Dermatochalasis: Slappe oogleden door veroudering van huid

Dermatochalasis verwijst naar de overtollige, verslapte huid van de bovenste oogleden die vaak voorkomt bij oudere personen, maar kan ook bij jongvolwassenen optreden. Deze aandoening wordt gekenmerkt door een lossere huid die in plooien hangt en vaak vergezeld gaat van zichtbaar vet rond de ogen. Dermatochalasis kan leiden tot gezichtsproblemen en cosmetische ongemakken. De oogarts behandelt deze aandoening meestal door middel van chirurgische ingrepen.

• Ptosis versus dermatochalasis
• Epidemiologie van dermatochalasis
• Oorzaken: Veroudering van de huid
• Risicofactoren
• Symptomen: Verminderd gezichtsvermogen
• Alarmsymptomen van dermatochalasis
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling via ooglidcorrectie
• Prognose
• Complicaties
• Preventie
• Praktische tips voor het omgaan met dermatochalasis
• Verzorging van de huid rondom de ogen
• Chirurgische of niet-chirurgische opties
• Misvattingen rond dermatochalasis
• Dermatochalasis komt alleen voor bij ouderen
• Dermatochalasis is alleen een cosmetisch probleem
• Oogcrèmes en huidverzorging kunnen dermatochalasis voorkomen of verhelpen
• Dermatochalasis is hetzelfde als ptosis
• Een operatie voor dermatochalasis is altijd puur esthetisch
• Iedereen met dermatochalasis komt in aanmerking voor een operatie
• Dermatochalasis heeft geen invloed op andere oogstructuren

Ptosis versus dermatochalasis

Ptosis (blefaroptosis) verwijst naar een hangend bovenste ooglid veroorzaakt door spierzwakte, veroudering, littekenvorming na verlamming, het syndroom van Horner (een neurologische aandoening), of andere neurologische aandoeningen die de oogspieren en -zenuwen beïnvloeden. Dermatochalasis daarentegen verwijst specifiek naar overtollige huid van de bovenste oogleden, vaak het gevolg van veroudering of verminderde elasticiteit van de huid.

Epidemiologie van dermatochalasis

Dermatochalasis is een veel voorkomende aandoening, vooral bij oudere volwassenen. De ernst van de aandoening varieert aanzienlijk. Meestal beginnen de symptomen te verschijnen in het vierde decennium van het leven en verergeren naarmate men ouder wordt. Sommige mensen kunnen echter al in hun tweede decennium symptomen ontwikkelen door genetische aanleg. Dermatochalasis komt voor bij alle raciale groepen, hoewel mensen van Aziatische afkomst vaak van nature een voller bovenste ooglid hebben door verschillen in ooglidanatomie. Zowel mannen als vrouwen worden gelijk getroffen door deze aandoening.

Oorzaken: Veroudering van de huid

Dermatochalasis is vaak het resultaat van de natuurlijke veroudering van de huid, waarbij verschillende veranderingen optreden:

• verlies van elastische vezels in de huid
• impact van de zwaartekracht
• dunning van de epidermis (opperhuid)
• verzwakking van het bindweefsel in de oogleden
• vorming van overtollige huid

Risicofactoren

Diverse systemische aandoeningen kunnen het risico op dermatochalasis verhogen. Deze omvatten:

• amyloïdose (afzettingen van amyloïde in weefsels en organen zoals hart, huid, maag, darmen, lever, nieren en hersenen)
• blefarospasme (kramp in één of beide oogleden)
• chronische dermatitis (huidontsteking)
• cutis laxa (losse huid en afwijkingen aan organen)
• de oogziekte van Graves (schildklieroogziekte)
• chronische nierziekte
• xerostomie (droge mond)
• trauma
• erfelijk angio-oedeem (onderhuidse zwelling van het gezicht)
• ernstige periorbitale oedeem (zwelling rond de oogkas)
• droge ogen syndroom
• Ehlers-Danlos syndroom (aandoening van huid en gewrichten)
• Floppy Eyelid syndroom (oogriritatie door slaapapneu)
• xanthelasma (gele cholesterolafzettingen rond het oog)

Genetische factoren kunnen ook een rol spelen bij sommige patiënten, waarbij symptomen al in het tweede decennium van het leven kunnen optreden.

