Borstvoeding geven: voordelen, hoe vaak & moedermelk bewaren

Borstvoeding is het beste wat je je pasgeboren baby kunt geven. Zogende kinderen zijn gemiddeld genomen gezonder. Dit betekent ook dat er minder doktersbezoeken en ziekenhuisverblijven nodig zijn en een vermindering van de daarmee gepaard gaande tijd, emotionele en financiële lasten voor het hele gezin. Huidcontact tijdens het geven van borstvoeding, is van vitaal belang en heeft veel emotionele en gezondheidsvoordelen: huidcontact heeft een positief effect op de hormoonbalans en versterkt de weerstand tegen ziekten. Het bevordert de mentale en emotionele ontwikkeling van de baby en versterkt de moeder-kindrelatie. Bij het geven van borstvoeding komen de hormonen prolactine en oxytocine vrij in het lichaam van de moeder, wat een positief effect heeft op de regeneratie van het lichaam na de geboorte. De positieve langetermijneffecten van borstvoeding zijn de veel lagere gevoeligheid voor eierstokkanker en borstkanker en een verlaagde kans op diabetes en osteoporose.

• Het geven van borstvoeding
• Voorkeur voor borstvoeding
• Moedermelk
• Samenstelling van moedermelk
• Vorm van de borst en borstvoeding
• Hoe vaak moet je je baby borstvoeding geven?
• Hoe weet je of je kind voldoende melk krijgt?
• Hoe afgekolfde moedermelk bewaren?
• Voordelen voor moeder en kind
• Borstvoeding is de eerste keus
• Algemene voordelen
• Voordelen voor de baby
• Voordelen voor de moeder
• Het combineren van borstvoeding en kunstvoeding
• Als borstvoeding niet kan of mag
• Borstvoeding en vaders

Het geven van borstvoeding

Voorkeur voor borstvoeding

Je kan kiezen tussen het geven van borstvoeding en kunstvoeding. Veel vrouwen weten al voordat ze zwanger worden dat ze de voorkeur geven aan de borst boven kunstvoeding. Volgens gegevens van TNO uit 2007 start gemiddeld 81% van de moeders met borstvoeding en moeders met een hoge opleiding kiezen vaker voor borstvoeding (91%) dan middelbaar (78%) en laag opgeleide vrouwen (69%). Veel vrouwen kiezen voor borstvoeding vanwege de vele voordelen voor moeder en kind.

Moedermelk

Moedermelk is de meest ideale voeding voor je baby. Het vrouwenlichaam is ontworpen om borstvoeding te maken en het lichaam van de baby is ontworpen om het te verteren en ervan te groeien. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat borstvoeding beter is voor de gezondheid van het kind dan kunstvoeding. Moedermelk bevat allerlei antistoffen die je baby beschermen tegen ziektes en infectie. Daarnaast bevat het nog zeker ruim honderdvijftig andere ingrediënten die bijdragen aan de gezondheid en ontwikkeling van de zuigeling.

Samenstelling van moedermelk

De samenstelling van de moedermelk varieert, en verschilt van moeder tot moeder. Er zijn diverse factoren die van invloed zijn op de samenstelling van de moedermelk, zoals:

• de duur van de zwangerschap
• de pariteit (dit duidt op het aantal kinderen dat een vrouw levend gebaard heeft)
• de duur van de voeding
• het tijdstip op de dag
• de lactatiefase (lactatie betekent het voeden van een kind door middel van borstvoeding)

Uit onderzoek blijkt dat melk in de eerste lactatiefase, het colostrum, in verhouding meer immunoglobulines bevat en in een latere lactatiefase bevat het juist meer koolhydraten en vetten.

Vorm van de borst en borstvoeding

De vorm en maat van de borst en tepels zijn voor iedere vrouw anders. Veel moeders maken zich onnodig zorgen dat ze geen borstvoeding kunnen geven omdat ze kleine borsten of platte of holle tepels hebben. De grootte van de borst zegt meestal niets over het vermogen om melk te produceren. De sleutel hiervoor is de aanwezigheid van klierweefsel, waar moedermelk wordt gevormd tijdens het geven van borstvoeding. Vrouwen met kleine borsten kunnen ook borstvoeding geven als ze voldoende klierweefsel hebben. Zeer grote borsten moeten worden ondersteund. Met grote tepels kan het kind moeite hebben ze vast te pakken. De vorm van de tepel is niet essentieel voor borstvoeding. Van kardinaal belang is dat het kind goed aangelegd wordt; het kind moet zijn mond wijd open hebben en niet alleen aan het puntje van de tepel zuigen. Als je tepel door een strakke borst moeilijk vast te pakken is, kun je eerst wat melk eruit masseren. Als je tepel plat is, kan een pomp hem helpen eruit te komen.

