Omega vetzuren 3, 6 & 9

Omega vetzuren 3, 6 & 9 Omega vetzuren zijn onverzadigde vetzuren. In een gezond voedingspatroon zijn vetten onmisbaar. Vitamines A, D, E en K (vetoplos-bare vitamines), krijgen we n.l. slechts binnen door het eten van vet. Vet bevat essentiële vetzuren als Linolzuur en alfa linoleenzuur. We eten echter te veel en verkeerde vetten (verzadigde vetzuren). Belangrijk voor ons lichaam zijn de omega vetzuren m.n. EPA en DHA, daar deze onze gezondheid positief beïnvloeden en bepaalde functies aanzienlijk kunnen verbeteren.

Vetzuren en vetten

Vetten zijn onmisbaar in een gezond voedingspatroon. Vetten zijn nodig als geconcentreerde energiebron. Vitamines A, D, E en K (ook wel vetoplosbare vitamines genoemd), krijgen we namelijk alleen maar binnen door het eten van vet. Vet bevat niet alleen essentiële vetzuren als linolzuur en alfa linoleenzuur, het zorgt tevens voor een betere stoelgang en is een smaakmaker die een verzadigingsgevoel geeft. Uit onderzoek blijkt echter dat we gemiddeld te vaak en te veel vet eten. Maar vooral kiezen we voor voeding met een verkeerde vetsamenstelling: de verzadigde vetzuren.

Voeding en vetzuren

Onze voeding kent drie soorten vetzuren:
  • Verzadigde vetzuren: deze komen voor in vlees, melk en melkproducten, kokos, cacao, koek, sauzen en snacks.
  • Enkelvoudig onverzadigde vetzuren: komen voor in olijven, olijfolie, pinda's en de meeste noten.
  • Meervoudig onverzadigde vetzuren: komen voor in zaden, zonnebloemolie, lijnzaadolie, sesamolie, saffloerolie, tarwekiemolie, walnoten en vette vis (o.a. sardines, tonijn, haring, ansjovis, makreel, zalm).

Verzadigde vetzuren

Verzadigde vetzuren zijn ongezonde vetten en zijn weinig functioneel voor het lichaam. Het lichaam breekt deze vetten niet of slecht af. Dit kan cholesterol verhogend werken. Op de lange duur kan dit zelfs leiden tot b.v. aderverkalking of hartproblemen.

Enkelvoudig en meervoudig onverzadigde vetzuren

Dit zijn functionele vetten: onverzadigde vetzuren. Ze worden onderverdeeld in omega 3-, omega 6- en omega 9-vetzuren. Ze worden Essentiële Vetzuren genoemd, omdat het lichaam ze niet zelf kan aanmaken en het dus nodig is om ze via de voeding binnen te krijgen. Ook worden omega 3 en 6 samen wel eens als vitamine F-complex aangeduid.

Omegavetzuren

Doordat onze leefstijl en voedingsgewoonte de laatste jaren sterk veranderd zijn, is de balans van vetzuren danig verstoord geraakt. De inname van omega 6-vetzuren is toegenomen ten koste van de omega 3-vetzuren, terwijl het belangrijk is dat deze twee met elkaar in balans zijn. Daar deze vetzuren voor hun omzetting dezelfde enzymen gebruiken, remt een overmaat aan omega 6-vetzuren de omzetting van omega 3-vetzuren.

Essentiële vetzuren (zoals linolzuur in zonnebloemolie) zijn zeer gevoelig voor oxidatie, en worden tijdens bakken en braden meestal omgezet in toxische verbindingen. Hoewel mensen misschien dus wel bakken in goede vetten, raakt de werking verloren. Veel mensen blijken een tekort aan essentiële vetzuren te vertonen. Door de (relatieve) overmaat aan linolzuur (omega 6) en de teruggang in de (vette) visconsumptie is de verhouding tussen omega 3- en omega 6-vetzuren in de voeding uit balans geraakt. De optimale verhouding omega 6 : omega 3 is 4:1. In het westerse voedingspatroon is deze verhouding vaak tussen 10:1 - 20:1.

