Beenamputatie: oorzaak en gevolgen

Een beenamputatie is een ingrijpende ingreep waarbij een deel van het been of het hele been wordt verwijderd. Dit kan door verschillende oorzaken een noodzakelijke operatie zijn omdat er geen andere oplossing meer is. Meestal komt dit voor bij mensen die ouder zijn dan zestig jaar, suikerziekte hebben en bloedcirculatiestoornissen. Waarom is er soms een amputatie nodig, welke gevolgen heeft dit voor de patiënt en hoe moet het daarna verder?

Wat houdt de beenamputatie in?

Deze zeer ingrijpende en onherroepelijke gebeurtenis wordt alleen gedaan als er geen andere mogelijkheden meer zijn om het been te redden. Meestal is de ingreep noodzakelijk omdat de situatie levensbedreigend is. Ook voor een chirurg is dit een moeilijke beslissing. De ingreep gaat om het afzetten van het gehele been of een deel van het been zoals bijvoorbeeld het onderbeen of voet. Het weefsel is zodanig beschadigd dat dit niet meer te redden is.

Oorzaken beenamputatie

Meestal komt een beenamputatie voor bij mensen die ouder zijn dan zestig jaar. Bij ongeveer 80% van de gevallen waarbij een beenamputatie plaats vindt, gaat het om mensen die ouder zijn dan 65 jaar. In deze gevallen gaat het meestal om suikerziekte (diabetes) en bloedcirculatiestoornissen. Door de verminderde doorbloeding genezen wondjes langzamer. Door de suikerziekte is vaak het gevoel in het been wat verminderd, waardoor wondjes minder goed gevoeld worden. Deze wonden kunnen door infecties voor ernstige gevolgen zorgen. Als een amputatie op jongere leeftijd voorkomt, is er meestal sprake van een ongeluk of kwaadaardige aandoening zoals een tumor.

Problemen na de amputatie

Na de amputatie is het leven van de patiënt meestal ingrijpend veranderd. Naast het moeten accepteren en verwerken van het verlies van het lichaamsdeel, zijn er ook een aantal andere problemen mogelijk zoals:

• Pijn in het gebied van het geopereerde gebied
• Minder kunnen dan voorheen
• Minder goed kunnen staan en lopen
• Stomppijn
• Fantoompijn
• Moeilijk kunnen wennen aan prothese

Stomppijn

Na de ingreep kunnen er diverse soorten pijn ontstaan. Zo kan de amputatiestomp veel pijn doen. De pijn kan bij beweging of weersveranderingen verergeren. Dit kan komen door diverse oorzaken zoals een slechte doorbloeding van de stomp, ontsteking, nieuwe botvorming, zenuwbeschadigingen of neuromen. Een neuroom is de zenuwuiteinde die na de amputatie overmatig groeit en een soort kluwen vormt die pijnklachten kan geven. Daarnaast kan een prothese ook pijnklachten geven.

Fantoompijn

Bij fantoompijn wordt er pijn ervaren in het deel van het been dat er niet meer is. Bij een groot deel van de patiënten komt fantoompijn voor. De pijn komt uit een hersengebied vandaan die nog interpreteert dat het geamputeerde lichaamsdeel er nog is en dat het pijn doet. Meestal komt de pijn aanvalsgewijs voor waarbij de ernst en frequentie per persoon verschilt. Ook kan er een chronische vorm van fantoompijn ontstaan. De pijn wordt omschreven als een tintelend, prikkend en stekend gevoel. De fantoompijn hoeft niet altijd vanzelf te verdwijnen. Indien de fantoompijn aanhoudt, kan men doorverwezen worden naar een revalidatiearts.

Prothese en revalidatie

Meestal kan het verwijderde deel van het been worden vervangen door een prothese. De patiënt moet leren om hier zo zelfstandig mogelijk mee om te gaan. Er komt hier nog wel wat bij kijken. Om te leren lopen en leren om te gaan met de prothese wordt vaak een fysiotherapeut, ergotherapeut en een verpleegkundige ingeschakeld. Daarnaast hoort er bij revalidatie ook vaak een psycholoog, diëtist of bewegingsdeskundig. Voor mensen met een beenamputatie bestaat er een loopgroep. Daar wordt er getraind met een oefenprothese totdat de eigen prothese klaar is. Een eigen prothese duurt vaak nog even omdat de wond eerst goed genezen moet zijn en men moet vaak nog wennen aan het omgaan met een prothese.

Lees verder

• Open been: wat is het en wat kun je eraan doen?
• Risicofactoren suikerziekte type II
• Wat kun je doen tegen vermoeide, dikke en pijnlijke benen?