Depressief: lichamelijke of psychische oorzaak

Bijna iedereen heeft weleens last van stemmingswisselingen. Men voelt zich somber, futloos en neerslachtig. Dit kan ontstaan tijdens de puberteit en de overgang. De hormonen spelen dan een grote rol. Deze klachten gaan meestal vanzelf weer over. Soms blijven depressieve klachten altijd aanwezig en dan is er sprake van chronische depressiviteit. Een depressie kan door verschillende factoren worden veroorzaakt. Psychische factoren spelen vaak een rol, maar ook lichamelijke oorzaken kunnen een depressie veroorzaken.

Inhoud

• Draagkracht en draaglast
• Waardoor wordt de draagkracht bepaald
• Waardoor wordt de draaglast bepaald
• Factoren die een rol kunnen spelen
• Psychische factoren
• Sociale factoren
• Lichamelijke factoren
• Vormen van depressiviteit
• Unipolaire depressiviteit
• Bipolaire stoornis
• Chronische depressieve stemming
• Stemmingsstoornis door een lichamelijke aandoening
• Schildklier
• Andere oorzaken

Draagkracht en draaglast

Als je draagkracht - dat wat jij aankunt - en je draaglast - dat wat je moet doen - in balans zijn, heb je de minste kans om in een dip of depressie terecht te komen. Maar soms gebeurt het dat je draaglast groter is dan je draagkracht. Je moet bijvoorbeeld voor je zieke ouders zorgen of je hebt financiële problemen. Doordat je draaglast groter is, kun je uit balans raken. Helaas komt dit in ons leven vaker voor, maar vaak genoeg vind je de kracht om zelf weer in balans te komen. Maar indien het je niet lukt om weer in balans te komen, krijg je last van stress. Als dit te lang duurt of als je teveel stress hebt, ontstaan er klachten en kun je in een depressie terecht komen.

Waardoor wordt de draagkracht bepaald

Bij de één is de draagkracht (dat wat jij aankunt) sterker dan bij de ander. Maar waardoor wordt eigenlijk je draagkracht bepaald?
Je draagkracht wordt bepaald door:

• je lichamelijke gezondheid en je levensstijl
• steun die je uit je omgeving krijgt
• biologische aanleg
• hoe je zelf in het leven staat. Ben je optimistisch of pessimistisch, ga je conflicten uit de weg of praat je erover, kruip je in je schulp, hoe ga je om met kritiek

Waardoor wordt de draaglast bepaald

De draaglast is lang niet bij iedereen en te allen tijde gelijk. Het kan gebeuren dat er ineens veel meer van je wordt gevergd, waardoor dus je draaglast groter wordt. Dit kan betrekking hebben op:

• dagelijkse dingen die je moet doen
• school, werk, studie
• zorgen voor iemand anders
• bepaalde gebeurtenissen

Factoren die een rol kunnen spelen

Sommige mensen zijn gewoon gevoeliger om in een dip of depressie terecht te komen. Dat heeft er trouwens absoluut niet mee te maken dat je zwak bent! Bij een depressie kunnen een tweetal factoren een rol spelen:

• psychische factoren
• sociale factoren

Psychische factoren

Onder psychische factoren kunnen vallen:

• persoonlijke eigenschappen (het stellen van hoge eisen aan jezelf, moeilijk nee durven zeggen, weinig zelfvertrouwen hebben en alles perfect willen doen)
• bepaalde denkgewoonten (negatief over jezelf denken)
• bepaalde ervaringen tijdens de jeugd (vaak te horen gekregen dat je waardeloos bent) kunnen ertoe bijdragen dat je depressief wordt.

Sociale factoren

Sociale factoren kunnen aan depressiviteit bijdragen. Voorbeelden hiervan zijn:

• weinig sociale contacten
• het verliezen van een dierbare, van een baan, van een vertrouwde omgeving
• het hebben van financiële problemen of een lagere positie op de maatschappelijke ladder

Lichamelijke factoren

Een depressie hoeft niet altijd door psychische of sociale factoren te komen. Het kan zelfs ontstaan door lichamelijke oorzaken.

