hebben van veel energie en kwaad zijn, leidt dan tot heftige reacties. Men zal de omgeving niet begrijpen of wil het niet begrijpen, waarbij iedere “goede” bedoeling van naasten wordt afgeblaft. Een episode kan enkele dagen tot soms weken of een maand aanhouden. De bipolaire stoornis komt soms een enkele keer per jaar voor, maar vaak gaat het om enkele episodes per jaar. Oftewel de stemming vertoont een golfbeweging met de tijd. Soms kan de stoornis met een psychose gepaard gaan.

Psychose

Tijdens een bipolaire stoornis episode kan men dingen zien of horen, welke er in werkelijkheid niet zijn. Dit wordt een psychose genoemd. Ongeveer zes op de tien personen met een bipolaire stoornis heeft weleens een psychose. Men hoort en ziet dingen, welke er niet zijn. Oftewel de geest van de persoon krijgt onjuiste informatie waardoor men ongewoon of onvoorspelbaar kan reageren. Omdat het eveneens om opdrachten kan gaan, kan het tot potentieel gevaarlijke situaties leiden. Aanvullend kan men ervaren, waarbij men angstaanjagende (dag)dromen en aanrakingen ervaart. Men zal compleet verward en gedesillusioneerd overkomen.

Behandeling bipolariteit

Vaak zal men een lang traject moeten doorlopen, om van heftige depressiviteit met bipolariteit te herstellen. Het gaat daarbij voornamelijk om antidepressiva zoals Seroxat tezamen met antipsychotica. Meestal zal men levenslang deze medicatie moeten slikken. Hoe goed men ermee kan leven, hangt per geval af.

Lees verder

• Godotsyndroom: dementie, continu angst, obsessie en psychose
• Syndroom van Capgras: waanideeën, hallucinaties en psychose