Klikkende geluiden in kaak: Oorzaken van knallend gevoel
Een klikkend geluid in de kaak kan zowel pijnlijk als irritant zijn. Dit geluid ontstaat vaak door overbelasting of door problemen met de temporomandibulaire gewrichten (de gewrichten die het kaakbeen met de zijkanten van de schedel verbinden). Andere symptomen kunnen gepaard gaan met dit klikkende geluid, zoals een gezwollen gezicht, oorpijn en tandpijn. Hoewel kaakklikken kan verergeren en soms pijnlijk is, vinden veel patiënten met de juiste behandeling manieren om hiermee om te gaan. Er zijn verschillende behandelingsopties voor dit probleem.- Epidemiologie
- Mechanisme
- Oorzaken van een klikkend geluid in de kaak
- Overbelasting
- Problemen met de temporomandibulaire gewrichten
- Risicofactoren voor een klikkende kaak
- Risicogroepen
- Symptomen die geassocieerd zijn met kaakklikken
- Alarmsymptomen
- Diagnose van een klikkende kaak
- Zelfzorgbehandelingen voor een klikkend geluid in de kaak
- Medische behandelingen voor een klikkend geluid in de kaak
- Prognose van een klikkende kaak
- Complicaties van een klikkende kaak
- Preventie van een klikkende kaak
- Praktische tips voor het omgaan met klikken in de kaak
- Vermijd overmatige kaakbelasting
- Pas je houding en kauwgewoonten aan
- Maak gebruik van warme of koude kompressen
- Bezoek een tandarts of kaakspecialist
- Leer ontspanningstechnieken om spierspanning te verminderen
- Vermijd stressgerelateerde kakenknarsen
- Gebruik zachte voedingsmiddelen en vermijd te hard voedsel
- Blijf actief met oefeningen voor de kaakgewrichten
- Zorg voor een goede nachtrust en vermijd klemmen van de tanden
- Wees geduldig met het herstelproces
- Misvattingen rond klikgeluiden in de kaak
- Klikgeluiden in de kaak komen altijd door een probleem met de kaak
- Een klikgeluid in de kaak betekent altijd dat er schade is aan het gewricht
- Klikgeluiden in de kaak kunnen alleen door een arts worden behandeld
- Klikgeluiden in de kaak zijn altijd een teken van een onderliggende ziekte
- Kaakklikken kan alleen optreden bij oudere mensen
- Klikgeluiden in de kaak gaan altijd vanzelf over
- Het negeren van klikgeluiden in de kaak heeft geen gevolgen
Epidemiologie
Klikkende geluiden in de kaak komen vrij veel voor en worden vaak geassocieerd met temporomandibulaire gewrichtsaandoeningen (TMJ). Er zijn echter ook andere mogelijke oorzaken, zoals spierspanning of afwijkingen in de kaakstructuur. De prevalentie van deze klachten varieert tussen verschillende leeftijdsgroepen en geslachten, en ze kunnen een rol spelen in zowel acute als chronische kaakproblemen.Prevalentie en incidentie
Klikkende geluiden in de kaak komen voor bij een aanzienlijk aantal mensen, met schattingen die aangeven dat 10% tot 30% van de populatie ermee te maken heeft. De incidentie lijkt hoger bij mensen met temporomandibulaire gewrichtsaandoeningen, met ongeveer 5% tot 10% van de gevallen die daadwerkelijk symptomen vertonen. Deze geluiden kunnen incidenteel zijn, of zich ontwikkelen tot een chronisch probleem.
Leeftijd en geslacht
Hoewel het probleem zich op elke leeftijd kan voordoen, komen klikkende geluiden vaker voor bij volwassenen tussen de 20 en 40 jaar. Er is een lichte voorkeur voor vrouwen, met een hogere prevalentie van temporomandibulaire gewrichtsaandoeningen bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd. Bij oudere volwassenen neemt de prevalentie vaak af, hoewel de klachten in sommige gevallen kunnen verergeren door degeneratie van het gewricht.
