Dikke klieren, bang voor kanker

Opgezette, dikke klieren. Hoe weet je of het geen kanker is? Hoewel kanker een ziekte is die veel voorkomt, hebben de meeste gevallen waarbij je last hebt van opgezette klieren meestal gelukkig niets met kanker te maken. Toch kunnen opgezette klieren, of bultjes in je lichaam voelen, wel degelijk een verschijnsel zijn bij kanker. Hoe herken je het verschil? Klieren zetten immers ook snel op als reactie op virussen of ontstekingen. Vaak gaan klachten dan samen met hoesten, niezen of keelpijn. Opgezette klieren moeten dan binnen een tot twee weken weer weg zijn. Dikke klieren in de omgeving van je hals, net onder je kaak of achter je oor, komen regelmatig voor. In de meeste gevallen gaat het bij dit soort zwellingen om opgezette klieren als reactie op een ontsteking. Als je een flinke verkoudheid te pakken hebt, en de klieren zijn gevoelig en je voelt je niet prettig, is de kans groot dat de klachten binnen een week alweer een stuk minder zijn. Voor bultjes, knobbeltjes en dikke klieren geldt: als ze niet binnen een tot twee weken vanzelf weer verdwijnen ga dan naar je huisarts. Bij twijfel bel je eerder met de huisarts, en ook als je niet weet waar de klachten vandaan komen en als je niet weet hoe lang de dikke klieren of bult(en) er al zitten.

Waar zitten opgezette klieren?

Opgezette klieren kunnen een signaal zijn van iets plaatselijke, zoals bijvoorbeeld opgezette klieren in de hals bij een keelontsteking, maar het kan ook een signaal zijn van een meer algemenere oorzaak zoals griep of verkoudheid of een kinderziekte. Soms is de oorzaak niet onschuldig. Er is dan verder onderzoek nodig. Dikke klieren komen vaak voor op de volgende plaatsen in het lichaam:

• In de keel (rondom het strottenhoofd).
• vlak onder de kaken.
• In de hals, links en/of rechts.
• onder de oksel(s).
• in de liezen.
• overige (zoals bijvoorbeeld de speekselklieren voelbaar in de mond).

Wat voor bult is het?

Er zijn verschillende soorten bulten of knobbels, bijvoorbeeld:

• vetbult.
• trauma (met onderhuidse bloeduitstorting).
• kanker.
• abces bij een ontsteking.
• wratten.
• verstopte talgklier(en) of gerstekorrel.
• dikke lymfeklier(en).
• ontstoken haarzakje.
• ontstoken wortelpunt (kaak).
• overige.

Waarom zetten klieren eigenlijk op?

Er zijn veel redenen waarom er bultjes of knobbeltjes kunnen ontstaan, waarvan het merendeel geen kwaadaardige kanker is. Dikke klieren zijn over het algemeen een reactie van het lymfevatenstelsel, op een ontsteking. Dit kan door een virus ontstaan, of door een bacterie. Je afweersysteem detecteert de infectie en reageert door de infectie te bestrijden met afweerstoffen. Er zijn ook nogal wat ziektes die opgezette klieren kunnen veroorzaken, de ene ziekte is ernstiger dan de ander. Bekend zijn bijvoorbeeld:

• ziekte van Pfeiffer.
• HIV virus.

Hoe ontstaan dikke klieren bij een infectie?

In lymfeklieren zit lymfevocht en witte bloedcellen. De witte bloedcellen gaan de strijd aan met virussen of bacteriën. Bij een infectie worden er in korte tijd veel extra witte bloedcellen aangemaakt om de infectie zo snel mogelijk te bestrijden. Het lymfevocht wordt aan het bloed afgegeven. Omdat er bij een infectie snel veel extra witte bloedcellen moeten worden aangemaakt, zwellen de klieren op. Een teken dat je afweersysteem goed zijn best doet om de infectie te lijf te gaan.

Wanneer kan het kanker zijn?