Hoe vaak moet je je baby borstvoeding geven?

De borst van de moeder vormt de eerste dagen na de geboorte het voedselrijke colostrum. Het zit vol belangrijke voedingsstoffen en beschermt je kindje tegen infecties. Ondanks de kleine hoeveelheid is het erg belangrijk om je baby regelmatig aan de borst te leggen zodat hij enerzijds optimaal kan leren om op de borst te zogen, anderzijds dat de melkproductie goed gang komt en onaangename zwelling wordt voorkomen. Tussen de derde en vijfde dag komt de melkproductie op gang en het colostrum gaat vanaf dan geleidelijk over in rijpe moedermelk en de hoeveelheid melk neemt toe.

Een pasgeborene moet in de eerste paar weken binnen de 24 uur minimaal acht tot twaalf keer worden aangelegd. Het is raadzaam om borstvoeding te geven volgens de behoeften van de boreling en niet volgens een vast ritme. Een baby toont op subtiele wijze de behoefte om borstvoeding te krijgen: mondbewegingen, heen en weer duimzuigen, handzuigen, enz. Wacht niet tot je kind huilt, want het kalmere kan veel tijd in beslag nemen.

Elk kind heeft zijn eigen persoonlijkheid en ook een individueel zuiggedrag. Zo zijn er zuigelingen die heel efficiënt en slechts kort op de borst drinken, terwijl anderen lang en met plezier zogen of vaak terugkomen. Veel baby's willen de eerste paar weken heel vaak en langdurig aan de borst liggen, vooral 's avonds, wat normaal is en niet betekent dat je te weinig melk hebt.

Borstvoeding gaat niet alleen over voeding. Kinderen hebben ook een grote behoefte om te zuigen, ongeacht de honger. Dit helpt hen te ontspannen en rust te vinden bij pijn, vermoeidheid, malaise, verdriet en angst.

De eerste weken en maanden met een baby zijn voor veel vrouwen een zware tijd, die hen kan uitputten en tot vermoeidheid en uitputting kan leiden.

Ook al voelen sommige kinderen zich prettig bij een regelmatig ritme en neemt het aantal borstvoedingen af ​​naarmate ze ouder worden, er zijn altijd fases waarin je kind vaker wil drinken / zuigen, bijvoorbeeld in groeifasen, bij infecties, kinderziektes en emotionele ontwikkelingsstappen.

Hoe weet je of je kind voldoende melk krijgt?

Bij borstvoeding is het, in tegenstelling tot flesvoeding, niet mogelijk om te zien hoeveel melk je kindje heeft gedronken. Dit kan sommige moeders van streek maken. Het is mogelijk om een ​​kind voor en na de borstvoeding te wegen, maar in de meeste gevallen veroorzaakt dit alleen onnodige stress. Als je je kindje naar behoefte borstvoeding geeft en de gewichtstoename van je kind bevredigend is, dan kun je er gevoegelijk van uitgaan dat het voldoende melk krijgt. Bijkomende tekenen dat het kindje voldoende borstvoeding krijgt, zijn:

• Je baby is actief en geïnteresseerd in zijn omgeving.
• Het maakt elke 24 uur vijf tot zes wegwerpluiers nat
• De pasgeborene heeft drie tot vier keer per dag een zachte ontlasting. Van zes tot acht weken kan de frequentie sterk afnemen, zelfs één keer per week kan normaal zijn.
• Als de zuigeling voldaan is, maakt hij zich op natuurlijke wijze los van je borst en lijkt hij ontspannen en tevreden te zijn.

Sommige moeders ervaren dat hun borsten zwaar zijn voordat ze borstvoeding geven en daarna zacht en ontspannen.

Hoe afgekolfde moedermelk bewaren?

Bij het afkolven, bewaren en toedienen van moedermelk is het belangrijk om voor een goede hygiëne te zorgen. Was altijd eerst je handen. Alle onderdelen van je pomp en de opvangbak die in contact komen met moedermelk, moeten na elk gebruik schoon en gereinigd worden met warm water en afwasmiddel. Reiniging in de vaatwasser is ook mogelijk. Bij ziekten van de moeder of het kind, te vroeg geboren baby's of andere problemen zoals spruw, pijnlijke tepels etc. is dagelijks uitkoken aan te raden.

Bewaarzakjes voor moedermelk, afsluitbare glazen flessen of plastic flesjes van polypropyleen zijn geschikt om moedermelk in te bewaren. Flesjes gemaakt van polycarbonaat worden niet aanbevolen vanwege het schadelijke bisfenol A dat ze bevatten.

