Borstvoeding: het kolven van moedermelk

Geef je borstvoeding, dan zul je meestal ook ervaring hebben met het kolven van je moedermelk. Kolven verruimt je mogelijkheden. Tijdens de periode van borstvoeding geven, zijn moeder en kind sterk op elkaar aangewezen. Dit is niet altijd even praktisch. Door je melk af te kolven, voorkom je dat je borsten overvol raken en kan je kindje bij jouw afwezigheid toch gevoed worden met moedermelk.

Waarom kolven?

Als je besloten hebt borstvoeding te geven, dan komt het onderwerp kolven al snel om de hoek kijken. Want de verbondenheid met je kind die hoort bij borstvoeding geven is heel bijzonder, maar zorgt ook voor aanpassingen in je leven. Niet overal kun je borstvoeding geven en er zijn situaties waarin je toch voor korte of langere tijd gescheiden kunt worden van je baby. Te denken valt aan een ziekenhuisopname, een begrafenis of de belangrijkste reden: je gaat na je zwangerschapsverlof weer werken. Als je langer dan vier of vijf uur niet bij je baby kunt zijn, is het verstandig je moedermelk af te kolven. Natuurlijk zijn er ook andere redenen. Tijdens de eerste dagen stuwing kun je de ergste spanning wegnemen door wat melk af te kolven, maar als je je melkproductie juist wilt stimuleren, kun je ook besluiten melk af te kolven. Ook komt het voor dat je baby problemen heeft met het drinken van je borst. Ook dan is afkolven een uitkomst. Situaties genoeg dus…

Verschillende manieren

Kolven is echt iets wat je moet leren. Is borstvoeding geven van te voren al moeilijk voor te stellen, dan is kolven dat al helemaal. Je bent toch geen melkmachine? Toch geeft het kolven je vaak zo veel voordelen, dat je de nadelen voor lief neemt. Voor veel vrouwen heeft het kolfapparaat de periode van borstvoeding geven aanzienlijk verlengd en hebben ze hun baby toch de beste voeding kunnen blijven geven. De manier van kolven is vaak gerelateerd aan de situatie. Als je je ergste stuwing wilt wegnemen, dan kolf je vaak met de hand. Als je drie dagen per week op je werk moet afkolven, gebruik je meestal een elektrische kolf. De verschillende mogelijkheden op een rij:

Was altijd je handen voor het kolven en zorg voor een goede houding en een rustige omgeving!

Kolven met de hand

Kolven met de hand is gemakkelijk en goedkoop, maar vraagt wel oefening. Vaak wordt deze methode gebruikt als er incidenteel gekolfd moet worden of als je erge stuwing of veel melk hebt.
Was voor het kolven altijd goed je handen en gebruik een wijd kopje om de melk op te vangen. Zorg ervoor dat dit kopje steriel is of in elk geval uitgewassen met heet water. Houd je borsten vast in de C-greep: vingers onder, duim boven de tepelhof. Duw je borst tegen je ribben aan en maak een ritmische schaarbeweging naar voren met duim en vingers. Laat je vingers niet over de huid glijden, maar zorg ervoor dat alle voorraadholtes leeggemaakt worden. Verplaats je hand regelmatig over je borst en wissel een aantal keren van borst. Droog af en toe je handen. Wees erop voorbereid dat er de eerste keren weinig melk uit je borsten komt. Je kunt wel, om de melk te stimuleren, je baby aan de ene kant laten drinken, terwijl jij je andere borst met de hand afkolft. Als het kolven met de hand soepel gaat, ben je meestal in 15 tot 20 minuten klaar.

Kolven met een handkolf

Deze methode wordt vaak gebruikt door vrouwen die niet met grote regelmaat hoeven af te kolven. Er zijn veel verschillende kolven te koop. Let erop dat alle onderdelen die met melk in aanraking komen, gesteriliseerd kunnen worden. Laat je door deskundigen goed informeren over de juiste handkolf.
Wanneer je de kolf uit de verpakking haalt, maak deze dan goed schoon en laat de onderdelen tien minuten uitkoken.

Leun wat voorover, zodat je tepel schuin naar beneden wijst. Leun met je armen op een kussen of een bank- of stoelleuning. Zet de kolf zo op je borst dat de tepel precies in het midden komt. Eerst wordt pompend het intensieve zuigen van de baby nagebootst en zodra de melk begint te lopen, blijf je regelmatig pompen en vult het flesje zich met moedermelk, die er met straaltjes uitloopt. Wissel van borst als de melkstroom afneemt. De duur van het afkolven hangt af van de gebruikte techniek en het gemak waarmee de melk stroomt.

