Angst om te plassen (paruresis)

Voor de meeste mensen is het vanzelfsprekend dat als je aandrang voelt om te plassen, dat je probleemloos naar de wc kunt. Op het moment dat je je van tevoren druk gaat maken over het toiletbezoek en vooral angst hebt voor openbare toiletten, kan er een sociale fobie ontstaan: je hebt angst om te plassen en kunt niet meer plassen. Dit ongewild ophouden van de plas wordt ook wel plasangst of paruresis genoemd. Wat houdt dit in en hoe kun je dit behandelen?

Wat is plasangst?

Plasangst, ook wel paruresis genoemd, is een angst om te plassen. Dit komt met name voor als iemand een openbaar toilet moet bezoeken. Voor de meeste mensen is dit geen enkel probleem, maar er zijn ook mensen die een fobie hebben en zij kunnen door angst om te plassen de blaas niet legen. Deze mensen proberen openbare toiletten zoveel mogelijk te vermijden en van tevoren hun toiletbezoeken in te plannen. De gedachte dat men niet kan plassen in volledige privacy, vormt een blokkade waardoor plassen onmogelijk wordt. Bij deze vorm van ongewild urine ophouden, is geen lichamelijke aanwijsbare oorzaak. Door je psychisch druk te maken wordt het lichamelijke functioneren belemmerd. Deze aandoening wordt ook wel eens een verlegen blaas genoemd.

Oorzaak

Zowel psychische als lichamelijke oorzaken kunnen hieraan ten grondslag liggen. Het is nog niet aangetoond dat erfelijkheid een rol speelt, maar er is wel een vermoeden dat het zo is. Vaak kan er niet duidelijk aangegeven worden wat de oorzaak is. Meestal is er iets voorgevallen, waardoor je een fobie hebt gekregen om in het openbaar te plassen. Dit kan bijvoorbeeld zijn omdat je in een openbaar toilet wilde plassen, met de wetenschap dat er mensen op je aan het wachten waren. Door de tijdsdruk word je zenuwachtig en probeer je met alle geweld toch te plassen. Dit geeft zoveel stress dat de blaas niet meer lijkt te functioneren. Deze aandoening komt iets meer voor bij vrouwen dan bij mannen.

Klachten

Mensen met paruresis zijn al druk in gedachten bezig met hun toiletbezoeken als ze een hele dag de deur uit moeten. Ze proberen het toiletbezoek te vermijden en dit kan leiden tot een fobie. Door de stress kunnen er allerlei klachten ontstaan zoals hartkloppingen, zweten, duizelig worden, nervositeit, pijn in de blaas en trillen. Er zijn ook mensen die dit niet ervaren, maar alleen niet meer kunnen plassen en na een toiletbezoek nog steeds een volle blaas hebben. Door schaamte vinden sommige mensen het erg moeilijk om over dit probleem te praten. Toch kan het een grote invloed hebben op je leven. Bijvoorbeeld als je buiten de deur niet meer durft te drinken en als je liever helemaal niet meer de deur uitgaat. Thuis plassen in alle rust geeft meestal geen problemen.

Behandeling

Door een achtergrondgeluid te creëren door bijvoorbeeld de kraan te laten lopen of de wc eerst door te trekken voordat je gaat plassen, kan het probleem tijdelijk verhelpen. Het kan er ook voor zorgen dat de fobie uiteindelijk steeds erger wordt. Als deze aandoening een zodanig probleem vormt, dat het je dagelijkse functioneren belemmert, komen sommige mensen terecht bij een uroloog. Als er geen lichamelijk probleem wordt vastgesteld, wordt de diagnose plasangst al snel gesteld. Gedragstherapie lijkt hiervoor de meest geschikte behandeling. Bij deze behandeling leer je stapsgewijs in de nabijheid van andere mensen te plassen. Uiteindelijk ben je weer in staat om in een openbare ruimte te kunnen plassen. De angst kan nog wel eens terugkomen, maar meestal kun je er dan goed mee omgaan.

Zelfbehandeling

Als er een fobie is ontwikkeld, is het meestal niet zelf op te lossen. Maar soms kun je er wel zelf iets aan doen. Zo kun je drukke en openbare toiletten vermijden. Als je toch buitenshuis naar de wc moet, zoek dan een restaurant op in de buurt omdat de wc's daar meestal wat rustiger zijn en wat meer afgesloten. Als man zijnde kun je een toilethokje bezoeken in plaats van een urinoir. Het kan ook goed werken als je dit probleem eerlijk opbiecht aan je partner, vrienden of familie zodat zij er begrip voor kunnen opbrengen. Hierdoor kan een dagje uit weer een stuk leuker worden.

Lees verder

• Het belang van een schone blaas
• Oorzaken urineverlies en wat kun je eraan doen?
• Zelfzorg bij blaasontsteking
• Ziekte blaas: goedaardige en kwaadaardige gezwellen
• Ontsteking kleine bekken: PID (pelvic inflammatory disease)