Als je je afgekolfde moedermelk niet binnen vier uur geeft, moet je deze in een koelkast of koeltas plaatsen. Moedermelk kan na drie tot maximaal vijf dagen in de koelkast nog worden gebruikt. Zet de melk niet in de deurvakken, maar achterin de koelkast waar het kouder is. Dateer de melk. Bij een temperatuur van -18˚ kan de melk 6 maanden tot 1 jaar bewaard worden.

Voordelen voor moeder en kind

Borstvoeding is de eerste keus

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en Unicef zijn van mening dat vanwege de gezondheidsvoordelen voor moeder en kind, borstvoeding de eerste keus is als het gaat om de voeding van zuigelingen. Zowel moeder als kind profiteren van borstvoeding als het gaat om hun gezondheid en dit heeft meteen als voordeel dat ze aanzienlijk goedkoper zijn voor de gezondheidszorg.

Eerlijk is eerlijk: borstvoeding is gedurende de eerste paar weken vaak geen sinecure. Er is altijd een leerproces van vaak 4 tot 6 weken, voordat je het echt onder de knie hebt. Het mislukken van borstvoeding is vaak te wijten aan gebrek aan goede deskundige hulp en begeleiding van zorgverleners. Vaak ligt het niet aan je eigen (fysieke) capaciteiten.

Borstvoeding is een optimale en natuurlijke manier om je baby de eerste levensmaanden te voeden. De beslissing van de moeder voor of tegen borstvoeding wordt vaak bepaald door de opstelling van hun vriend of man, familieleden, wat ze gezien hebben van andere vrouwen die borstvoeding geven, medisch personeel en de media. Nog meer vrouwen zouden borstvoeding geven als ze volledig op de hoogte waren van de gezondheidsvoordelen van borstvoeding. Daarom hebben jonge moeders onderwijs en ondersteuning nodig om een ​​weloverwogen beslissing te kunnen nemen en vertrouwen te krijgen in (het geven van) borstvoeding.

Algemene voordelen

Het geven van borstvoeding heeft een aantal algemene voordelen:

• Borstvoeding is altijd en bijna overal mogelijk.
• Moedermelk is gratis, bacterievrij en altijd op de juiste temperatuur (30-35 °C).
• Hartslag, ademhaling en temperatuur blijven constant tijdens het geven van borstvoeding.
• Borstvoeding en intensief lichaams- en oogcontact met de baby stimuleren de ontwikkeling en groei van een liefdevolle moeder-kindrelatie (veilige hechting).

Door de specifieke samenstelling van moedermelk is borstvoeding het beste cadeau voor je baby in de eerste levensmaanden en heeft het een uitstekende invloed op zijn toekomstige ontwikkeling en gezondheid.

Voordelen voor de baby

Borstvoeding heeft veel voordelen voor de baby:

• Moedermelk bevat veel vet en bevat water. Zo worden energie- en waterbalans goed ondersteund.
• Het eiwitgehalte van moedermelk bevordert de groei en is gemakkelijker verteerbaar dan bijvoorbeeld koemelk.
• Omdat het immuunsysteem van de baby nog niet volledig ontwikkeld is en alleen in de loop van de tijd stabiliseert door contact met de omgeving, kan moedermelk direct antistoffen opnemen tegen ziekteverwekkers. De moeder geeft antistoffen door van eerdere ziekten (mazelen, waterpokken, enz.) En van huidige infecties (bijvoorbeeld verkoudheid). Op deze manier is het kind goed beschermd tegen infecties.
• Moedermelk bevat omega-3 vetzuren. Omega-3-vetzuren zijn belangrijk voor de hersenontwikkeling.
• Vetzuren zoals linolzuur en koolhydraten bevorderen de darmflora en zorgen voor bescherming tegen infectie.
• Borstvoeding bevat lactoferrine, een ijzerbindend eiwit. Lactoferrine is een ontstekingsremmend eiwit, dat behoort tot het humorale component van het afweermechanisme van het lichaam, en het verbetert de opname van ijzer uit moedermelk.
• Talloze complexe suikers die oligosacchariden worden genoemd beschermen tegen infectie door pathogenen in de darm te onderscheppen en fungeren als prebiotica die de 'goede bacteriën' in de darmen van je baby voeden.
• Kinderen die borstvoeding krijgen, ontwikkelen minder snel infecties, vooral in het maag-darmkanaal en het middenoor.
• Borstvoeding voorkomt allergieën als je maar minimaal vier maanden borstvoeding geeft.
• Kinderen die borstvoeding geven, lopen minder risico om in hun leven overgewicht te krijgen, te lijden aan een hartaanval of andere hart- en vaatziekten zoals om hoge bloeddruk te krijgen. Ze ontwikkelen minder snel diabetes mellitus. Hierbij geldt: des te langer de periode van borstvoeding, des te sterker het effect
• Baby's die borstvoeding krijgen, hebben minder kans op Sudden Infant Death Syndrome (SIDS), beter bekend als wiegendood.
• Het gehemelte en de kaakontwikkeling worden positief beïnvloed. Hoofd- en nekspieren worden versterkt.
• Kinderen die borstvoeding krijgen, vertonen later minder gedrags- en leermoeilijkheden.
• Borstvoeding kan kinderen hun hele leven stressbestendiger kan maken.

