Vruchtbaarheid bij polycysteus ovarium syndroom verbeteren

Vrouwen met polycysteus ovarium syndroom of PCOS hebben vaak te kampen met problemen met de vruchtbaarheid als gevolg van cysten in de eierstokken. Door deze cysten is er sprake van een onregelmatige menstruatiecyclus en kan door problemen met de eisprong zelfs een kinderwens onvervuld blijven. Voor vrouwen met PCOS die verlangen naar een zwangerschap zijn enkele behandelingen beschikbaar. Zo kan met metformine of een hormoonbehandeling de vruchtbaarheid verbeterd worden. Onderzoek heeft aangetoond dat de inname van een supplement op basis van inositol gecombineerd met foliumzuur zelfs nog betere resultaten kan geven dan metformine.

Vruchtbaarheid en PCOS

• Wat is polycysteus ovarium syndroom?
• Problemen met de vruchtbaarheid
• Vruchtbaarheid verbeteren met inositol

Wat is polycysteus ovarium syndroom?

Polycysteus ovarium syndroom (ook wel afgekort tot PCOS) of syndroom van Stein-Leventhal is een geheel van afwijkingen die voortkomen uit de aanwezigheid van meerdere (kleine) cysten in de eierstokken. Door de aanwezigheid van deze cysten raken een aantal processen verstoord. Zo groeien eicellen niet of onregelmatig, vindt er geen of slechts incidenteel een eisprong plaats en is er sprake van een onregelmatige menstruatie. Het gevolg van de onregelmatige eisprong is tevens een verminderde vruchtbaarheid en dus meer moeite bij het krijgen van kinderen.

Polycysteus ovarium syndroom is zeker niet zeldzaam. Naar schatting heeft zo'n 10 tot 15% van de vrouwen er in meerdere of mindere mate last van. De oorzaak van de aandoening is nog niet geheel ontrafeld maar het wordt vooral in verband gebracht met hormonale afwijkingen. Zo wordt bij vrouwen met polycysteus ovarium syndroom vaak een verhoogde productie van luteïniserend hormoon door de hypofyse gemeten, wat ervoor zorgt dat de productie van androgenen toeneemt waardoor vervolgens verhoogde testosteronwaarden ontstaan. Onder invloed hiervan groeien cysten op de eierstokken.

Naast problemen met de vruchtbaarheid zorgt PCOS ook vaak voor andere problemen. Zo kan het leiden tot acne, een vette huid, steelwratjes, overmatige lichaamsbeharing, dunner wordend haar en haaruitval, een verhoogd cholesterol, hoge bloeddruk, bekkenpijn, diabetes type 2 en overgewicht. Vrouwen met PCOS krijgen ook relatief veel te maken met depressieve klachten.

Problemen met de vruchtbaarheid

Zoals aangegeven is het voornaamste probleem waar vrouwen mee te maken krijgen als gevolg van polycysteus ovarium syndroom een verminderde vruchtbaarheid. Vrouwen die gediagnosticeerd zijn met PCOS gebruiken vaak vanaf de vroege puberteit de pil om de menstruatiecyclus regelmatiger te maken. Stoppen met het gebruik van de pil wanneer men zwanger wil raken zal er dan toe leiden dat de cyclus weer onregelmatig wordt.

Om de vruchtbaarheid te verhogen wordt soms het middel metformine toegeschreven. Dit is een medicijn dat normaal gebruikt wordt bij patiënten met diabetes mellitus type 2. Onder invloed van metformine wordt de bloedsuikerspiegel verlaagd, wat de vruchtbaarheid bij vrouwen met PCOS ten goede komt. Een bekende bijwerking van metformine is gewichtsverlies. 10 tot 30% van de patiënten kan metformine niet verdragen en krijgt veel last van maagdarmklachten als buikpijn, diarree, misselijkheid en overgeven. Bij 1 tot 10% van de gebruikers treden tevens smaakstoornissen op. Men kan dan een continue metaalsmaak proeven.

Biedt metformine geen uitkomst dan kan een hormoonbehandeling worden overwogen met clomifeen, follitropine of lutropine. Deze hormonen laten de eicel rijpen en bevorderen de eisprong. Het wordt per injectie toegediend. Een 'bijwerking' van de behandeling met deze hormonen is een verhoogde kans op een tweeling of meerling doordat meerdere eicellen zich gelijktijdig kunnen ontwikkelen.

Vruchtbaarheid verbeteren met inositol

Een alternatief middel dat gebruikt kan worden om de ovariumfunctie te verbeteren en de kans op een zwangerschap te verhogen is inositol. Dit is een vitamine-achtige stof die vaak in één adem genoemd wordt met vitamine B8 maar is in feite een pseudo-vitamine. In de natuur komt het vooral voor als myo-inositol. Inositol is onder meer van belang voor de insulinewerking, de hersenfunctie, de vetzuurstofwisseling en de galvorming.

Meerdere wetenschappelijke onderzoeken hebben aangetoond dat het innemen van een inositol-supplement de vruchtbaarheid bij vrouwen met PCOS kan verhogen. Zo wees Italiaans onderzoek onder 283 vrouwen in 2003 uit dat inositol een positief effect heeft op de werking van de eierstokken (Gerli, c.s., 2003). In een ander onderzoek in 2010 kregen 60 vrouwen met vruchtbaarheidsproblemen als gevolg van PCOS een combinatie van inositol en foliumzuur toegediend. Deze groep werd vergeleken met een groep van 60 vrouwen die het medicijn metformine kreeg. Waar van de groep die metformine kreeg toegediend slechts 18,3% weer ging ovuleren, was dit percentage onder de groep die inositol gebruikte maar liefst 65%. 30% van hen raakte bovendien tijdens de onderzoeksperiode zwanger (Raffone, c.s., 2010).

Inositol komt van nature met name voor in volkoren producten en citrusvruchten. Daarnaast is het verkrijgbaar als supplement. De aanbevolen dosis voor de bevordering van de vruchtbaarheid bij PCOS is 4.000 mg inositol, aangevuld met 400 mg foliumzuur.

Lees verder

• Hyperandrogenisme: hormonale afwijking bij vrouwen