Etniciteit en geografische spreiding
Er zijn geen significante etnische verschillen waargenomen in de prevalentie van klikkende geluiden in de kaak, hoewel sommige onderzoeken aangeven dat bepaalde geografische gebieden een hogere incidentie kunnen vertonen, mogelijk vanwege genetische factoren of verschillen in leefstijl en dieet.
Mechanisme
Klikkende geluiden in de kaak ontstaan vaak door een verstoring van de normale werking van het temporomandibulaire gewricht (TMJ), dat het contact tussen de onderkaak en de schedel vormt. Dit mechanisme kan verschillende oorzaken hebben, van eenvoudige overbelasting tot complexe anatomische afwijkingen.Anatomie van het temporomandibulaire gewricht
Het temporomandibulaire gewricht is een complex scharniergewricht dat beweging mogelijk maakt in meerdere richtingen, zoals openen, sluiten, en zijwaartse bewegingen van de mond. Het gewricht bevat een schijf van kraakbeen (de discus articularis) die helpt om de bewegingen soepel te laten verlopen. Als deze schijf niet goed is uitgelijnd of beschadigd is, kan dit leiden tot geluiden zoals klikken of schuren bij het openen of sluiten van de mond.
Discusdisfunctie en gewrichtsproblemen
Een veelvoorkomende oorzaak van klikkende geluiden is een disfunctie van de discus in het temporomandibulaire gewricht. Wanneer de schijf verschuift of niet goed beweegt, kunnen er geluiden ontstaan die vaak als klikken of knallen worden ervaren. Dit kan worden veroorzaakt door overbelasting van het gewricht, zoals bij het klemmen van de kaak of tandenknarsen (bruxisme), of door letsel aan het gewricht.
Spierspanning en stress
Spierspanning in de kaak, vaak als gevolg van stress of angst, kan ook bijdragen aan het ontstaan van klikkende geluiden. Deze spanning kan de normale werking van het gewricht verstoren, waardoor de bewegingen van de kaak worden belemmerd en geluiden ontstaan.
Oorzaken van een klikkend geluid in de kaak
Overbelasting
Bij overbelasting van de kaak kan een klikkend geluid optreden, vooral wanneer de mond te wijd wordt geopend, bijvoorbeeld tijdens gapen. Dit kan een vreemd en soms ongemakkelijk gevoel veroorzaken. Als er geen pijn optreedt, is dit meestal onschuldig en hoeft er geen medische interventie plaats te vinden.Problemen met de temporomandibulaire gewrichten
Klikkende geluiden in de kaak worden vaak veroorzaakt door problemen met de temporomandibulaire gewrichten. Deze gewrichten, aan beide zijden van de kaak, zorgen ervoor dat we kunnen praten, kauwen en geeuwen. Dysfuncties in deze gewrichten kunnen leiden tot ongemak en hoorbare geluiden bij het bewegen van de kaak.Risicofactoren voor een klikkende kaak
ArtritisArtritis kan de temporomandibulaire gewrichten aantasten, vooral in het geval van reumatoïde artritis of artrose. Bij schade aan het kraakbeen in deze gewrichten wordt de schokabsorptie verminderd, wat kan leiden tot pijn en klikkende geluiden tijdens kaakbewegingen.
Vermoeidheid treedt mogelijk op bij reumatoïde artritis / Bron: Concord90, PixabayGewoonten zoals kauwgom kauwen, nagelbijten, tandenknarsen, het klemmen van de kaken, of lipbijten, kunnen slijtage van de kaakgewrichten veroorzaken. Deze erosie kan leiden tot klikkende geluiden en bijkomende klachten zoals gewrichtspijn, stijfheid, en een verminderd bewegingsbereik.
Gebroken of ontwrichte kaak
Een gebroken of ontwrichte kaak, vaak veroorzaakt door trauma zoals een verkeersongeval of sportblessure, kan leiden tot een klikkende kaak. Dit type verwonding vereist snelle medische aandacht, vooral bij symptomen zoals bloedingen, blauwe plekken, en zwelling.
