Prognathie: Vooruitstekende kaak door syndroom of trauma

Prognathie, ook wel bekend als een vooruitstekende kaak, is een aandoening waarbij de kaak naar voren steekt ten opzichte van de normale gezichtsverhouding. Dit kan leiden tot een malocclusie, oftewel een onjuiste uitlijning van de boven- en ondertanden, wat kan bijdragen aan een boos of strijdlustig uiterlijk. Prognathie kan worden veroorzaakt door genetische factoren, verworven aandoeningen of trauma. In sommige gevallen kan het gewoon een kenmerk van het uiterlijk zijn zonder medische implicaties. Bij medische of cosmetische noodzaak kan een behandeling nodig zijn, waarbij vaak een multidisciplinair team van specialisten betrokken is. Het woord 'prognathie' is afgeleid van het Griekse 'pro', wat 'vooruit' betekent, en 'gnathos', wat 'kaak' betekent.

• Synoniemen van prognathie
• Epidemiologie
• Oorzaken van prognathie
• Indeling van kaakafwijkingen
• Symptomen van prognathie
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Synoniemen van prognathie

Prognathie staat ook bekend onder verschillende synoniemen:

• Lange kin
• Habsburgkaak
• Habsburglip
• Lantaarnkaak
• Oostenrijkse lip
• Verlengde kin
• Vooruitstekende kaak

Epidemiologie

Prognathie kan bij mensen van alle leeftijden optreden. Er zijn geen specifieke gegevens beschikbaar over geografische verschillen in de prevalentie van deze aandoening. Het komt voor bij zowel mannen als vrouwen en kan variëren in ernst en uitstraling.

Oorzaken van prognathie

Prognathie kan ontstaan door verschillende oorzaken:

Erfelijke factoren

In sommige gevallen is prognathie aangeboren en onderdeel van iemands normale gezichtsstructuur. Het kan echter ook worden veroorzaakt door erfelijke aandoeningen zoals:

• Syndroom van Crouzon
• Cornelia de Lange Syndroom
• Nance-Horan Syndroom
• Beckwith-Wiedemann-syndroom
• Syndroom van Down
• Basocellulair nevus syndroom

Trauma en aandoeningen

Prognathie kan ook ontstaan door trauma of bepaalde medische aandoeningen. Voorbeelden hiervan zijn:

• Acromegalie: Een aandoening waarbij de weefsels in het lichaam abnormaal groeien door overmatige productie van groeihormonen.
• Gigantisme: Een aandoening veroorzaakt door overmatige productie van groeihormonen tijdens de kindertijd, wat leidt tot overmatige lengtegroei.
• Acrodysostose: Een zeldzame aangeboren aandoening gekenmerkt door verkorte ledematen, gehoorproblemen, een korte neus, en een vooruitstekende kaak.

Indeling van kaakafwijkingen

Onderkaakprognathie

Onderkaakprognathie, ook wel bekend als een "onderbeet", treedt op wanneer de onderkaak verder naar voren staat dan de bovenkaak.

Maxillaire prognathie

Maxillaire prognathie, of "overbeet", ontstaat wanneer de bovenkaak naar voren steekt ten opzichte van de onderkaak.

Bimaxillaire prognathie

Bij bimaxillaire prognathie steken zowel de boven- als de onderkaak naar voren ten opzichte van de normale gezichtsverhouding.

Symptomen van prognathie

Symptomen van prognathie kunnen onder meer zijn:

• Ademhalingsproblemen
• Moeite met spreken, zoals lispelen of problemen met het uitspreken van bepaalde woorden
• Problemen met eten, zoals moeilijkheden bij kauwen of bijten
• Verkeerd gepositioneerde tanden die moeilijk te reinigen zijn, wat kan leiden tot tandvleesontsteking en tandbederf

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van prognathie omvat meestal:

• Röntgenfoto's van de schedel en tanden
• Een beetafdruk (gipsmal) van de tanden
• In sommige gevallen kan aanvullende beeldvorming of analyse van de gezichtsschedel nodig zijn om de aard en ernst van de afwijking te bepalen.

Behandeling

De behandeling van prognathie kan variëren afhankelijk van de ernst en de onderliggende oorzaak:
Een tandarts of orthodontist kan de afwijking diagnosticeren en een behandelplan opstellen.
In sommige gevallen is een operatie nodig, uitgevoerd door een mondchirurg, plastisch chirurg, of neus-keel-oorarts, vooral voor cosmetische doeleinden of bij problemen met kauwen, bijten, spreken of ademen.
Vaak gaat een orthodontische behandeling vooraf aan een operatieve ingreep. De operatie gebeurt onder algemene verdoving om de patiënt pijnvrij te houden.
Na de operatie volgt vaak een periode van pijnbehandeling en een aangepast dieet. De herstelperiode na de operatie kan ongeveer twaalf maanden duren.
Na de chirurgische ingreep volgt een orthodontische nabehandeling om de resultaten van de operatie te optimaliseren.

Prognose

De prognose na behandeling van prognathie is over het algemeen positief. De meeste patiënten ervaren verbeteringen in hun vermogen om te eten, te spreken en te ademen. Langdurige opvolging door een specialist kan nodig zijn om eventuele resterende of terugkerende problemen te monitoren.

Complicaties

Mogelijke complicaties van prognathie zijn:

• Secundaire infecties door moeilijk te reinigen tanden
• Kauwproblemen die kunnen leiden tot spijsverteringsproblemen
• Spraakproblemen die invloed kunnen hebben op communicatie
• Psychologische effecten door esthetische bezorgdheden en sociale interactie

Preventie

Hoewel erfelijke factoren niet te beïnvloeden zijn, kunnen sommige gevallen van prognathie worden geminimaliseerd door:

• Regelmatige tandheelkundige controles en orthodontische evaluaties om afwijkingen vroegtijdig op te sporen
• Goede mondhygiëne en tandheelkundige zorg om problemen te voorkomen die kunnen bijdragen aan een slechte tanduitlijning
• Tijdige behandeling van medische aandoeningen die prognathie kunnen veroorzaken

Lees verder

• Gezwollen kaak/wang: Oorzaken van zwelling kaken of wangen
• Stijve kaak: Oorzaken van kaakstijfheid (strakke kaken)
• Kaakpijn: Oorzaken en symptomen van pijnlijke kaak of kaken
• Temporomandibulaire dysfunctie: Pijn aan kaak en gezicht
• Klikkende geluiden in kaak: Oorzaken van knallend gevoel