Probiotica een must voor (top)sporters?

Zowel topsporters als amateursporters willen een zo gezond mogelijk werkend lichaam. Met een gezond lichaam kan namelijk een zo optimaal mogelijke inspanning worden geleverd en zijn de sportprestaties optimaal. In dit artikel leest u wat voor positieve of negatieve effecten probiotica heeft op sporters. Is het gebruik van probiotica wetenschappelijk bewezen? Moeten elke (intensieve) sporter probiotica drinken om optimaal te kunnen presteren of is dit niet nodig?

Wat is een probioticum?

Allereerst een korte uitleg over probiotica. Een probioticum is een voedingsmiddel met levende micro-organismen waaraan een gezondheidsbevorderende werking wordt toegeschreven. Het begrip probioticum kan vertaald worden als "voor het leven" en is ontstaan als reactie op het begrip antibioticum. In probiotica zitten ‘goede’ bacteriën die de darmflora van de darmen zouden verbeteren en darmklachten zouden verminderen.

Is de werking van probiotica bewezen?

Van probiotica wordt onder andere gezegd dat ze een positief effect kunnen hebben op de darmflora, de weerstand kunnen bevorderen, en mogelijk ook allergieën kunnen remmen. Volgens het RIVM zijn veel van deze geclaimde effecten echter niet wetenschappelijk bewezen. Wel is er steeds meer aandacht voor de wetenschappelijke onderbouwing van de positieve effecten. Onderzoek naar de geclaimde effecten kan daaraan een bijdrage leveren. Over de eventuele negatieve effecten van sommige probiotica is nog veel onduidelijkheid. Meer onderzoek om zo meer duidelijkheid te krijgen is hierbij gewenst.

Onderzoeken probiotica en sporters

Een van de onderzoeken over het gebruik van probiotica bij (intensieve) sporters komt van prof. Mike Gleeson van de Loughborough University. Tijdens het “6th Probiotics, prebiotics & new foods” symposium, dat plaatsvond van 11-13 september in Rome, vertelde prof. Gleeson dat intensieve sporters wel degelijk baat hebben bij het gebruik van probiotica.

Het onderzoek ging als volgt: 84 Britse atleten werden gedurende 16 weken onderzocht. Deze kregen 2 flesjes Yakult per dag of een placebo. Gedurende de studie kreeg 90% van de deelnemers in de placebogroep minimaal 1 bovenste luchtweginfectie zoals een verkoudheid. In de probioticagroep ging het om een aanzienlijk lager percentage namelijk 66%. Daarnaast waren het aantal dagen dat de sporters last hadden van gastro-intestinale problemen in de probioticagroep 33% lager dan in de placebogroep.
Uit deze resultaten kan worden geconcludeerd dat probiotica de kans op bovenste luchtweginfecties, bij lange afstandslopers die 10 uur per week trainen, verkleind. Ook treden bij hen gastro-intestinale problemen als overgeven en diarree minder op door het gebruik van probiotica.

Gleeson verklaarde: ‘Intensieve sporters zijn bevattelijker voor ziekten. Bij inspanningen van langer dan 90 minuten treedt er fysiologische stress op: de productie van cytokines, stesshormonen en vrije radicalen neemt toe, wat leidt tot onderdrukking van het immuunsysteem. Probiotica hebben immunomodulerende effecten, verminderen gastro-intestinale problemen, zijn veilig en niet duur, dus er is geen reden om het atleten af te raden.’ De Nederlandse immunoloog prof. Eric Claassen is het met zijn collega eens en verklaarde zelfs ’Als je aan topsport doet, moet je probiotica nemen.’

Naast het onderzoek van Gleeson is er nog een onderzoek die laat zien dat bepaalde probiotica de weerstand verbeteren. Uit het onderzoek ‘Oral administration of the probiotic Lactobacillus fermentum VRI-003 and mucosal immunity in endurance athletes.’ van Cox et al. blijkt dat een groep topsporters in de wintermaanden minder vaak een zere keel en een loopneus hadden als ze dagelijks probiotica met een Lactobacillus fermentum namen. Naast deze onderzoeken zijn er weinig studies over probiotica en sporters gepubliceerd.

Conclusie

Over de exacte werking van probiotica zijn nog veel twijfels, hiervoor zijn meer wetenschappelijke onderzoeken nodig. De eerder genoemde onderzoeken in dit artikel over de werking van probiotica bij intensieve sporters zijn positief. Of probiotica de sportprestaties verbeterd is de vraag en ook daarvoor is meer wetenschappelijk onderzoek nodig.

Lees verder

• Wat doet probiotica?