Voordelen voor de moeder

Voor de moeder is het opbouwen van een emotionele band met haar kind door middel van borstvoeding net zo belangrijk als voor het kind zelf, maar moeders die geen borstvoeding geven, kunnen deze band ook bevorderen door veel lichamelijk contact.

Er zijn ook andere voordelen voor de moeder:

• Borstvoeding is gratis en op bijna elke plaats en op elk moment mogelijk. Het is niet nodig flesvoeding te bereiden onder hoge hygiënische eisen. Door het geven van borstvoeding wordt de slaap minder verstoord.
• Moeders die borstvoeding geven, vallen na de geboorte sneller af omdat borstvoeding extra energie kost.
• Zuigen van de baby aan de borst leidt tot een verhoogde afgifte van prolactine, de moeder blijft meer ontspannen. Prolactine zorgt tijdens de zwangerschap voor het nestgedrag.
• Het hormoon oxytocine beïnvloedt niet alleen het borstvoedingsproces, maar veroorzaakt ook samentrekkingen van de baarmoeder. De bijbehorende druk op de bloedvaten leidt tot hemostase, afstoting van wondafscheidingen uit de baarmoeder en de genezing ervan. Tegelijkertijd worden bloedarmoede en ijzertekort voorkomen.
• Bovendien vermindert oxytocine de afgifte van stresshormonen bij moeder en kind en bevordert het de binding tussen beide en het wordt daarom ook wel het 'knuffelhormoon' genoemd.
• Borstvoeding verlaagt het risico van de moeder op borstkanker en eierstokkanker en osteoporose.
• Vrouwen die meer dan een jaar borstvoeding geven, hebben 50 procent minder kans om reumatoïde artritis (RA) te krijgen dan vrouwen die geen borstvoeding geven.
• Borstvoeding verlaagt het risico van hart- en vaatziekten, diabetes type 2 en obesitas bij de moeder.
• Het geven van borstvoeding kan de voortgang van endometriose bij de vrouw stabiliseren.

Het combineren van borstvoeding en kunstvoeding

Er zijn ook vrouwen die borst- en kunstvoeding combineren. Soms is het geven van alleen borstvoeding niet praktisch vanwege een baan waarbij kolven een logistieke nachtmerrie wordt. Het kan ook lichamelijk te zwaar zijn. Maar gelukkig sluiten beide manieren van voeden elkaar niet uit. Wanneer een vrouw besluit beide te combineren, dan moet ze wel wachten totdat de voeding goed op gang is, dat wil zeggen ten minste twee of drie weken, voordat ze kunstvoeding toevoegt.

Als borstvoeding niet kan of mag

Het is voor een vrouw niet altijd mogelijk om borstvoeding te geven. Een ernstige ziekte of fors overgewicht of juist ondergewicht, kunnen roet in het eten gooien. Ook bij een chronische ziekte waardoor je geneesmiddelen nodig hebt die in de moedermelk terechtkomen en schadelijk kunnen zijn voor je kindje, kan het geven van borstvoeding in de weg staan. Maar ook verslaving aan alcohol of drugs is een contra-indicatie voor borstvoeding.

Het kind kan ook een aandoening hebben waardoor het geven van borstvoeding wordt bemoeilijkt. Een te vroeg geboren of zeer kleine baby kan problemen hebben met het zuigen of het goed vasthouden van de tepel. Verder kan een kwaal zoals lactose-intolerantie of fenylketonurie (een erfelijke stofwisselingsziekte) het geven van borstvoeding in de weg staan, maar lang niet altijd.

Borstvoeding en vaders

Uit onderzoek blijkt dat als vaders borstvoeding ondersteunen, moeder in 96% van de gevallen bereid zijn om het te proberen. Maar als de vaders zo hun twijfels hebben, dan geeft slechts 26% van de vrouwen het een kans.

Lees verder

• Borstvoeding: voordelen voor de gezondheid van moedermelk
• Grote tepelhoven: oorzaak tepelhof wordt groter of donkerder
• Klieren van Montgomery: functie, aantal en borstvoeding
• Mastitis: borstontsteking symptomen, oorzaak en behandeling
• Tintelende borsten: oorzaken tintelingen in borst of tepel