Slapeloosheid tijdens de overgang

Vrouwen komen in de overgang wanneer ze tussen de 45 en 60 jaar oud zijn. De helft van alle 50-jarige vrouwen is al in de overgang. Mannen komen ook in de overgang, bij hun verloopt het proces langzamer en milder. De overgang komt voor de menopauze. Tijdens deze periode, die gemiddeld vier jaar duurt, kunnen er allerlei klachten optreden. Opvliegers is een bekende klacht, maar ook slapeloosheid komt veel voor. De oorzaak hiervoor zijn de lichamelijke maar ook geestelijke veranderingen. Een oplossing is vaak makkkelijk te vinden, maar soms ook is behandeling door een arts nodig.

Wat is slapeloosheid?

Slapeloosheid wordt ook wel insomnia genoemd. Er is sprake van onvoldoende slaap dor problemen met het inslapen of door het telkens wakker worden. Hierdoor ontstaat er een slaaptekort. Slapeloosheid kan door verschillende oorzaken en in verschillende situaties ontstaan. Een daarvan is slapeloosheid tijdens de overgang.

Wat is de overgang?

De overgang is een fase in het leven dat wordt gekenmerkt door het onvruchtbaar worden. Vooral vrouwen komen duidelijk merkbaar in de overgang. Dit gaat gepaard met een aantal klachten en symptomen. Bij mannen verloopt de overgang veel langzamer en gaat met minder klachten gepaard.

De overgang is een voorfase van de menopauze. Veel mensen halen deze twee begrippen door elkaar. Tijdens de overgang is er nog wel sprake van menstruaties, maar worden deze onregelmatiger, heftiger, korter en zullen de pauzes tussen twee menstruaties steeds langer worden. Uiteindelijk stopt de menstruatie helemaal: dit wordt de menopauze genoemd. In principe kan gezegd worden dat een vrouw de menopauze heeft bereikt wanneer ze meer dan een jaar niet meer ongesteld is geweest.

Van alle vrouwen van 50 jaar heeft de helft al de menopauze bereikt. Rokende vrouwen krijgen hier eerder mee te maken. Tussen de 45 en 60 jaar komen de meeste vrouwen in de overgang doordat er geen eicellen meer vrijkomen. De voorraad is uitgeput. In een aantal uitzonderlijke gevallen raakt een vrouw pas na haar 55e in de overgang. De overgang duurt gemiddeld vier jaar met uitschieters naar acht tot tien jaar.

De gehele overgang wordt in gang gezet door daling van het hormoon oestradiol. Dit hormoon behoort tot de oestrogenen (vrouwelijke hormonen).

Klachten die bij de overgang horen

De overgang brengt een aantal klachten met zich mee die vrij normaal zijn. Bekende klachten zijn opvliegers, zweten waaronder ook nachtelijk zweten, een droge vagina, gewichtstoename, stemmingswisselingen, vermoeidheid, hartkloppingen en nog veel andere klachten. Slapeloosheid is ook een bijkomende en bekende klacht.

Oorzaak van slapeloosheid tijdens de overgang

Vrouwen, maar ook sommige mannen in de overgang, krijgen last van opvliegers. Het hormoon oestrogeen daalt en de hersenen reageren hierop. Er wordt adrenaline aangemaakt zoals dit ook vrijkomt tijdens een stressreactie. Het gevolg is een snelle hartslag, hoge bloeddruk en het uitbreken van zweet. Het gezicht en de hals kunnen rood kleuren. Bijkomende klachten zijn misselijkheid, tintelingen, prikkelbaarheid, onrust en het gevoel het koud te hebben, vaak na de hitteaanval. In de nachtelijke uren kunnen deze aanvallen ook ontstaan. Nachtelijk zweten is een veelgehoorde klacht tijdens de overgang. Hierdoor kan je vaker ontwaken uit de slaap, soms drijfnat van het zweet. Het is dan nodig om ander nachtgoed aan te trekken en soms zelfs het bed te verschonen. Dit ritueel zorgt ervoor dat je heel wat slaap tekort komt. Inslapen is soms niet makkelijk na deze handelingen.

De lichamelijke veranderingen tijdens de overgang kunnen voor algehele klachten zorgen. Dit zorgt ervoor dat inslapen soms moeilijker gaat, maar ook tijdens de slaap kan je vaker wakker worden. Met het ouder worden wordt de behoefte aan slaap ook minder. Wanneer je toch nog op hetzelfde tijdstip naar bed gaat als je gewend was, lig je vaak urenlang wakker.

De overgang is niet voor iedere vrouw even makkelijk te aanvaarden. Het is een periode waarbij je de vruchtbare jaren achter je laat. Je behoort niet langer tot de vrouwen die in de bloei van hun leven zijn, maar kruipt langzaam richting de ouderdom. Hoewel we steeds ouder worden en ook na de overgang nog een lang leven voor ons hebben, kan de overgang toch een psychische klap zijn. Sommige vrouwen liggen er letterlijk wakker van en weten zich ook overdag geen houding te geven. Dit leidt tot inslaapproblemen en vaak wakker worden 's nachts.

Oplossing en behandeling

De beste oplossing is om niet in een neerwaartse spiraal van slapeloosheid te geraken. Overdag voldoende bewegen, zoals sporten, zorgt ervoor dat er in de avonduren een natuurlijke vermoeidheid ontstaat. Om goed in te kunnen slapen is een wandeling, een warm bad of warme melk drinken een goed huismiddeltje. De slaapkamer voldoende verduisteren en niet teveel te verwarmen zorgen voor een betere slaap.

Het kijken naar beeldschermen (televisie, computer, tablet) zorgt ervoor dat de hersenen te actief blijven. Stress of ruzie zorgt voor een onrustige slaap, probeer te vooral in de avonduren te vermijden. Koffie, thee en alcohol kunnen ook voor slapeloosheid zorgen.

Helpen bovenstaander tips niet, probeer dan eens melatonine. Dit is een hormoon dat ervoor zorgt dat het inslapen beter verloopt. Melatonine is verkrijgbaar bij nagenoeg elke drogist. In ernstige gevallen is het soms nodig om langs de huisdarts te gaan. Deze kan slaaptabletten voorschrijven. Gebruik deze niet langer dan nodig is. Wanneer stress of onrust de oorzaak is, bijvoorbeeld door het proces van de overgang, is therapie wellicht de aangewezen behandeling. Het is belangrijk om slapeloosheid tijdig aan te pakken en te voorkomen dat men er steeds dieper in geraakt. Soms kan een slaapcentrum uitkomst bieden. Hier worden mensen met slaapproblemen onderzocht en behandeld.