Infectie
Infecties in de speekselklieren kunnen ook leiden tot een klikkende kaak. Deze infecties, die meestal voorkomen in de klieren van de wang, onder het kaakbot, of onder de tong, kunnen symptomen veroorzaken zoals een droge mond, een slechte smaak in de mond, en gezichtspijn.
Malocclusie van de tanden
Een malocclusie, waarbij de tanden niet goed op elkaar passen door bijvoorbeeld een onder- of overbeet, kan leiden tot kaakproblemen en klikkende geluiden. Dit kan ook bijten op de binnenkant van de wang of tong veroorzaken, wat leidt tot pijn bij het kauwen en spraakproblemen.
Myofasciaal pijnsyndroom
Het myofasciaal pijnsyndroom is een aandoening waarbij triggerpoints (spierknopen) in de spieren chronische pijn veroorzaken. Wanneer deze pijn zich in de kaakspieren voordoet, kan dit leiden tot een klikkend geluid in de kaak, vooral bij beweging.
Slaapapneu
Zowel het obstructief slaapapneusyndroom als centrale slaapapneu kunnen bijdragen aan kaakklikken. Patiënten met obstructieve slaapapneu hebben vaak last van symptomen zoals depressie, stemmingsstoornissen, en zwelling van de benen.
Tumor
Een tumor in de kaak, lippen, tong, of het tandvlees kan soms leiden tot een klikkende kaak. Sommige tumoren kunnen kwaadaardig zijn (kanker), wat snelle medische behandeling noodzakelijk maakt.
Risicogroepen
Hoewel iedereen klikkende geluiden in de kaak kan ontwikkelen, zijn er bepaalde risicogroepen die meer kans hebben op het ervaren van deze klachten. Dit kan te maken hebben met genetische, omgevings- of gedragsfactoren die het temporomandibulaire gewricht extra belasten.Vrouwen in de vruchtbare leeftijd
Zoals eerder vermeld, komen klikkende geluiden vaker voor bij vrouwen, vooral tijdens de vruchtbare leeftijd. Dit kan te maken hebben met hormonale invloeden, zoals een verhoogde productie van relaxine, wat de gewrichtsstructuren beïnvloedt. Deze hormonale veranderingen kunnen het temporomandibulaire gewricht kwetsbaarder maken voor disfunctie.
Patiënten met stress of angst
Patiënten die lijden aan chronische stress of angst vertonen vaak verhoogde spierspanning, wat bijdraagt aan de ontwikkeling van kaakproblemen. Dit kan leiden tot bruxisme, een bekende oorzaak van kaakgeluiden, en tot overbelasting van het temporomandibulaire gewricht.
Mensen met een geschiedenis van kaakletsel
Mensen die eerder letsel aan de kaak of het gezicht hebben gehad, zoals een gebroken kaak of een dislocatie van het kaakgewricht, lopen een hoger risico op het ontwikkelen van klikkende geluiden in de kaak. Dergelijke verwondingen kunnen het gewricht of de omringende structuren beschadigen, wat kan leiden tot blijvende problemen.
Hoofdpijn treedt mogelijk op in combinatie met kaakklikken / Bron: Geralt, PixabaySymptomen die geassocieerd zijn met kaakklikken
Het klikken van de kaak kan gepaard gaan met meerdere symptomen zoals:- Een gezichtszwelling
- Eetproblemen
- Gevoeligheid in de kaak of het gezicht
- Hoofdpijn
- Kaakpijn en ongemak
- Kaken die ‘vergrendelen’ in een open of gesloten positie
- Moeilijkheid om de mond wijd te openen
- Mondklem
- Nekpijn
- Oorpijn
- Oorsuizen
- Schouderpijn
- Tandpijn
Alarmsymptomen
Hoewel klikkende geluiden in de kaak meestal onschuldig zijn, kunnen er bepaalde alarmsymptomen zijn die duiden op een ernstigere onderliggende aandoening. Het is belangrijk om alert te zijn op deze symptomen en tijdig medische hulp in te schakelen.Pijn of ongemak in de kaak
Wanneer klikkende geluiden gepaard gaan met pijn of ongemak, kan dit wijzen op een onderliggende temporomandibulaire gewrichtsaandoening, zoals artritis of een ernstige disfunctie van het gewricht. Chronische pijn in de kaak of het gezicht kan ook wijzen op een meer ernstige aandoening, zoals een infectie of schade aan het gewricht.