Symptomen: Verminderd gezichtsvermogen

Dermatochalasis komt voornamelijk voor bij de bovenste oogleden, maar kan ook de onderste oogleden beïnvloeden. De symptomen van dermatochalasis omvatten:

• overmatige huid van de oogleden die dun is en uitrekt
• belemmering van het bovenste gezichtsveld, wat lezen bemoeilijkt
• oogirritatie
• droge ogen
• entropion van het bovenste ooglid (naar binnen gedraaid ooglid)
• ectropion van het onderste ooglid (naar buiten gedraaid ooglid)
• blefaritis (ontsteking van de ooglidranden)
• perifere gezichtsvermogen (gezichtsvermogen aan de zijkanten)
• patiënten heffen vaak chronisch hun wenkbrauwen, wat kan leiden tot hoofdpijn
• cosmetische problemen zoals een vol gevoel of zwaarte van de bovenste oogleden en "wegzakken" van de onderste oogleden in de oogkas
• rimpels in de onderste oogleden en de laterale ooghoek
• moeilijkheden bij het aanbrengen van oogmake-up
• een plakkend gevoel in de bovenste of onderste oogleden
• zware of dichtvallende oogleden

Alarmsymptomen van dermatochalasis

Dermatochalasis verwijst naar de verslapping van de huid rond de ogen, meestal als gevolg van veroudering. Hoewel het op zichzelf meestal niet ernstig is, kunnen er alarmsymptomen optreden die duiden op andere onderliggende aandoeningen of complicaties. Het is belangrijk om deze symptomen serieus te nemen en medisch advies in te winnen als ze zich voordoen.

Visuele veranderingen
Patiënten met dermatochalasis kunnen veranderingen in hun gezichtsvermogen ervaren, zoals wazig zicht of problemen met de scherpte van het gezichtsvermogen. Dit kan ontstaan door de overhangende huid die de zichtlijnen belemmert. Wanneer deze visuele veranderingen optreden, is het belangrijk om een oogarts te raadplegen om te bepalen of er andere oogproblemen aanwezig zijn.

Oogpijn of ongemak
Hoewel dermatochalasis meestal geen pijn veroorzaakt, kunnen sommige patiënten ongemak of een gevoel van druk in de ogen ervaren. Dit kan het gevolg zijn van de extra huid die op de oogleden drukt. Als deze symptomen zich voordoen, vooral in combinatie met andere visuele symptomen, kan dit duiden op een onderliggend probleem dat verdere evaluatie vereist.

Oogirritatie of ontsteking
Sommige patiënten kunnen last krijgen van oogirritatie of ontsteking als gevolg van dermatochalasis. De huid kan gaan schuren tegen de ogen, wat leidt tot roodheid, jeuk of een branderig gevoel. Deze symptomen kunnen ook wijzen op een infectie of allergische reactie, en het is raadzaam om een arts te raadplegen voor een juiste diagnose en behandeling.

Aanhoudende hoofdpijn
Bij sommige patiënten kan dermatochalasis leiden tot aanhoudende hoofdpijn, vooral als ze hun ogen voortdurend moeten inspannen om goed te kunnen zien. Dit kan het gevolg zijn van de extra belasting die de overhangende huid op de ogen uitoefent. Als hoofdpijn frequent voorkomt of verergert, moet dit met een zorgverlener besproken worden.

Veranderingen in de huid
Veranderingen in de huid rondom de ogen, zoals abnormale zwelling, kleurveranderingen of pijnlijke knobbels, kunnen ook alarmsymptomen zijn die verder onderzocht moeten worden. Deze symptomen kunnen wijzen op andere huidcondities of aandoeningen die behandeling vereisen.

Beperkingen in het gezichtsvermogen
Als dermatochalasis aanzienlijk de gezichtsvelden van een persoon begint te beperken, kan dit een teken zijn dat een chirurgische ingreep of andere behandelingen noodzakelijk zijn. Dit kan vooral relevant zijn voor mensen die een actieve levensstijl hebben of beroepsmatig afhankelijk zijn van goed zicht.

Het is cruciaal voor patiënten met dermatochalasis om alert te zijn op deze alarmsymptomen en niet te aarzelen om medisch advies in te winnen wanneer ze zich voordoen. Regelmatige controle en evaluatie kunnen helpen om ernstigere problemen tijdig op te sporen en de juiste zorg te waarborgen.

Diagnose en onderzoeken

Oogheelkundig onderzoek
Tijdens het oogheelkundig onderzoek meet de arts de gezichtsscherpte van de patiënt met de best gecorrigeerde lenzen. Vervolgens wordt de ooglidhuid grondig bekeken, waarbij de hoeveelheid overtollige huid, de huiddikte en tekenen van huidontsteking worden beoordeeld. De hoeveelheid overtollige huid wordt gemeten met een specifieke knijptechniek, waarbij wordt gelet op vermindering van oogwit en een vermoeide uitstraling van de blik. De patiënt kan ook klachten hebben van hoofdpijn en verminderd gezichtsvermogen. Een oogonderzoek kan aanvullende informatie opleveren.

