Melanoom, zeer kwaadaardige huidkanker

Een melanoom is een agressief groeiende huidkanker, die zich zonder behandeling uitzaait naar andere lichaamsdelen. Kwaadaardig melanoom komt het meest voor bij mensen tussen de 40 en 60 jaar. Extra risico lopen mensen met een lichte huid, mensen die als kind jonger dan 5 jaar vaak zonnebrand hebben opgelopen en mensen die veel naar de zonnebank gaan of onbeschermd in de zon liggen. Belangrijk is om de huid te beschermen met een goed zonnebrandmiddel, de felle middagzon te vermijden en moedervlekken en andere plekjes op de huid regelmatig te controleren op veranderingen.

Melanoom

• Wat is een melanoom?
• Oorzaak en risico’s voor het ontstaan van een melanoom
• Wat kun je zelf doen?
• Wat kan de arts doen?
• Prognose
• Bescherming tegen zonnestraling

Wat is een melanoom?

Een melanoom kan ontstaan uit een bestaande moedervlek, maar kan ook als klein plekje op normaal huidweefsel beginnen. Als het plekje snel groeit en zich ontwikkelt als een onregelmatige donkere plek, dan is het zaak om snel naar de arts te gaan voor controle. Dat geldt ook als een bestaande moedervlek verandert doordat de omvang toeneemt, de vorm en kleur verandert, er onregelmatige randen ontstaan, er jeuk of roodheid optreedt, het oppervlak verdikt of de plek gaat bloeden of er een korst opkomt.

Een melanoom kan overal op het lichaam optreden, maar ontstaat meestal op een plek die vaak is blootgesteld aan de zon. De vorm van het melanoom kan verschillen, het kan eruitzien als een onregelmatige vlek op de huid, of een snelgroeiende knobbel worden. Oudere mensen krijgen soms bruine vlekken in het gezicht, lentigo maligna. Wordt een melanoom niet verwijderd, dan zal deze doorgroeien naar diepere huidlagen.

Oorzaak en risico’s voor het ontstaan van een melanoom

Pigmentvormende huidcellen, de melanocyten, beschermen de huid tegen zonnestraling. Door zonlicht kunnen melanocyten beschadigt raken en veranderen in kankercellen. Dit komt extra vaak voor in een aantal gevallen;

• Bij mensen met een lichte huid.
• Mensen die in een zonnig land leven en bij mensen die zich veel aan fel zonlicht blootstellen.
• Bij mensen die als kind, jonger dan 5 jaar, vaak verbrand zijn geweest.
• Erfelijke aanleg speelt een rol. Als iemand in de familie een melanoom heeft gekregen, is het verstandig om jezelf te laten controleren of je zelf ook drager bent van een genetisch defect.
• Grote aangeboren moedervlekken kunnen sneller melanomen worden.

Wat kun je zelf doen?

• Controleer zelf of er veranderingen optreden op de huid, laat iemand anders je rug en hoofdhuid bekijken. Kijk ook regelmatig bij je kind of moedervlekken veranderen van grootte. Moedervlekken groter dan 6 mm of met verschillende kleuren kunt u het best ook door een arts laten bekijken.
• Smeer jezelf op zonnige dagen in met een zonnebrandcrème, draag een hoed en bedekkende kleding. Bescherm vooral ook goed je jonge kinderen.
• Laat irriterende moedervlekken die op een plek met wrijving zitten, zoals onder het BH bandje of onder de rand van de onderbroek verwijderen.

Wat kan de arts doen?

Ga bij twijfel altijd naar de huisarts en wacht niet lang, maar ga direct als u iets ontdekt heeft! Als de huisarts het niet vertrouwt, zal hij u doorsturen naar een specialist. Als deze een melanoom vermoedt, dan zal de plek worden weggesneden en microscopisch worden onderzocht. Als blijkt dat het kwaadaardig is, zal worden gekeken of de randen van het biopt schoon zijn, of dat er nog kankercellen te vinden zijn. Als er nog kankercellen in de rand zitten, dan moet de plek ruim worden uitgesneden, om verspreiding van kankercellen zoveel mogelijk te voorkomen. Ook de lymfeknopen kunnen worden onderzocht, om te kijken of er uitzaaiing heeft plaatsgevonden. Is dit het geval dan zal er vaak behandeling met chemotherapie of radiotherapie noodzakelijk zijn.

Prognose

De prognose hangt af van de plaats van het melanoom, de diepte in de huid en of er uitzaaiingen zijn. Wordt een melanoom snel ontdekt, is het oppervlakkig en niet uitgezaaid, dan is de prognose goed. Is het melanoom diep ingegroeid, dan is de prognose minder goed. Als er sprake is van uitzaaiingen dan is de prognose vaak slecht.

Bescherming tegen zonnestraling

Om allerlei soorten van huidkanker zoveel mogelijk tegen te gaan is het erg belangrijk om jezelf te beschermen met zonnebrandmiddel. Wees niet zuinig met smeren en smeer je regelmatig opnieuw in. Kleine kinderen kunnen zichzelf niet beschermen. Als ouder ben je verantwoordelijk voor de goede zorg van je kinderen. Het best kun je op de heetste uren van de dag helemaal uit de zon gaan.

Lees verder

• Huidkanker: behandeling en verschillende soorten
• Diagnose kanker: Hoe nu verder?