Beperkte kaakbeweging
Als de kaakbeweging beperkt is, bijvoorbeeld wanneer het moeilijk is om de mond volledig te openen of te sluiten, kan dit wijzen op een ernstigere verstoring van het temporomandibulaire gewricht. Beperkte mobiliteit kan het gevolg zijn van ontstekingen, letsel of langdurige overbelasting van het gewricht.
Hoofdpijn of oorpijn
Hoofdpijn, vooral in de tijdelijke en occipitale gebieden, en oorpijn kunnen ook symptomen zijn die gepaard gaan met temporomandibulaire gewrichtsproblemen. Als deze symptomen samen optreden met kaakgeluiden, kan dit duiden op een ernstigere aandoening die aandacht vereist.
Diagnose van een klikkende kaak
Het stellen van de diagnose van klikkende geluiden in de kaak vereist een grondige medische beoordeling, inclusief het evalueren van symptomen, medische voorgeschiedenis en een fysiek onderzoek. De arts zal de aard van de geluiden en eventuele bijkomende symptomen onderzoeken om de onderliggende oorzaak vast te stellen. Meestal wordt de diagnose gesteld op basis van klinische bevindingen, maar aanvullende onderzoeken kunnen nodig zijn voor een gedetailleerder beeld.Klinisch onderzoek en anamnese
De eerste stap in de diagnose is een gedetailleerde anamnese, waarin de arts vraagt naar de duur en aard van de klikkende geluiden, en of er andere symptomen zijn zoals pijn, beperkte kaakbeweging, of hoofdpijn. Het is belangrijk om te weten of de klachten sporadisch of constant zijn, of ze verergeren bij bepaalde activiteiten zoals kauwen of spreken, en of er andere oorzaken voor de symptomen mogelijk zijn, zoals trauma of stress.
Lichamelijk onderzoek
Tijdens het lichamelijk onderzoek zal de arts de kaak en omliggende structuren, zoals de kaakgewrichten (temporomandibulaire gewrichten), onderzoeken op tekenen van ontsteking, pijn, of abnormaliteiten. De arts kan de patiënt vragen om de mond te openen en te sluiten, terwijl hij of zij de gewrichten inspecteert en luistert naar de geluiden die de kaak maakt. Deze manipulatie kan belangrijke aanwijzingen geven voor de oorzaak van de klachten.
Beeldvorming en radiologie
In sommige gevallen kan beeldvorming nodig zijn om de onderliggende oorzaak van de klikkende geluiden vast te stellen. Röntgenfoto’s van de kaakgewrichten kunnen helpen bij het opsporen van anatomische afwijkingen, zoals artritis of beschadiging van de gewrichten. Magnetische resonantie beeldvorming (MRI) wordt soms gebruikt om de zachte weefsels, zoals de discus in het temporomandibulaire gewricht, in beeld te brengen en problemen zoals discusverplaatsingen of ontsteking te detecteren.
Artrocentese en artroscopie
In zeldzamere gevallen kan artrocentese, een procedure waarbij een naald wordt ingebracht in het temporomandibulaire gewricht om vloeistof af te nemen voor onderzoek, nuttig zijn om ontstekingen of infecties uit te sluiten. Artroscopie, waarbij een klein cameraatje wordt ingebracht in het gewricht, kan ook gebruikt worden om het gewricht direct te inspecteren en verdere schade of aandoeningen te identificeren.
