Altijd die vervelende blaasontsteking (cystitis)

Een blaasontsteking (cystitis) is zeer hinderlijk. Plassen doet pijn en gaat gepaard met een branderig gevoel in de onderbuik. Verder kan men soms de plas niet ophouden (incontinentie). Ook koorts of een koortsig gevoel is een veelgehoorde klacht. Een blaasontsteking kan allerlei oorzaken hebben. Meestal betreft het een opstijgende infectie vanuit de plasbuis. Tijdens de zwangerschap is het risico op een blaasontsteking vele malen groter. Het gevaar van een nierbekkenontsteking door een zich uitbreidende infectie ligt dan altijd op de loer.

Inhoud

• Wat is blaasontsteking (cystitis)
• Chronische blaasontsteking
• Oorzaken
• Symptomen
• Acute blaasontsteking komt vaak voor
• Oorzaken
• Zwangerschap
• Behandeling van blaasontsteking

Wat is blaasontsteking (cystitis)

Cystitis is een ontsteking van de blaaswand en wordt ook wel een lage urineweginfectie genoemd. De ontsteking wordt vrijwel altijd veroorzaakt door darmbacteriën, met name de Escherichia coli. Deze infectie komt vaker voor bij vrouwen, bij wie de urinebuis (urethra) korter is dan bij mannen. Ongeveer de helft van alle vrouwen krijgt minstens eenmaal in hun leven last van een blaasontsteking.

Colibacterie
De E. coli of E. colibacterie hecht zich aan de blaaswand en veroorzaakt allerlei vervelende symptomen. Bij mannen met een blaasontsteking is een infectie van de prostaat (prostatitis) vaak de achterliggende oorzaak. Ook anatomische afwijkingen kunnen een chronische blaasontsteking tot gevolg hebben.

Chronische blaasontsteking

Een acute blaasontsteking kenmerkt zich door hevige pijn voor én na het plassen. Soms zit er wat bloed bij de urine. Koorts is doorgaans een teken dat niet alleen de blaas is aangedaan. Vaak is er dan sprake van een nierbekkenontsteking of een ontstoken prostaat. Bij een chronische blaasontsteking zijn de blaasklachten doorgaans minder uitgesproken. Meestal wijzen de symptomen op de primaire oorzaak. Er wordt dan ook verder onderzoek gedaan, zoals een cystoscopie en röntgenonderzoek.

Oorzaken

Een chronische cystitis is in veel gevallen het gevolg van:

• Chronische nierbekkenontsteking.
• Retentieblaas (er blijft dan urine achter in de blaas na het plassen).
• Een urethra- of ureterstrictuur.
• Prolaps (bij de vrouw).
• Blaaspoliepen.
• Prostaatvergroting.
• Blaasstenen.
• Nierstenen.
• Tumoren.
• Suikerziekte.

Symptomen

De verschijnselen zijn meestal zeer uitgesproken, zoals:

• Pijn of een branderig gevoel bij het plassen.
• Pijn onder de navel, uitstralend naar de onderrug.
• Vaak plassen (kleine hoeveelheden) of loze aandrang.
• Soms lichte incontinentie.
• Soms troebele urine, die sterk ruikt.
• Bloed bij de urine.
• Mogelijk vage klachten die erop wijzen dat de cystitis chronisch is.
• Misselijkheid en koorts, wat meestal duidt op een hoge urineweginfectie (opstijgend) na een cystitis.

Acute blaasontsteking komt vaak voor

Naast de genoemde oorzaken is de meest voorkomende aanleiding een infectie door darmbacteriën, zoals de Escherichia coli. In anatomisch opzicht kan die bacterie bij de vrouw makkelijker en sneller de blaas bereiken. Het is vaak een ‘slechte’ intieme hygiëne die een acute blaasontsteking veroorzaakt en die effectief te behandelen is met antibiotica.

Oorzaken

Andere bevorderende oorzaken van blaasontsteking zijn onder meer:

• Onvoldoende drinken.
• Plas ophouden.
• Seks.
• Zwangerschap (door retentieblaas als gevolg van uitdijende baarmoeder).
• Menopauze (oestrogeentekort).
• Bovengenoemde ‘slechte’ intieme hygiëne.
• Verminderde weerstand (algehele malaise).

Zwangerschap

Vooral vrouwen hebben nogal eens last van blaasontsteking. Geslachtsgemeenschap is een grote risicofactor, ook als er met condoom wordt gevreeën. Tijdens de zwangerschap is het risico een cystitis op te lopen nog opvallender. De blaas komt dan zogezegd in het nauw door de baarmoeder. Dat is de oorzaak van een zogenaamde retentieblaas, waarbij na het plassen wat urine achterblijft.

Veel drinken
Bovendien is de urine van zwangere vrouwen meer geconcentreerd door allerlei uitgescheiden stoffen, waaronder hormonen en mineraalzouten. Veel drinken en de blaas zo goed mogelijk legen is het devies. Een blaasontsteking tijdens de zwangerschap kan uiteindelijk gevaarlijk worden als de infectie ‘opstijgt’ en dan een nierbekkenontsteking veroorzaakt.

Behandeling van blaasontsteking

Dikwijls zijn er achterliggende oorzaken te vinden van een blaasontsteking. Als u zich bij de huisarts meldt, wordt er meestal een urineonderzoek (kweek) gedaan en antibiotica voorgeschreven. Vaak staat de blaasontsteking niet op zichzelf en vermoedt de arts meer problemen. Soms wordt dan een cystoscopie uitgevoerd, bijvoorbeeld als er mogelijk sprake is van een vernauwing. Of als er bloed in de urine aanwezig blijft na behandeling, wat mogelijk duidt op een tumor. Ook een echografie van de nieren wordt vaak gedaan.

Cranberry's
Bij vrouwen in de menopauze behoort het voorschrijven van hormoonpreparaten tot de mogelijkheden. Zowel cranberrysap als cranberrycapsules of -pillen hebben een preventieve werking. Door de werkzame stof - polyfenolen - in de cranberry hechten bacteriën zich minder goed aan de blaaswand en treden er minder recidieven op.

Lees verder

• Blaaspoliepen kunnen verraderlijk zijn
• Blaaskanker is geen doodvonnis
• Urine – wat kun je eraan aflezen?
• Blaasontsteking en levensstijl – praktische tips
• Zo ontstaan nierstenen