Tekort rode bloedlichaampjes HB: wat kunnen de redenen zijn?

Veel mensen hebben bloedarmoede en dat kan een aanzienlijke impact op het leven hebben. Met gewone anemie kan men normaal goed leven, andere vormen resulteren in een regelmatige check bij de arts of geregeld een bloedtransfusie. Er zijn echter bepaalde aandoeningen, waarbij een tekort aan rode bloedcellen ontstaat door bepaalde bloed gerelateerde condities. Waardoor kan een acuut of chronisch tekort rode bloedlichaampjes, HB of hemoglobine ontstaan?

Tekort rode bloedlichaampjes HB

• Wat is hemoglobine?
• Consequenties tekort rode bloedlichaampjes
• Onvoldoende aanmaak
• Erfelijke aandoeningen en hemolyse
• Ontwikkelde aandoeningen en verhoogde afbraaksnelheid

Wat is hemoglobine?

Een derde deel van rode bloedlichaampjes is opgebouwd uit hemoglobine. Het zorgt ervoor dat het bloed de bekende rode kleur heeft en is verantwoordelijk voor het vervoer van zuurstof met kooldioxide. Enerzijds wordt zuurstof naar alle lichaamsdelen aangevoerd, zodat deze optimaal kunnen werken. Anderzijds wordt koolstofdioxide afgevoerd als reststof van de verbruikte zuurstof. Het hemoglobine heeft daartoe een interactie met de alveoli in de longblaasjes, zodat O2 wordt opgenomen in het bloed en CO2 wordt afgestaan. Zodoende kunnen weefsels, spieren, organen goed werken, waardoor het lichaam op een gezonde manier kan voortbewegen. Wat zijn de consequenties als er onvoldoende rode bloedlichaampjes of hemoglobine aanwezig zijn?

Consequenties tekort rode bloedlichaampjes

Indien het lichaam onvoldoende goed werkende rode bloedlichaampjes heeft, dan kan onvoldoende zuurstof worden aangevoerd. Daardoor zullen lichaamsfuncties minder goed werken. Het betekent dat de persoon sneller moe is en het lichaam moeite heeft om op gang te blijven. Het kan zijn dat men na een inspanning, zoals traplopen compleet uitgeput is en langdurig weer op adem moet komen. Dit is uiteraard voor het lichaam een zeer nadelige conditie, waardoor het goed functioneren aanzienlijk wordt geschaad. Het is van belang om medische aandacht te krijgen om het aandeel rode bloedlichaampjes weer te laten herstellen. Wat kunnen de bloed gerelateerde oorzaken zijn?

Onvoldoende aanmaak

Bij condities zoals aplastische of fanconie anemie is er wegens genetische afwijkingen een tekort aan alle bloedelementen. Er zijn onvoldoende rode en witte bloedlichaampjes, waarnaast bloedplaatjes gebrekkig aanwezig zijn. In dit geval is er chronisch onvoldoende aanmaak in het beenmerg, waardoor reeds van jongs af aan problemen kunnen voordoen. Voorgenoemde twee aandoeningen zijn zeer zeldzaam. Een aanverwante variant is de gewone anemie oftewel bloedtekort, waarbij bloed simpelweg te traag wordt aangemaakt. De aandoening kan dan worden verslechterd door onvoldoende inname van belangrijke stoffen zoals ijzer, magnesium, B-12-vitamine en foliumzuur. Gewone anemie kan door toediening van supplementen goed onder controle worden gehouden, terwijl de zeldzame variant middels speciale medicatie moet worden behandeld.

Erfelijke aandoeningen en hemolyse

Er bestaan meerdere erfelijke aandoeningen, waardoor rode bloedcellen versneld worden afgebroken. Het wordt ook wel hemolyse genoemd, waardoor de persoon onvoldoende zuurstof in het lichaam verspreid en men snel uitgeput is. Denk aan de volgende genetisch bepaalde aandoeningen.

