Speeksel sproeien tijdens het gapen

Speeksel sproeien tijdens het gapen Gaapt men, dan is men moe of heeft men trek aan eten! Bij het gapen trekt men de mond ver open, waarbij de tong verheven staat. Door toedoen van spiertjes neemt de spanning om kliertjes in de mondbodem, kaak en nek toe, waardoor veel speeksel vrijkomt. Houdt men de mond onbedekt, dan kan het tot het sproeien van speeksel leiden. Wat houdt speeksel sproeien tijdens het gapen in en waarom is het verstandig om de mond tijdens het gapen te bedekken?

Speeksel sproeien


Moe zijn en gapen

Na veel inspanningen of na een lange dag wordt de mens moe en kan gaan gapen. Het gapen is een teken, dat we vermoeid zijn. Het lichaam wenst meer rust te krijgen, waardoor de slaperigheid toeneemt. Daartoe wordt geleidelijk aan minder orexine afgegeven, zodat de persoon in toenemende mate slaperig wordt. Tijdens het gapen kan het voorkomen dat er een vloeistof vrijkomt, welke soms de mond uitspuit. Vaak overkomt het de persoon, voordat men het in de gaten heeft. Waarom moet men de mond bij het gapen altijd bedekken en hoe wordt het speeksel sproeien veroorzaakt?

Een ongelukkig moment

Het gapen kan zomaar voorvallen. Denk aan het hebben van een gaap voor de lunch of voor de koffieronde. Oftewel het kan ook tijdens het werk of bij een leuke ontmoeting van toepassing zijn. Indien men dan speeksel gaat sproeien, dan kan het op een zeer ongelukkig moment voorvallen. De vloeistof kan op het werk, toetsenbord, in de koffie of zelfs op broodjes terechtkomen. In sommige gevallen kan het dus ook in het gezicht van een ander worden gesproeid. Om deze pijnlijke onsmakelijke momenten te vermijden, wordt iedereen reeds van jongs af aan opgevoed om tijdens het gapen de mond te bedekken.

Aanmaak van speeksel

In de mond zitten op verschillende plekken speekselkliertjes. De uitgangen daarvan zitten naast de achterste boventanden en onder de tong. De mondbodem is het zachte onderste deel van de mond en bestaat uit weefsels en spieren. Onderdeel daarvan vormen de onderkaakspeekselklier en de ondertongspeekselklier. De onderkaakspeekselklier mondt uit achter de onderste voortanden. Deze zijn herkenbaar als twee naast elkaar gelegen kleine verhogingen, waaruit geregeld vloeistof wordt afgescheiden. De uiteinden van de ondertongspeekselklier eindigen achter deze twee verhogingen in een naar achteren lopende lijn. Oftewel er is sprake van een v-vorm op de mondbodem, alwaar speeksel aan de mond wordt toegevoegd. Met de tong kunt u die v-vormige uitgangen op mondbodem goed voelen.

Verheven stand tong en speeksel sproeien

Moet men gapen dan gaat de mond wagenwijd open. Daarbij komt de tong in een verheven stand te staan, waardoor de mondbodem compleet open staat. Om dat te bereiken worden spieren in de nek, kaak en mondbodem geactiveerd. Oftewel de spieren rondom de klieren onder de kaaklijn en onder de tong worden tijdelijk extra aangespannen. Daardoor wordt het even dichtgeknepen, waardoor reeds aangemaakte sappen versneld worden afgevoerd. Men krijgt even veel afscheiding uit de speekselklieren, waardoor de mond wordt bevochtigd. Indien men de mond tijdens het gapen niet afdekt, dan kan het tot speeksel sproeien of spuiten leiden.

Wat te doen?

Aan het sproeien kan weinig worden gedaan. Het is een normale fysieke reactie op het inspannen van spieren tijdens het gapen. Men moet aanleren om altijd de mond met de hand te bedekken, zodat eventueel vrijgekomen speeksel wordt tegengehouden. Het is zeker iets dat men het kind reeds op vroege leeftijd moet bijleren, zodat ongewenste voorvallen worden vermeden. Let wel dat de hand voor de mond houden ook van belang is bij proesten en niesen, omdat het bacterieverspreiding tegenhoudt.

Lees verder

© 2014 - 2024 Geinformeerd, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Help! Mijn kat sproeit!Help! Mijn kat sproeit!Een veelvoorkomend fenomeen bij katten is helaas sproeien. Iedere kattenliefhebber krijgt er vroeg of laat mee te maken.…
Tanderosie en droge mond: snoepjes en speekselTanderosie en droge mond: snoepjes en speekselSnoepjes zijn niet zo onschuldig zoals vele mensen denken. Natuurlijk bevatten de meeste suiker, dat vorming van cariës…
Spijsvertering in de mond en slokdarmSpijsvertering in de mond en slokdarmWe eten en drinken ons hele leven door, want we hebben energie nodig om normaal te kunnen functioneren en bewegen. Maar…
Speeksel, waarvoor dient het eigenlijk?Speeksel, waarvoor dient het eigenlijk?Speeksel, in de volksmond ook wel spuug genoemd, is er niet alleen om voedsel door te slikken en de mond tegen uitdrogen…

Hoe kan ik tandplak en tandsteen op mijn tanden voorkomen?Hoe kan ik tandplak en tandsteen op mijn tanden voorkomen?Iedereen heeft er wel last van. Alleen is het per persoon verschillend in welke mate: tandplak. De kleverige, transparan…
Ziekte van Fabry: een erfelijke stofwisselingsziekteZiekte van Fabry: een erfelijke stofwisselingsziekteDe ziekte is een stofwisselingsziekte die erfelijk is. Over de hele wereld lijden circa twee- tot vierduizend mensen aan…
Geinformeerd (1.029 artikelen)
Laatste update: 15-03-2017
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.