Functies van omegavetzuren

'Omega' is de laatste letter van het Griekse alfabet. Bij deze vetzuren duidt het op de laatste/het einde van een keten, waar ze gesitueerd zijn. Uit onderzoek komt naar voren dat deze essentiële vetzuren een positieve invloed op de gezondheid lijken te hebben: een goede werking op aspecten van zowel de lichamelijke als de geestelijke conditie. Ze lijken onontbeerlijk te zijn voor een normale structuur en functie van de celmembranen, een belangrijke rol te spelen bij zuurstof transport en energie overdracht aan de cellen. Verder zijn ze betrokken bij de vorming van hormoonachtige stoffen die een groot aantal stofwisselingsprocessen aansturen en een belangrijke rol spelen bij onder andere allergische reacties en ontstekingen.

Omega 3-vetzuren

Omega 3-vetzuren zijn meervoudig (sterk) onverzadigde vetzuren. Tot deze groep behoren:
  • Plantaardige oliën (zoals bv. lijnzaadolie): alfa linoleenzuur
  • Visoliën: EPA (EisosaPentanoïc Acid) en DHA (DocosaHexaeen Acid)
EPA/DHA zijn essentiële, zogenaamde ' lange keten vetzuren' die in vette vis voorkomen.

Uit onderzoek komt het volgende naar voren over de werking van omega 3-vetzuren, ze:
  • Optimaliseren de balans van vetzuren in het lichaam
  • Hart en bloedvaten: cholesterolverlagend, bloeddrukverlagend, houden het bloed dun
  • Bevorderen het natuurlijke afweersysteem, ontstekingswerend, anti-allergische werking
  • Reguleren de hormoonhuishouding
  • Bevorderen de glucose- en vetstofwisseling
  • Bevorderen sterke botten en soepele gewrichten
  • Stimuleren de hersenfuncties (neurologisch)
  • Stimuleren het gezichtsvermogen
  • Bevorderen de geestelijke balans.

Omega 6-vetzuren

Omega 6-vetzuren zijn ook meervoudig onverzadigde vetzuren. Ze zijn minder sterk onverzadigd dan de omega 3-vetzuren. De bekendste omega 6-vetzuren zijn:

Linolzuur

Linolzuur zit in plantaardige olie, margarine, zaden en noten. Linolzuur is vanwege de cholesterol verlagende eigenschappen een zeer commercieel product geworden. Inmiddels is bekend dat ook andere vetzuren deze eigenschap hebben en dat het lichaam behoefte heeft aan meerdere vetzuren.

GLA (Gamma linoleenzuur)
GLA komt van nature voor in teunisbloemolie, borage- of zwartebessenzaadolie en:
  • Remt ontstekingsreacties
  • Remt trombosevorming
  • Werkt bloeddrukverlagend
  • Remt de aanmaak van cholesterol
  • Stimuleert afweercellen en dus het immuunsysteem
  • Vermindert premenstruele klachten
  • Vermindert huidaandoeningen
  • (Ook lijkt het bij MS een gunstige werking te kunnen hebben).

Archidonzuur

Archidonzuur zit voornamelijk in vlees. Het is een minder gunstig vetzuur, daar het ontstekingsbevorderend kan werken en het schade toe lijkt te kunnen brengen aan b.v. hersencellen.

Omega 9-vetzuren

Omega 9-vetzuren zijn enkelvoudig onverzadigd. Het meest bekend is oliezuur in olijfolie; dit heeft een:
  • Cholesterolverlagend effect
  • Stimuleert een elastische celwand

Omegavetzuren-supplementen

In principe zou een goed en uitgebalanceerd voedingspatroon een goede leverancier voor omegavetzuren zijn. Toch kan het raadzaam zijn om supplementen te nemen.

Linoleenzuur kan in het menselijke lichaam in principe omgezet worden tot respectievelijk EPA en DHA vetzuren. Deze reacties verlopen echter zeer langzaam en kunnen onder bepaalde omstandigheden (verkeerde voedingsgewoonten, ouderdomsverschijnselen etc.) onvoldoende zijn. Voor een mens is het onmogelijk omega 3-vetzuren en omega 6-vetzuren in elkaar om te zetten, zodat een voldoende inname van elke soort noodzakelijk is. Zelfs als men veel en vaak of iedere dag vette vis eet (100 - 200 gram vis per persoon per dag) blijkt het moeilijk, zo niet onmogelijk om de gewenste c.q. nodige hoeveelheid EPA en DHA op te nemen. De door de Nederlandse Gezondheidsraad aanbevolen hoeveelheid EPA/DHA is 200 mg per dag.