Thalassemie

Normaal gaan rode bloedlichaampjes 120 dagen mee, waarna deze worden vervangen. Bij deze aandoening is de houdbaarheid veel korter, zodat bij een gelijkblijvende aanmaak een chronisch tekort ontstaat. Het is een zeer zeldzame aandoening en komt bij circa 150 mensen in ons land voor waarvan voornamelijk kinderen.

Sikkelcelziekte

Bij deze conditie heerst er een spanningsverschil op het oppervlak van de cel, waardoor het een ongewone sikkelvormige omtrek heeft. Complicatie daarvan is dat het hemoglobine geen capaciteiten heeft om zuurstof in te sluiten. Het komt in twee vormen voor. De drager is heterozygoot waarbij het verantwoordelijke gen niet verspreid of homozygoot waarbij er onjuist kopieergedrag ontstaat. In het laatste geval zal de persoon er veel overlast van ondervinden.

Sferocytose

Door een vormverandering van bloedcellen wordt het eerder door de milt afgebroken. De milt bepaalt dus feitelijk, welke bloedcellen nog goed of minder goed functioneren. De aandoening gaat vaak gepaard met geelzucht, waarbij bilirubine (afvalstof van hemoglobine) onvoldoende wordt afgevoerd. De persoon krijgt een geel gekleurde huid en ogen. Dit geldt eveneens bij elliptocytose, waarbij de bloedcellen elliptisch van vorm zijn.

Enzymtekort

Bij een afwijking aan het X-chromosoom kan het voorkomen dat er G6PD deficiëntie oftewel Glucose-6-fosfaat dehydrogenase tekort ontstaat. Heeft de man deze aandoening dan leidt het altijd tot een versnelde afbraak van bloedcellen. Dit wordt veroorzaakt doordat glucose onvoldoende in de cel wordt verbruikt, waardoor het te weinig energie krijgt. Het is echter zeer uitzonderlijk dat vrouwen er last van hebben aangezien zij twee oorspronkelijke X-chromosomen hebben.

Ontwikkelde aandoeningen en verhoogde afbraaksnelheid

Naast voorgenoemde aandoeningen kan er ook sprake zijn van een met de leeftijd ontwikkelde aandoening. Het is dus niet erfelijk,echter de milt of het immuunsysteem gaan reageren.

Paroxysmale nachtelijke hemoglobinurie

Hierbij worden rode bloedcellen te snel door de milt afgebroken, waardoor de lever het aandeel bilirubine niet meer kan afvoeren. Het komt voornamelijk ’s nachts voor, waardoor de ochtendplas bruin van kleur is. Bilirubine is van nature een gele kleurstof, echter wordt in hoge concentraties bruin. Normaal wordt het via de lever met gal afgevoerd en aan de ontlasting afgegeven. In dit geval wordt het noodgedwongen via de plas afgevoerd.

Immuun hemolytische anemieën

Hierbij reageert het immuun systeem op de aanwezigheid van bepaalde eiwitten in rode bloedlichaampjes. Het lichaam geeft daarbij antistoffen af, welke op die eiwitten gaan reageren. Daardoor worden de rode bloedcellen in hoog tempo vernietigd. Het komt relatief vaker voor bij kleine kinderen, oudere vrouwen en soms bij mannen. Het kan zeer acuut voorkomen, waardoor de persoon uitermate snel een afname van het hemoglobinegehalte heeft. Daardoor zal het lichaam direct geen kracht meer hebben. Het immuunsysteem moet worden stilgezet en aanvullend aan de aanmaak van rode bloedcellen worden gewerkt door foliumzuur, B12 in te nemen. Het herstel kan daarbij weken duren.

Indien u van het ene op het andere moment geen kracht meer in het lichaam heeft, dan kan het worden veroorzaakt door een acuut optredend tekort aan rode bloedcellen of hemoglobine afbraak. Laat u altijd medisch verder onderzoeken.

Lees verder

• Bilirubine als overblijfsel van hemoglobine bloed: geelzucht
• De samenstelling van bloed: waaruit bestaat bloed?
• Een bloedinfectie kan grote gevolgen hebben
• Eet varkenslever bij bloedarmoede als stimulans voor bloed
• Tips om bloedarmoede aan te pakken