Vormen van depressiviteit

Er zijn verschillende vormen van depressiviteit. Zo kan er spraken zijn van een:

• unipolaire depressiviteit
• bipolaire stoornis
• chronische of dysthyme depressiviteit
• stemmingsstoornis door een lichamelijke aandoening

Unipolaire depressiviteit

Men spreekt in de medische wereld van een unipolaire depressiviteit als er gedurende een lange periode sprake is van sombere gevoelens en neerslachtigheid. Een unipolaire depressiviteit wordt ook wel een "gewone" depressie genoemd. De persoon in kwestie heeft dus gedurende een lange periode last van sombere en neerslachtige gevoelens. Deze vorm van depressiviteit komt jaarlijks bij ongeveer 800.000 personen voor. Wereldwijd zelfs bij 300 miljoen mensen.

Bipolaire stoornis

Het woord bipolair betekent tweepolig. Dit heeft te maken met het feit dat er sprake kan zijn van een manische periode wat later weer afgewisseld wordt door een depressieve periode. Het manische is een tegenpool van het depressieve.
Een persoon die hieraan lijdt heeft last van wisselende stemmingen. Het ene moment is hij/zij manisch of hypomaan, terwijl hij/zij later juist weer depressief kan zijn. Deze stemmingswisselingen kunnen snel achter elkaar opvolgen. Als dit het geval is, wordt er gesproken van "rapid cycling". Ongeveer 2% van de bevolking heeft hier last van. Deze stoornis is met medicijnen goed te behandelen. Vroeger werd er trouwens gesproken van een manisch-depressieve stoornis (MDS).

Chronische depressieve stemming

Dit wordt ook wel chronische of dysthyme depressiviteit genoemd. Het kan het gevolg zijn van een 'gewone' depressie. Bij deze vorm van depressiviteit zijn de verschijnselen veel minder en minder intens dan bij een gewone depressie. Er wordt pas gesproken over een chronische depressieve stemming als de klachten van een milde of lichte depressie zich langer dan twee jaar voordoen. Er kunnen periodes zijn dat de patiënt zich goed voelt. Dat kan weer afgewisseld worden met langere periodes waarin sombere gedachten de overhand nemen.

Stemmingsstoornis door een lichamelijke aandoening

Soms kunnen depressieve klachten juist door een ziekte of aandoening veroorzaakt worden. Men spreekt dan ook wel over een organische depressie. Een voorbeeld hiervan is een traagwerkende schildklier (hypothyreoïdie). Dit komt het meest voor bij vrouwen en 1 op de 8 vrouwen heeft hier last van.

Schildklier

De schildklier is een endocriene klier in de vorm van een vlinder. Deze klier bevindt zich aan voorzijde van de hals. Het zit voor het strottenhoofd, tegen de luchtpijp aan. Het produceert de schildklierhormonen T4 en T3 en stimuleert de stofwisseling en de groei.
Als de schildklier te weinig hormonen aanmaakt, wordt er onder andere minder serotonine en noradrenaline aangemaakt. En deze stoffen zijn juist weer van invloed op de gemoedstoestand. Door middel van het toedienen van bepaalde medicatie (schildklierhormonen) wordt het hormoongehalte weer op peil gebracht. De klachten, waaronder de depressieve klachten, gaan dan uiteindelijk weer over.

Andere oorzaken

Depressieve klachten kunnen ook ontstaan door:

• erfelijke aanleg
• het gebruik van de anticonceptiepil
• overmatig alcohol- en drugsgebruik: jongeren die wekelijks meer dan zes glazen alcohol drinken, hebben meer kans op een angststoornis of een depressie. Het is wetenschappelijk aangetoond dat het gebruik van cannabis op jonge leeftijd een depressie tot gevolg kan hebben
• de overgang
• (verkeerde) voeding
• problemen rond de zwangerschap/bevalling

Lees verder

• Roze wolk of toch een donkere wolk - Postpartum depressie
• Psychologische hulp en opname bij depressie