Omegavetzuren specifiek

Ook voor vrouwen die zwanger zijn, voor de gezondheid van de ongeboren vrucht en later de zuigeling, blijkt een goede vetzuurbalans (genuttigd door de moeder) heel belangrijk te zijn, met name voor de ontwikkeling van de hersenen en de ogen.

Supplementen met omegavetzuren met de juiste EPA/DHA-verhouding, blijken een goede werking te hebben bij kinderen/mensen met leerproblemen, bv. dyslexie. Ook blijkt een goed effect bij kinderen met stoornissen uit het autistisch spectrum.

Risicogroepen voor tekorten van EPA en DHA (langeketen-omegavetzuren) zijn vooral:
  • Vrouwen die zwanger zijn
  • Vrouwen die borstvoeding geven
  • Kinderen tot 2 jaar
  • Oudere mensen
  • Mensen die nooit, weinig of bijna nooit vis eten.

Lees verder

© 2007 - 2024 Jvd, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Lijnzaadolie en zonnebloemolieLijnzaadolie en zonnebloemolieGeef jij lijnzaadolie en zonnebloemolie aan je huisdier? Veel mensen weten niet eens waarom ze het geven, want het zal w…
Omega 3 vetzuren binnenkrijgen zonder vis te etenOmega 3 vetzuren binnenkrijgen zonder vis te etenOmega 3 vetzuren zijn een belangrijk onderdeel van onze dagelijkse voeding. Verschillende voedingsmiddelen bevatten omeg…
Hart en omega-3-vetzurenEPA en DHA, de lange keten omega-3-vetzuren uit visolie, gaan hartritmestoornissen waaronder atrium- en ventrikelfibrill…
Krillolie, omega 3 voor een goede gezondheidKrillolie, omega 3 voor een goede gezondheidVisolie wordt vaak aangeraden als goede bron van omega 3-vetzuren. Onder andere voor gezonde bloedvaten, een goede hartf…

Antioxidanten en vrije radicalen - Gevolgen voor het lichaamAntioxidanten en vrije radicalen - Gevolgen voor het lichaamAntioxidanten zijn belangrijk voor de gezondheid. Anti-oxidanten beletten dat vrije radicalen schade aanrichten en anti-…
Vitamines, wat doen ze voor je en waar zitten ze inVitamines, wat doen ze voor je en waar zitten ze inDat vitamines goed voor je zijn, weet eigenlijk iedereen wel. Maar waarom zijn ze eigenlijk zo goed voor je? Waar zitten…
Bronnen en referenties
  • Orthovisie: Fit met Voeding
  • G.Parker et al.: Omega 3 fatty acids and mood disorders, Americain Journal of Psychiatry
Reacties

A. Daniels, 22-06-2008
Is het gezonder om Omega 3-6-9 te gebruiken, gewonnen uit vissen uit kweekvijvers die niet met de zee in verbinding staan? Zoals bekend zijn bepaalde delen van de oceaan ernstig vervuild met giftige stoffen. Als juist vissen uit zo'n gebied worden gebruikt voor de verwerking van Omega 3-6-9 hoe schadelijk is dit dan voor de gezondheid? Welke Omega 3-6-9 is hierop getest en daardoor veilig? Dank voor uw toelichting. Reactie infoteur, 09-07-2008
@ Helemaal precies weet ik het eerlijk gezegd niet, maar naar mijn weten worden bij de fabricage van omega supplementen de giftige stoffen gefilterd.
Wel is er verschil in kwaliteit per merk, qua concentratie per tablet b.v. of toevoeging van eventuele kunstmatige stoffen.
Overigens is het met (natuurlijke) giftige stoffen vaak zo dat je ze met enorme hoeveelheden binnen moet krijgen voor ze daadwerkelijk schade doen. Een klassiek voorbeeld: Jaren geleden werd er gewaarschuwd voor kwik in kleurpotloden bij kinderen (als ze aan een potlood zouden knabbelen). Een kind bleek echter een vrachtwagen vol kleurpotloden op te moeten eten, voordat het echt ernstige schade toebracht.

Hoe dan ook is het misschien het beste om op de meer gerenommeerde merken af te gaan en goed te kijken naar de beschrijving van de inhoud en eventuele additieven op het potje.