Diagnostisch onderzoek
Een bloedonderzoek kan nodig zijn om aandoeningen zoals angio-oedeem, amyloïdose of de oogziekte van Graves uit te sluiten. Bij symptomen van enoftalmie of proptosis (uitpuilende ogen) kan een CT-scan van de oogkas worden uitgevoerd. Indien de patiënt droge ogen heeft, kan een Schirmer-traanproductietest worden uitgevoerd.

Differentiële diagnose
Het Floppy Eyelid syndroom en entropion zijn twee ooglidaandoeningen die soms worden verward met dermatochalasis.

Behandeling via ooglidcorrectie

De chirurgische procedure voor het verbeteren van het gezichtsvermogen en de perifere visie wordt blefaroplastiek genoemd. De arts verdooft de ogen van de patiënt en voert een operatie uit die gemiddeld twee uur duurt. Tijdens de procedure kunnen zowel overtollige huid als vetweefsel worden verwijderd. Deze ooglidcorrectie kan de kwaliteit van leven aanzienlijk verbeteren. Roken en wrijven in de ogen kunnen de wondgenezing vertragen, dus het is belangrijk deze factoren te vermijden.

Prognose

De prognose voor patiënten met dermatochalasis is doorgaans positief na een ooglidcorrectie (blefaroplastiek). De meeste patiënten ervaren een significante verbetering van hun gezichtsvermogen en een vermindering van cosmetische problemen na de operatie. De huid en spieren herstellen meestal goed, en de resultaten kunnen jaren meegaan. Echter, bij oudere patiënten kan er enige terugval optreden na verloop van tijd door verdere veroudering van de huid en andere leeftijdsgebonden veranderingen. Regelmatige controles bij de oogarts zijn belangrijk om de resultaten van de operatie te monitoren en eventuele complicaties tijdig te herkennen.

Complicaties

Bij dermatochalasis kan er verlies van gezichtsveld optreden, waarbij ernstige gevallen leiden tot verlies van meer dan de helft van het bovenste gezichtsveld. Bij patiënten met alleen cosmetische afwijkingen zijn er meestal geen gezichtsvelddefecten. Mogelijke complicaties van de operatie zijn onder meer infecties, problemen met het sluiten van de ogen, naar buiten draaiende onderste oogleden, en bloedingen achter het oog. Deze complicaties komen echter zelden voor.

Bij patiënten met matige tot ernstige dermatochalasis kan blefaritis optreden, gekenmerkt door zwelling van de ooglidhuid en erytheem (roodheid), korstvorming, meibomitis (ontsteking van de talgklieren van het ooglid) en soms een hordeolum (strontje in of op het ooglid).

Andere ooglidafwijkingen zoals entropion van het bovenste ooglid, ectropion van het onderste ooglid, of ooglidretractie komen ook vaak voor bij overtollige huid van de bovenste of onderste oogleden. Deze afwijkingen kunnen leiden tot keratitis (ontsteking van het hoornvlies). Bij ernstige dermatochalasis van het onderste ooglid kan de zwakte van het onderste ooglid resulteren in ooglidretractie of ectropion.

Preventie

Hoewel volledige preventie van dermatochalasis moeilijk te realiseren is, kunnen enkele maatregelen helpen om de ontwikkeling van de aandoening te vertragen of de symptomen te verlichten:

• bescherming van de huid tegen overmatige blootstelling aan zonlicht door het dragen van zonnebrillen en het gebruiken van zonnebrandmiddelen
• het handhaven van een gezonde levensstijl met een evenwichtig voedingspatroon en voldoende hydratatie
• het vermijden van roken, omdat dit de huidveroudering kan versnellen
• regelmatige oogcontroles om eventuele vroege tekenen van dermatochalasis te detecteren
• het vermijden van overmatige druk op de huid rondom de ogen

Praktische tips voor het omgaan met dermatochalasis

Dermatochalasis verwijst naar het verouderingsproces waarbij de huid rondom de ogen verliest aan elasticiteit, wat leidt tot slappe oogleden. Dit kan niet alleen het uiterlijk beïnvloeden, maar ook invloed hebben op het gezichtsvermogen en het dagelijks functioneren. Het omgaan met dermatochalasis vereist zowel fysieke als emotionele aanpassingen.