Differentiële diagnose
Het is belangrijk om andere aandoeningen uit te sluiten die vergelijkbare symptomen kunnen veroorzaken, zoals temporomandibulaire gewrichtsaandoeningen (TMJ), kaakspanning door stress, artritis of tandheelkundige problemen. Andere oorzaken van kaakgeluiden, zoals bruxisme (tandenknarsen), moeten ook in overweging worden genomen, omdat deze aandoening kan leiden tot klik- of schurengeluiden bij het openen en sluiten van de mond.
Opvolging en monitoring
Na de initiële diagnose kan een opvolging nodig zijn om de effectiviteit van de behandeling te evalueren en eventuele veranderingen in de symptomen te monitoren. Dit kan regelmatige controles inhouden om de toestand van het temporomandibulaire gewricht te volgen, vooral als er sprake is van een chronische aandoening zoals artrose of een ontsteking. In sommige gevallen kan een doorverwijzing naar een specialist, zoals een tandarts met ervaring in kaakgewrichtsproblemen of een fysiotherapeut, nodig zijn voor aanvullende zorg.
Zelfzorgbehandelingen voor een klikkend geluid in de kaak
De kaak niet overbelastenHet vermijden van activiteiten waarbij de mond wijd moet worden geopend, zoals schreeuwen, zingen, of kauwgom kauwen, kan de symptomen verlichten.
De kaak ontspannen
Het licht openen van de mond om ruimte tussen de tanden te creëren kan de druk op de kaak verminderen.
Een goede houding handhaven
Het handhaven van een goede houding kan de positie van de kaak en het gezicht verbeteren, wat helpt om de belasting van de kaak te verminderen.
Hard voedsel vermijden
Het vermijden van harde of taaie voedingsmiddelen, zoals rauwe groenten, kan helpen om de symptomen te verminderen. Het eten van zachter voedsel in kleine hapjes voorkomt dat de mond te wijd moet worden geopend.
Stress verlichten
Stressreductie, vooral als het klikkende geluid wordt veroorzaakt door stressgerelateerd tandenknarsen, kan de symptomen helpen verlichten. Technieken zoals meditatie, diepe ademhaling, en lichaamsbeweging zijn nuttig.
Warmte en ijs toepassen
Het afwisselend aanbrengen van een ijsblokje en een warm kompres op de kaak kan verlichting bieden. Gebruik ijs gedurende vijftien minuten, gevolgd door een warm kompres gedurende tien minuten.
Medische behandelingen voor een klikkend geluid in de kaak
Medicijnen kunnen het knallend gevoel in de kaak verlichten / Bron: Stevepb, PixabayChirurgische ingrepen zijn meestal een laatste redmiddel en worden overwogen bij ernstige gevallen van kaakklikken. Mogelijke operaties zijn arthrocentese (het verwijderen van vloeistof uit het gewricht), open gewrichtschirurgie, of arthroscopie.
Echografie
Echografie kan worden gebruikt om het kaakgewricht op te warmen, wat de mobiliteit verbetert en pijn vermindert.
Fysiotherapie
Fysiotherapie, zoals massage en gezichtsuitrekkingen, kan nuttig zijn voor patiënten met kaakklachten. Dit moet echter worden uitgevoerd onder begeleiding van een arts of fysiotherapeut.
Injecties
Bij het myofasciaal pijnsyndroom kunnen injecties in triggerpoints verlichting bieden.
Lasertherapie of radiogolftherapie
Deze behandelingen stimuleren de beweging van de kaak en verlichten pijn in het kaak-, mond-, en nekgebied.
Medicijnen
NSAID's (niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen), spierverslappers, anxiolytica, of antidepressiva kunnen door een arts worden voorgeschreven om de symptomen te beheersen.