Hopelijk heb je wat aan deze toelichting
Groet van Sila (auteur artikel)

Sirra, 05-06-2008
Hallo, mijn vraag is helpt omga 3/6/9 ook tegen haaruitval? Want mijn vriendin zij dat helpt en dat omega 3 dat je ook van afvalt. Is dat waar of niet? Want ik moet 13 kilo afvallen? Ik hoop op een reactie, Sirra Reactie infoteur, 09-07-2008
@ Sirra, omega-vetzuren hebben een goede invloed op haargroei (wordt glanzender) en ook nagels b.v.
Afvallen van omega is niet zeker; de ene valt af en de ander niet. Dit is dus verschillend van persoon tot persoon.
Succes met je haar en je gewicht!
Groetjes van Sila

Els Bongers, 02-06-2008
Hallo, ik heb vernouwde bloedvaten. Ik eet al veel fruit en groenten weinig vlees. Nu lees ik van omega 3/6/9/. Ik wil deze gaan gebruiken, is dat goed? Ook moet ik 10 kg afvallen. Hopende op een bericht van U. Reactie infoteur, 09-07-2008
@ Els omega 3 6 9 is (onder andere) goed voor hart en bloedvaten. In landen waar veel (vette) vis wordt geconsumeerd, komen hart-en bloedvaatproblemen aanzienlijk minder voor. Over het algemeen komen mensen die omega suppletie slikken hier niet echt veel van aan, maar met zekerheid is dit nooit te zeggen.
Succes en sterkte ermee
Groet van sila (auteur artikel)

J. A. Hutten, 10-05-2008
In hoeverre heeft omega 3 en 6 een positieve uitwerking op persoonlijkheidsstoornissen en agressiviteit? Reactie infoteur, 09-07-2008
@ J.A. Hutten
Uit onderzoek naar effecten van omega vetzuren op gedrag en persoonlijkheidseigenschappen komt naar voren dat deze middelen 'rust in het hoofd' kunnen brengen in gedachten (aandacht en concentratie) en ook in gedrag, hetgeen iemand rustiger en minder druk/minder agressief kan maken. Omega vetzuren schijnen een gunstige werking te hebben bij b.v. leerproblemen als dyslexie, ADHD en soms ook bij PDD-NOS (autistisch spectrum).
Onderzoek naar het effect van omega vetzuren specifiek op persoonlijkheidsstoornissen is naar mijn weten nog niet expliciet of voldoende gedaan om hier een uitspraak over te kunnen doen.
Groet van Sila (auteur artikel)

Jolanda Hartman, 24-04-2008
Hallo, ik lees regelmatig iets over omega 3 6 9, kom het ook vaak tegen in de winkels, maar tot nu toe heb ik het nog niet gekocht. Waarom niet? Als ik verse zalm of zalm eet bv. word ik 2 uur daarna doodziek, overgeven, diaree, dus heb vanaf die momenten geen vis meer gegeten. Denk dat ik wat gevoelig ben voor bepaalde stoffen in vis, vandaar dat het mij tot nu toe heeft tegen gehouden iets van omega 3 ofzo te kopen.
Mijn vraag is dus, als ik zo gevoelig reageer op vis, of er zelfs ziek van word, kan ik dan wel dit soort supplementen zoals omega 3 6 9 gebruiken, omdat er visolie in zit? Ik hoop op een reactie. Groeten Jolanda Reactie infoteur, 09-07-2008
@ Jolanda, hier is geen eensluidend antwoord op te geven. Sommige mensen die overgevoelig zijn voor visolie hebben dit ook met (bewerkte) visolie in supplementen; anderen reageren hier prima op. Er zitten overigens ook andere onverzadigde vetzuren in als theunisbloemolie en lijnzaadolie.
Langzaam aan misschien toch even proberen hoe je reageert misschien?
Succes ermee
Sila

Camamaja, 09-12-2007
Informatief artikel, maar er staat nergens in welke groentes, vlees, ed. deze vetten zitten en welke je juist zou moeten mijden. Reactie infoteur, 09-07-2008
@ Camamaja, dit wordt in het artikel wel genoemd; alle en welke vetten en olien waar omega vetzuren inzitten worden met naam en toenaam genoemd.
Groet Sila

Jvd (613 artikelen)
Laatste update: 24-08-2007
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Gezonde voeding
Bronnen en referenties: 2
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.