Hartaanval bij vrouwen: symptomen, oorzaak en behandeling

Wat zijn de symptomen hartaanval vrouw? Vrouwen kunnen bij een hartaanval andere symptomen hebben dan mannen, waardoor een (naderende) hartaanval door vrouwen vaak niet herkend wordt. Hartaanval is een veelgebruikte naam voor hartinfarct (medisch: myocardinfarct). Een hartaanval ontstaat doordat er zich in de linker of rechter kransslagader —de vaten die de hartspier van bloed voorzien— een bloedprop heeft gevormd, waardoor een deel van de hartspier geen zuurstofrijk bloed en brandstof meer krijgt en dientengevolge kan afsterven. Indien het bloedvat binnen twee uur ontstopt wordt door middel van een dotterbehandeling, is de kans op volledig herstel groot. Het is daarom belangrijk om een hartaanval te herkennen en bij vermoeden van een hartaanval direct medische hulp in te schakelen.

Symptomen hartaanval
De belangrijkste symptomen hartaanval bij vrouwen
Pijn op de borst
Pijn in bovenarmen, hals, kaak en rug
Pijn in bovenbuik
Kortademigheid, misselijkheid of duizeligheid
Zweten
Vermoeidheid
Onbegrepen klachten weken voorafgaand aan hartaanval
Vrouw heeft twee keer meer kans heeft om te sterven na hartaanval
Onderzoek
Langer wachten op behandeling
Vrouwen sterven vaker aan een hartaanval
Risicofactoren
Leeftijd
Familiegeschiedenis
Gezondheidssituatie
Leefstijl

Symptomen hartaanval

Vrouwen krijgen niet altijd dezelfde klassieke symptomen van een hartaanval zoals mannen dat vaak wel krijgen, zoals pijn midden op de borst of misschien iets aan de linkerkant, welke drukkend of snoerend van aard is en kan uitstralen naar bovenarmen, hals, kaak, rug en maagstreek. Deze beklemmende of drukkende pijn midden op de borst houdt ook in rust langer dan vijf minuten aan. De klachten kunnen gepaard gaan met zweten, misselijkheid of braken. Uit de praktijk blijkt dat een hartaanval bij vrouwen vaak niet (tijdig) wordt opgemerkt doordat vrouwen niet zelden andere klachten hebben dan bovenvermelde kenmerkende symptomen die meer bij mannen voorkomen. De verschijnselen van een hartaanval die zich bij vrouwen voordoen zijn doorgaans veel vager. Bij jonge mannen is de kans op een hartaanval groter dan bij vrouwen, maar bij jonge vrouwen is de afloop vanwege de moeilijke herkenbaarheid van de klachten veel vaker dodelijk.

De belangrijkste symptomen hartaanval bij vrouwen

Deze zes meest voorkomende symptomen van een hartaanval die bij vrouwen kunnen optreden, zijn:
[OLIST]Pijn op de borst;
Pijn in bovenarmen, hals, kaak en rug;
Pijn in bovenbuik;
Kortademigheid, misselijkheid of duizeligheid;
Transpireren (zweten);
Vermoeidheid.[/OLIST]

Hieronder worden deze klachten successievelijk besproken.

Pijn op de borst

Pijn op de borst is het meest voorkomende en kenmerkende symptoom van een hartaanval. Deze pijn is vaak drukkend of snoerend van aard en wordt meestal midden in de borst of iets ter linkerzijde waargenomen. Sommige vrouwen ervaren het echter anders dan de meeste mannen. De pijn kan aanvoelen als een knijpende pijn boven in de borst of een snoerend gevoel op de borst. De pijn kan zich overal in de borst manifesteren, niet alleen in het midden of aan de linkerkant. Het kan voelen alsof je in een bankschroef wordt aangedrukt. Ook kan een vrouw een onaangenaam klemmend of drukkend gevoel in de borststreek ervaren.

Pijn in bovenarmen, hals, kaak en rug

Pijn vooral achter in de rug, de linker kaakhoek, oksels, nek en schouders en bovenbuik, zijn klachten die vaker voorkomen bij vrouwen dan bij mannen. Het kan bij vrouwen voor verwarring zorgen,omdat ze bij een hartaanval pijn op de borst verwachten en niet in bovenarmen, hals, kaak en rug. De pijn kan geleidelijk of plotseling ontstaan en het kan afnemen of verdwijnen, waarna het weer in intensiteit toeneemt. Als je slaapt, kan je er wakker van worden. Je moet elke niet typische of onverklaarbare klacht in elk deel van je lichaam boven je taille, met je huisarts of andere zorgverlener bespreken.

Pijn in bovenbuik

Soms verwarren mensen pijn in de bovenbuik dat voortkomt uit een hartaanval met brandend maagzuur, een (buik)griep of een maagzweer. Het kan ook zijn dat een vrouw last heeft van ernstige buikpijn in de bovenbuik, wat aanvoelt alsof er een olifant op haar buik zit.

Kortademigheid / Bron: Wavebreakmedia/Shutterstock.com

Kortademigheid, misselijkheid of duizeligheid

Als je problemen hebt met ademhalen zonder aanwijsbare reden, dan zou dit kunnen duiden op een hartaanval — vooral als dit gepaard gaat met één of meer van de andere besproken symptomen. Het kan aanvoelen alsof je een marathon hebt gelopen, terwijl je bij wijze van spreken niet van de bank bent geweest.