Dikke klieren komen ook voor bij bepaalde typen kanker, zoals:

• lymfeklierkanker algemeen.
• lymfatische leukemie (acute en chronische vorm).
• Myeloide leukemie (acute en chronische vorm).
• Hodgkin.
• Non-Hodgkin.
• lymfomen.
• metastase vanuit een andere locatie.
• overige.

Naar de huisarts

Maar of dikke klieren een gevolg zijn van kanker kan je niet zelf bepalen. Als er klachten zijn waarvan je de oorzaak niet kent is het altijd raadzaam om dit te laten uitzoeken. Daar heb je een arts voor nodig. Over het algemeen kun je stellen dat klachten die ernstig zijn, of klachten die niet binnen twee weken vanzelf verdwijnen, of klachten die terugkeren, of klachten die je niet vertrouwt, een reden zijn om naar de huisarts te gaan. Hoewel je dus gedegen medisch onderzoek nodig hebt om kanker te constateren, zijn er wel redenen om je klachten direct te laten uitzoeken, bijvoorbeeld als er sprake is van opgezette klieren in combinatie met:

• koorts zonder duidelijke reden.
• gewichtsverlies zonder duidelijke reden.
• vermoeidheid zonder duidelijke reden.
• pijn die je niet verklaren kunt.
• nachtelijk zweten.
• rode lijnen op je huid.
• andere klachten die je niet verklaren kunt.

Angst voor kanker

Veel mensen hebben angst voor kanker. We hebben bijna allemaal wel een of meerdere mensen gekend die aan kanker zijn overleden. Hoe ouder we worden, hoe groter de kans bestaat dat we mensen kennen die kanker krijgen. Hoewel kanker over het algemeen een ouderdomsziekte is (dit wil zeggen dat indien we bijvoorbeeld gemiddeld 200 jaar oud zouden kunnen worden, we allemaal vroeg of laat een keer kanker zouden ontwikkelen), als een gevolg van (ongecontroleerde) deling van cellen, komt kanker helaas ook regelmatig voor bij kinderen en jonge mensen. Jaarlijks sterven ruwweg ongeveer 50% van de mensen die jaarlijks overlijden, aan de directe gevolgen van kanker. Dit is wel afhankelijk van het type kanker. De ene vorm van kanker is agressiever dan de andere vorm. Helaas kan niet elke vorm van kanker goed behandeld worden, maar in veel gevallen is het wel zo dat hoe eerder behandelbare kanker wordt herkend, hoe groter de kans op een succesvolle behandeling. Er sterven meer mannen aan kanker dan vrouwen. Er sterven minder kinderen dan volwassenen aan kanker. Hoe ouder je wordt, hoe groter de kans om kanker te ontwikkelen. De meest voorkomende type kanker zijn:

• huidkanker.
• borstkanker.
• kanker van de dikke darm
• longkanker.
• prostaatkanker.

Dikke klieren onderin je kaak

Dikke klieren onderin je kaak kunnen een reactie zijn op een infectie, zoals een ontsteking aan een wortel van een kies bijvoorbeeld, maar ook een gevolg van keelklachten of luchtweginfecties en bijkomstigheden. Soms is het een verschijnsel bij bepaalde typen kanker. Als je grieperig bent en je hebt de klachten pas kort, wan kan je afwachten. De klachten verdwijnen na een week tot tien dagen vanzelf. Komt er koorts bij, overleg dan met je huisarts. Meet dan wel eerst de koorts met een koortsthermometer op, de huisarts zal altijd precies willen weten hoe hoog te koorts is. Als de klachten niet duidelijk in verband te brengen zijn met een oorzaak, en je bent bang voor kanker, overleg dan altijd even met je huisarts en spreek je zorg uit.

Lees verder

• Nachtzweten bij leukemie, symptomen
• Darmkanker symptomen en verschijnselen
• Kanker, hoe herken je kanker?
• Chemo-bommen. Methode chemotherapie, hoe werkt het?
• Sarcoom. Wat is weke delen kanker?