Syndroom van Capgras: waanideeën, hallucinaties en psychose

Bij het ouder worden kan de mens vreemde ontwikkelingen ondergaan. De hersenen zijn verantwoordelijk voor de juiste verwerking van informatie. Binnen dat proces kunnen voor de emotie en herkenning problemen ontstaan, waardoor waanideeën, hallucinaties en psychose kan ontstaan. Wat houdt het syndroom van Capgras in, waarom herkent men familie met de partner niet meer en hoe kan het leiden tot een algehele psychose?

Syndroom van Capgras

• Wie is wie, wat is werkelijk?
• Verschil met dementie en Alzheimer
• Continue verergering
• Realiteit niet meer te vertrouwen
• Hallucinaties bij syndroom van Capgras
• Vermoedelijke oorzaak

Wie is wie, wat is werkelijk?

Normaal zitten in het brein herkenningssignalen opgeslagen, waarmee gezichten en personen worden geïdentificeerd. In één opslag kunnen we herkennen wie wie is en weten we direct alle noodzakelijke informatie over diegene. In het geval van dit syndroom zal in toenemende mate die hersenactiviteit afnemen, waardoor als het ware een hersen-informatieblokkade wordt veroorzaakt. Doordat de persoon anderen niet meer kan herkennen, zal er steeds vaker twijfel ontstaan. Daardoor zal de persoon steeds verder in zichzelf terugtrekken. Men sluit zich af van de buitenwereld, waardoor ernstig sociale en geestelijke problemen worden veroorzaakt.

Verschil met dementie en Alzheimer

In het geval van dementie, neemt de algemene toestand van het geheugen af. Het zorgt ervoor dat men in toenemende mate herinneringen van net geleden niet meer kan onthouden. Daardoor kunnen ook bepaalde personen worden vergeten, doordat deze mogelijk pas laat in het leven zijn geïntroduceerd. Juist de eerste lang vastgezette herinneringen komen weer bovendrijven, waardoor de persoon ook meer in die wereld blijft zitten. Oftewel men zondert zichzelf steeds verder af en kan daardoor steeds minder effectief doen. Ook bij Alzheimer is er een structureel verlies van het geheugen, gecombineerd met gedragsveranderingen, herhalingen, desoriëntatie, verminderd denkvermogen, afnemende redenatie en ander afwijkend gedrag. Het syndroom kenmerkt zich meer op het gebied van het niet kunnen herkennen van anderen, waardoor argwaan in toenemende mate verslechtert.

Continue verergering

De aandoening heeft met de psyche van de mens te maken, waarbij een probleem in het identificatieproces ontstaat. In eerste instantie zal de persoon zich ervan bewust zijn, dat er iets aan de hand is. De familie spreekt de persoon erop aan en de stem wordt daarbij nog wel herkend. Dat verandert met de tijd, waarbij het syndroom overgaat in het verlies van vertrouwen in de ander. Men denk dat er sprake is van andere mensen of dat men denkt dat bekenden door kopieën zijn vervangen. De argwaan kan daarbij zeer ver gaan, waarbij men mogelijk denkt dat de omgeving uit niet werkelijke personen bestaat. Ondanks dat men nog wel normaal met de omgeving kan communiceren. Let wel de omgeving maar ook objecten kunnen normaal worden herkend, echter de herkenning van mensen is compleet verdwenen.

Realiteit niet meer te vertrouwen

Indien men denkt dat de wereld is opgebouwd uit klonen of geen werkelijkheid vertoont, dan zal men alles met argwaan bekijken! Niets is meer wat het is en daardoor komt de persoon steeds verder in persoonlijke problemen. Verwaarlozing, afzondering en psychose nemen de overhand, waarbij de omgeving wordt vermeden en indien noodzakelijk met verbaal of fysiek op de omgeving wordt gereageerd. Dit kan ook inhouden dat de persoon een gevaar voor anderen of zichzelf wordt. Het kan dus soms noodzaak zijn om de persoon van de buitenwereld af te schermen.

Hallucinaties bij syndroom van Capgras

Een aanvullende verslechtering is de vorming van hallucinaties. De werkelijkheid is reeds anders dan normaal en de hersenen vullen het beeld aan met extra onwaarheden. Er worden dus beelden aangemaakt, waardoor de eigen overtuiging wordt aangesterkt en het verschil met de realiteit verder wordt vergroot. Oftewel er kan totale psychose ontstaan, waardoor de persoon compleet de kluts kwijt is. Men zal dus voor de omgeving totaal onhandelbaar en niet voor rede vatbaar zijn. De psychotische verschijnselen zijn dermate ernstig, dat het een direct gevaar voor de persoon en omgeving is.

Vermoedelijke oorzaak

Tot dusver is er nog geen wetenschappelijke reden aangetoond, waardoor het wordt veroorzaakt. Het kan mogelijk komen door gebreken in de temporale kwab van de hersenen, waarin de voornaamst visuele herkenning plaatsvindt. Ook kan er sprake zijn van aantasting van de emotionele hersenactiviteit. Een enkele of combinatie van hersenbeschadigingen kunnen vergaande gevolgen hebben. Let wel dergelijke schade aan de hersenen zelf kan mogelijk komen door bijvoorbeeld metaalopbouw in het brein (zenuwziekten), door amyloïdose (eiwitstapeling in de hersenen) en door een opgetreden TIA of beroerte.

Herkent u psychotisch gedrag bij een familielid zorg er dan voor dat medische aandacht wordt gegeven. Met antidepressiva en antipsychotica worden goede resultaten behaald. Laat u verder door de behandelend arts informeren, hoe het syndroom verder kan worden aangepakt.

Lees verder

• Sturge-Weber syndroom wijnvlek groeiachterstand en epilepsie
• Syndroom van Asperger: apathisch gedrag mindere communicatie
• Syndroom van Tietze: aanhoudende pijn borstbeen en ribben
• Syndroom van Kallman: uitblijvende puberteit, vruchtbaarheid
• Syndroom van Sjögren: droge ogen, mond door klierontsteking