Zweten

Het koude zweet kan je aan alle kanten uitbreken. Dit komt relatief vaak voor bij vrouwen die een hartaanval hebben. Het voelt meer als stressgerelateerd transpireren dan als zweten naar aanleiding van lichamelijke inspanning of de uitoefening van sportactiviteiten, of het transpireren als gevolg van een zomerse warmte.

Vermoeidheid

Sommige vrouwen die een hartaanval krijgen, voelen zich extreem moe, zelfs nadat ze een tijdje hebben gezeten of gelegen of anderszins hebben uitgerust. Patiënten klagen vaak van een vermoeiend gevoel in de borst. Ze zeggen dat ze geen eenvoudige activiteiten kunnen doen, zoals lopen naar de badkamer. Elke inspanning die geleverd moet worden is teveel.

Onbegrepen klachten weken voorafgaand aan hartaanval

Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat een hartaanval zich bij vrouwen zich al weken van tevoren kan aankondigen door ongebruikelijk (onbegrepen) grote vermoeidheid, slaapstoornissen en kortademigheid. Wees hierop alert.

Bijna de helft van de vrouwen uit een onderzoek uit 2003 meldde problemen met slapen in de weken voordat ze een hartaanval kregen.[1] Deze stoornissen kunnen betrekking hebben op:

moeilijk in slaap komen
wakker worden gedurende de nacht terwijl je daar eerder geen last van had
moe voelen ondanks voldoende slaap

Vrouw heeft twee keer meer kans heeft om te sterven na hartaanval

Onderzoek

Vrouwen hebben ongeveer twee keer meer kans om te sterven aan een hartaanval dan mannen, blijkt uit onderzoek door dr. Guillaume Leurent van het Centre Hospitalier Universitaire in Rennes. Dit komt doordat vrouwen bij een hartaanval langer wachten om een ambulance te bellen. Ook worden ze door dokters minder effectief behandeld dan mannen.

Heel vaak geloven vrouwen niet dat ze een hartaanval hebben, vooral omdat het vaak wordt gezien als een mannelijk probleem. Dat is ook wat heel wat dokters nog steeds denken, waardoor ze een vrouw met hartproblemen minder goed behandelen.

Langer wachten op behandeling

De studie analyseerde gegevens van 5.000 hartpatiënten in de landen Groot-Brittannië en Frankrijk, onder wie1.174 vrouwen. De vrouwelijke patiënten bleken ouder te zijn dan de mannelijke: gemiddeld 69 jaar ten opzichte van 61 jaar. Ze hadden ook vaker een hoge bloeddruk, maar rookten minder vaak dan mannen. Uit de resultaten blijkt dat vrouwen langer wachten tussen het begin van de symptomen en het inschakelen van hulp. Gemiddeld bellen vrouwen pas na een uur, terwijl mannen al na 44 minuten een ambulance oproepen. Na aankomst in het ziekenhuis moeten vrouwen ook langer wachten op behandeling.

Vrouwen sterven vaker aan een hartaanval

Zo'n 9% van de vrouwen stierf in het ziekenhuis aan de hartaanval, tegen slechts 4% van de mannen. Dat verschil bleef ook bestaan wanneer rekening gehouden werd met de vertraging van de behandeling. Voorts hadden vrouwen meer dan twee keer zoveel kans op complicaties, zoals hartritmestoornissen. Toch kregen vrouwen achteraf minder vaak medicijnen mee, zoals statines, om een tweede hartaanval te voorkomen. (Medscape Medical News, 25 oktober 2012)

Risicofactoren

Risicofactoren voor een hartaanval bij vrouwen zijn onder meer:

Leeftijd

Vrouwen van 55 jaar of ouder lopen een groter risico op een hartaanval. Vrouwelijke hormonen, zogeheten oestrogenen, beschermen namelijk de vaatwand. Hierdoor zijn ze minder vatbaar voor schade door hoge bloeddruk of een hoog cholesterol. Je eierstokken produceren in de overgang echter steeds minder vrouwelijke hormonen.

Familiegeschiedenis

Wanneer een man of vrouw in je naaste familie een hartaanval heeft gehad, is dit ook een belangrijke risicofactor.

Overgewicht verhoogt de kans op een hartinfarct / Bron: Istock.com/VladimirFLoyd

Gezondheidssituatie

Bepaalde markers, zoals hoge bloeddruk en hoog cholesterol, verhogen het risico op een hartaanval bij zowel mannen als vrouwen. Zowel vrouwen als mannen met aandoeningen zoals diabetes, obesitas (fors overgewicht) en auto-immuunziekten hebben meer kans op een hartaanval. Ziekten zoals endometriose, PCOS of een voorgeschiedenis van pre-eclampsie of zwangerschapsvergiftiging tijdens de zwangerschap verhogen ook het risico.

Leefstijl

Roken of het gebruik van stimulerende middelen, zoals cocaïne of amfetamine (speed), een zittende leefstijl of hoge niveaus van stress verhogen stuk voor stuk het risico op een hartaanval.

Noten:
[OLIST]McSweeney JC, Cody M, O'Sullivan P, Elberson K, Moser DK, Garvin BJ. Women's early warning symptoms of acute myocardial infarction. Circulation. 2003 Nov 25;108(21):2619-23. doi: 10.1161/01.CIR.0000097116.29625.7C. Epub 2003 Nov 3. PMID: 14597589.[/OLIST]