Verzorging van de huid rondom de ogen

Het is belangrijk om de huid rondom de ogen goed te verzorgen om verdere veroudering en verzwakking van de huid te voorkomen. Gebruik een milde reiniger en een hydraterende oogcrème die speciaal is ontworpen voor de dunne huid rondom de ogen. Crèmes met ingrediënten zoals retinol kunnen helpen de huidelasticiteit te verbeteren en fijne lijntjes te verminderen. Vermijd het trekken aan de huid, omdat dit de huid verder kan verzwakken.

Chirurgische of niet-chirurgische opties

Als dermatochalasis het gezichtsvermogen beïnvloedt of een bron van ongerustheid is, kunnen er verschillende behandelopties overwogen worden. In sommige gevallen kan een blepharoplastie (ooglidcorrectie) een oplossing zijn om het teveel aan huid te verwijderen en de oogleden te verjongen. Voor wie geen chirurgie wenst, zijn er niet-chirurgische behandelingen zoals lasertherapie of het gebruik van botox om de huid te verstevigen en het uiterlijk van de ogen te verbeteren.

Misvattingen rond dermatochalasis

Dermatochalasis is een aandoening waarbij overtollige huid zich ophoopt rond de oogleden, wat kan leiden tot een vermoeide uitstraling en in sommige gevallen het gezichtsvermogen kan belemmeren. Ondanks de medische inzichten bestaan er nog veel misvattingen over deze aandoening.

Dermatochalasis komt alleen voor bij ouderen

Hoewel dermatochalasis vaker voorkomt bij ouderen door het natuurlijke verouderingsproces van de huid, kan het ook jongere mensen treffen. Genetische factoren, bindweefselaandoeningen en bepaalde medische aandoeningen kunnen ervoor zorgen dat de huid rond de ogen vroegtijdig verslapt en overtollige huid ontstaat.

Dermatochalasis is alleen een cosmetisch probleem

Veel mensen denken dat dermatochalasis enkel een esthetische zorg is, maar in ernstige gevallen kan het het gezichtsveld beperken. Overtollige huid kan het bovenste gezichtsveld belemmeren, wat problemen kan veroorzaken bij dagelijkse activiteiten zoals lezen of autorijden. In dergelijke gevallen kan een oogarts een medische indicatie stellen voor een correctie.

Oogcrèmes en huidverzorging kunnen dermatochalasis voorkomen of verhelpen

Hoewel een goede huidverzorging de elasticiteit van de huid kan ondersteunen, kunnen crèmes of serums geen overtollige huid wegnemen. Dermatochalasis wordt veroorzaakt door het verlies van collageen en elastine in de huid, iets wat niet volledig kan worden hersteld met topische behandelingen.

Dermatochalasis is hetzelfde als ptosis

Dermatochalasis wordt soms verward met ptosis, maar dit zijn verschillende aandoeningen. Ptosis betreft een verzwakking van de spier die het ooglid optilt, terwijl dermatochalasis wordt veroorzaakt door overtollige huid. In sommige gevallen kunnen beide aandoeningen tegelijk voorkomen, wat een gecombineerde behandeling vereist.

Een operatie voor dermatochalasis is altijd puur esthetisch

Blefaroplastiek, de chirurgische correctie van dermatochalasis, kan zowel om esthetische als medische redenen worden uitgevoerd. Als de overtollige huid het zicht belemmert, kan een operatie noodzakelijk zijn om het gezichtsvermogen te verbeteren. In dergelijke gevallen kan de ingreep zelfs (gedeeltelijk) worden vergoed door de zorgverzekering.

Iedereen met dermatochalasis komt in aanmerking voor een operatie

Niet iedereen met dermatochalasis is automatisch een kandidaat voor een operatie. De ernst van de aandoening, de algemene gezondheidstoestand en de verwachtingen van de patiënt spelen een belangrijke rol bij het bepalen of een ingreep geschikt is. Sommige patiënten ervaren geen functionele klachten en kiezen ervoor om geen behandeling te ondergaan.

Dermatochalasis heeft geen invloed op andere oogstructuren

Hoewel dermatochalasis voornamelijk de huid rond de oogleden betreft, kan het indirect invloed hebben op andere oogstructuren. Het kan leiden tot een zwaarder gevoel aan de oogleden, verhoogde vermoeidheid van de oogspieren en in sommige gevallen zelfs een verhoogd risico op droge ogen door een veranderde knipperfunctie.

Lees verder

• Huid: Veranderingen bij de veroudering (huidveroudering)
• Ooglidaandoeningen: Oorzaken van problemen aan oogleden