Mondstukken
Een mondbeschermer kan helpen bij het voorkomen van tandenknarsen ’s nachts. Een speciaal nachtspalkje kan ook helpen bij de behandeling van malocclusie.
Tandheelkundige behandeling
Tandheelkundige ingrepen kunnen nodig zijn om onderliggende oorzaken van kaakklikken, zoals malocclusie, te corrigeren.
Zenuwstimulatie
TENS (transcutane elektrische zenuwstimulatie) kan worden gebruikt om de spieren in het gezicht en de kaak te helpen ontspannen en de pijn te verlichten.
Prognose van een klikkende kaak
De prognose voor klikkende geluiden in de kaak is meestal goed, vooral als de onderliggende oorzaak niet ernstig is. Veel mensen ervaren tijdelijke klachten die vanzelf verbeteren met rust en behandeling. In ernstigere gevallen, vooral als er sprake is van een temporomandibulaire gewrichtsaandoening, kan de prognose afhangen van de ernst van de aandoening en het succes van de behandeling.Zelfbehandeling en herstel
Veel gevallen van klikkende geluiden in de kaak verdwijnen vanzelf of kunnen worden verlicht door eenvoudige maatregelen zoals het vermijden van overbelasting van de kaak, stressmanagement en het toepassen van koude of warme compressen. In deze gevallen is de prognose uitstekend, en verdwijnen de klachten vaak zonder langdurige medische interventie.
Chronische gevallen en langdurige behandeling
In gevallen waar de kaakklachten chronisch zijn of gepaard gaan met significante pijn of beperkte kaakbeweging, kan de prognose variëren. Behandeling kan langdurig zijn en kan onder meer fysiotherapie, het gebruik van mondsplinten of zelfs chirurgische ingrepen omvatten. Bij sommige patiënten kunnen de symptomen zich verergeren naarmate de tijd vordert, maar de meeste patiënten ervaren verlichting met de juiste behandeling.
Complicaties van een klikkende kaak
Een klikkende kaak kan leiden tot verschillende complicaties als het onbehandeld blijft:Chronische pijn
Bij aanhoudende overbelasting of onderliggende aandoeningen kan chronische kaakpijn ontstaan, die dagelijkse activiteiten zoals eten en praten beïnvloedt.
Kaakvergrendeling
In ernstige gevallen kan de kaak vast komen te zitten in een open of gesloten positie, wat medische noodhulp vereist.
Gehoorproblemen
Langdurige disfunctie van de temporomandibulaire gewrichten kan leiden tot tinnitus (oorsuizen) of gehoorverlies door de nabijheid van het gewricht aan het oor.
Artritis
Ongemerkte of onbehandelde kaakklachten kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van artritis in de kaakgewrichten, wat leidt tot verdere stijfheid en pijn.
Gezichtsspanning
Aanhoudende kaakproblemen kunnen bijdragen aan spierspanning in het gezicht, wat kan leiden tot hoofdpijn en pijn in de nek en schouders.
Preventie van een klikkende kaak
Preventieve maatregelen kunnen helpen om een klikkende kaak te voorkomen of te verergeren:Vermijd overbelasting
Vermijd het openen van de mond wijd en activiteiten die extra druk op de kaak uitoefenen, zoals kauwgom kauwen of tandenknarsen.
Goede houding behouden
Zorg voor een goede houding, vooral tijdens langdurig zitten of werken, om de druk op de kaak en nek te verminderen.
Stressmanagement
Beoefen ontspanningstechnieken zoals meditatie of yoga om stress te verminderen en stressgerelateerde kaakspanning te voorkomen.
Regelmatige tandheelkundige controles
Regelmatige bezoeken aan de tandarts kunnen helpen om vroege tekenen van malocclusie of andere tandheelkundige problemen te identificeren die kaakklachten kunnen veroorzaken.
Gebruik van mondbeschermers
Voor mensen die 's nachts tandenknarsen, kan het dragen van een mondbeschermer helpen om de druk op de kaak te verminderen en schade aan het gewricht te voorkomen.
