Slaapverlamming: niet kunnen bewegen als je wakker wordt

Bijna iedereen heeft wel eens meegemaakt dat je wakker wordt en je kunt je niet bewegen. Uit alle macht probeer je te bewegen en te schreeuwen, maar het lichaam reageert niet. Het wordt vaak als beangstigend ervaren of als een paranormale gebeurtenis. Slaapverlamming houdt in dat je wakker wordt en helemaal verlamd bent. Je bevindt je op dat moment tussen het slapen en wakker worden in waarbij het lichaam nog verlamd is. Wat houdt slaapverlamming in en wat kun je het beste doen als het je overkomt?

Wat het is

De medische benaming van slaapverlamming is hypnagogie. Je wordt wakker en je bent niet in staat om je te bewegen. Hoewel je op dat moment verlamd bent, ben je jezelf wel bewust van het wakker zijn. Sommige mensen raken in paniek. Veel mensen ervaren het als beangstigend of als een paranormale gebeurtenis. Het gaat vaak gepaard met een onbehaaglijk gevoel alsof er een kwaadaardige kracht aanwezig is. Vaak worden er zelfs voetstappen, enge schaduwen of andere angstaanjagende dingen waargenomen. Er kunnen zelfs hallucinaties ontstaan. Sommige mensen voelen een vervelende druk op de borst en kunnen moeilijk ademhalen. Deze overgang van slapen naar waken duurt meestal enkele seconden tot enkele minuten.

Hoe komt het?

Hoewel sommige mensen het zien als een spirituele gebeurtenis en denken dat er een uittreding of bezoek van demonen heeft plaatsgevonden, is er ook een wetenschappelijke verklaring voor. De spieren van het lichaam zijn tijdens de REM-slaap verlamd. Tijdens de REM-fase van de slaap dromen we en het is een natuurlijke aansturing van de hersenen om de spieren te verlammen. Dit voorkomt dat we handelingen en bewegingen uit dromen echt gaan uitvoeren. Als je net voordat je uit de REM-fase bent wakker wordt, dan zijn je spieren nog verlamd. Je bent je ervan bewust dat je niet kunt bewegen omdat je al wakker bent, maar je hersenen zijn nog bezig met de overgang van REM-slaap naar ontwaken.

De symptomen

Iedereen ervaart de slaapverlamming verschillend, maar veel mensen vinden het eng. Tijdens de REM-fase dromen we heel actief, waardoor je zelfs kunt hallucineren als je een slaapverlamming bewust meemaakt. Het ligt ook aan de soort droom die je op dat moment hebt. Dromen kunnen zeer realistisch overkomen. De symptomen die horen bij slaapverlamming zijn:

• Niet kunnen bewegen
• Ledematen voelen zwaar aan
• Ademhalen gaat moeilijk
• Paniekgevoel
• Het gevoel hebben dat je valt of zweeft
• Het gevoel hebben dat er iemand aanwezig is
• Het horen van voetstappen, kloppen of stemmen
• Het voelen van trillen
• Het zien van lichten
• Aangeraakt worden
• Bij de enkels gepakt worden
• Bovennatuurlijke krachten ervaren
• Pijnlijke steken voelen

Is het normaal?

Iedereen heeft verlamde spieren tijdens de REM-slaap, maar de meesten merken hier niets van. Alleen de spieren van het hart, longen en ogen zijn nog actief. Een slaapverlamming duurt normaal gesproken niet lang. Het varieert van enkele seconden tot maximaal enkele minuten. Er zijn mensen die een slaapverlamming maar één keer in hun leven meemaken, maar er zijn ook mensen die het regelmatig meemaken. Ook zijn er mensen die beweren dat ze het nog nooit hebben meegemaakt. Gelukkig is slaapverlamming geen ernstig gezondheidsprobleem.

Leefstijl

Het is niet altijd duidelijk waarom de een wel slaapverlamming ervaart en de ander niet. Leefstijl kan hierbij een rol spelen. Mensen die erg laat naar bed gaan waarbij ze zo moe zijn dat ze bijna neervallen, hebben meer kans op slaapverlamming. De kans op slaapverlamming is groter als je op je rug slaapt. Verder is het beter om gezond te eten, niet met een rammelende maag te gaan slapen, geen cafeïne te drinken voor het slapengaan en voldoende te slapen. Zorg voor een goede slaaphygiëne en een regelmatig slaappatroon waarbij je iedere dag ongeveer hetzelfde tijdstip gaat slapen. Probeer goed te onthouden dat het ondanks dat het beangstigend kan zijn, niet gevaarlijk is. Dit kan je wat meer ontspannen, waardoor het minder eng wordt.

Als je het wilt laten stoppen

Een gezonde leefstijl kan al voldoende zijn om slaapverlammingen te laten verdwijnen. Mocht je toch nog last hebben van dit verschijnsel, kun je tijdens de slaapverlamming er ook wat aan doen. Probeer jezelf te concentreren op je ademhaling, blijf rustig en besef dat het niet zo lang duurt. Probeer je te concentreren op bijvoorbeeld één vinger en probeer die te bewegen. Als dit lukt, zal de slaapverlamming zijn verdwenen. Omdat je ogen niet verlamd zijn tijdens slaapverlamming, kun je proberen deze te bewegen. Dit kan de slaapverlamming opheffen. Houd in je achterhoofd dat het fysiek verklaarbaar is en dat het niets te maken heeft met spoken en geesten.

Lees verder

• Leren tijdens de slaap: mythe of feit?
• De fasen van de slaap
• Lucide dromen: bepaal zelf waarover je droomt
• Lucide dromen en de invloed op het dagelijkse leven
• Slaapwandelen: oorzaak en behandeling