Kolven met een elektrische kolf: enkel/dubbel

De meeste elektrische kolven zijn volautomatisch, ze zorgen voor een ritmische zuigkracht, als het zuigen van je baby. Het kost weinig inspanning en als je regelmatig moet afkolven, bijvoorbeeld op je werk, is het echt een uitkomst. Meestal maakt het apparaat een zacht zoemend geluid, maar dit ligt helemaal aan het merk. Laat je ook hierin voorlichten door deskundigen. Je houding is gelijk aan het kolven met de handkolf. Met een dubbele kolf kun je gelijktijdig je beide borsten afkolven. Erg efficiënt en het verhoogd tevens de melkproductie.

Na het kolven

Je kunt de laatste druppels melk over je tepel smeren en aan de lucht laten opdrogen. Dit heeft een verzorgende en helende uitwerking op je tepel. Breng indien nodig schone borstkompressen aan.

Reinig de kolf na gebruik meteen met heet water en kook de kolf iedere 24 uur uit of bij een wat oudere gezonde baby één keer per week. De harde onderdelen tien minuten, de zachte drie minuten. Je kunt ook een magnetronsterilisator gebruiken. Bewaar de kolf ingerold in een theedoek in de koelkast.

Bewaren

Als je melk ongekoeld blijft, bederft het snel. Na vijf uur buiten de koelkast, moet je het weggooien. Afgekolfde melk mag niet langer dan 48 uur bewaard blijven in de koelkast. Als je melk niet de volgende dag nodig hebt, kun je deze het beste invriezen. Door melk in te vriezen blijft het wel drie maanden houdbaar. Gebruik ijsblokzakjes of –bakjes om de melk in te bewaren, zo kun je altijd een afgepaste hoeveelheid ontdooien. Als het maar kunststof of glas is dat afsluitbaar is en van te voren uitgekookt is. Als je vriezer ingesteld staat op een temperatuur van -20 tot -15 graden, dan kun je de borstvoeding drie tot zes maanden bewaren. Laat je melk voor het invriezen eerst koud worden in de koelkast. Plak een labeltje op de melk met de datum waarop je het hebt ingevroren en pak altijd de oudste datum het eerst uit de vriezer. Als je gekolfde melk meeneemt op reis, gebruik dan een isoleertasje of een koeltas met vrieselementen. Zo koelt het niet af. Vries melk nooit opnieuw in. Ruik ook altijd even aan de ontdooide melk. Melk die bedorven is, ruikt vies en zuur.

Voorraad aanleggen

Moeders die borstvoeding geven, leggen graag een voorraadje aan in de vriezer. Maar wanneer kolf je het beste af, zonder je melkproductie te ontregelen? Omdat je borsten na de nacht meestal behoorlijk vol zitten, kun je het beste ’s morgens afkolven. Laat eerst je baby drinken en kolf daarna nog (een beetje) af. Of kolf de ene borst af, terwijl je baby de andere leegdrinkt. Eventueel kun je ook tussen twee voedingen in kolven. Een volledige voeding zal niet lukken, maar alle beetjes kun je verzamelen. Let wel op: door extra te voeden, worden je borsten gestimuleerd meer melk aan te maken.

Verwarmen

Afgekolfde melk mag je niet verwarmen in de magnetron, dan verlies je de in water oplosbare voedingsstoffen en de kwaliteit van je borstvoeding. Ook wordt de melk op deze manier niet gelijkmatig verwarmd. Gebruik een flessenwarmer of verwarm au bain-marie. Opgewarmde melk moet binnen een uur gebruikt worden, verwarm niet opnieuw op.

Voor al je vragen over borstvoeding en afkolven kun je terecht bij de volgende organisaties:

Borstvoedingsorganisatie LLL
Postbus 212
4300 AE Zierikzee
0111 - 413 189
www.lalecheleague.nl

Vereniging Borstvoeding Natuurlijk
Postbus 119
3960 BC Wijk bij Duurstede
0343 - 576 626
www.borstvoedingnatuurlijk.nl

Lees verder

• Borstvoeding: problemen met het toeschietreflex
• Hoeveel moet een baby drinken per dag?