Nastaar in het oog: Behandeling met YAG laser capsulotomie

Cataract is een aandoening waarbij de ooglens vertroebelt, waardoor de patiënt niet goed meer ziet. Patiënten krijgen hiervoor een staaroperatie (cataractchirurgie). Bij een meerderheid van de patiënten herstelt het gezichtsvermogen zich prima, maar sommige patiënten ervaren enkele weken, maanden of zelfs jaren na de oorspronkelijke ingreep, opnieuw een daling van het gezichtsvermogen. Deze meest voorkomende complicatie van cataractchirurgie, die optreedt bij ongeveer 2 tot 3% van de geopereerde patiënten, is bekend als “nastaar”. Dit is geen nieuwe ontwikkeling van staar, maar vertoont wel gelijkaardige symptomen. Een speciale laserbehandeling is voorhanden voor het behandelen van deze oogziekte, met name een YAG laser capsulotomie.

• Synoniemen nastaar
• Oorzaken: Complicatie van staaroperatie
• Risicofactoren
• Symptomen: Verminderd gezichtsvermogen
• Behandeling via YAG laser capsulotomie
• Complicaties aan het behandelde oog

Synoniemen nastaar

Nastaar is eveneens gekend onder deze synoniemen:

• posterieure capsule opaciteit (PCO)
• secundaire cataract

Oorzaken: Complicatie van staaroperatie

De kristallijne lens van het oog is ingesloten in een helder membraan, het lenskapsel. Tijdens de staaroperatie verwijdert de oogarts een aanzienlijk deel van het lenskapsel aan de voorkant van de lens. Hierdoor krijgt de chirurg toegang tot de troebele lens. Hij verwijdert deze en vervangt deze vervolgens door een heldere intra-oculaire lens (IOL) (= geïmplanteerde ooglens). Het achterste gedeelte van het lenskapsel (het gedeelte achter de lens) laat de chirurg intact tijdens cataractchirurgie. Hij implanteert de IOL direct voor dit gedeelte. Bij een klein percentage van de patiënten die een staaroperatie ondergaan, vertroebelt het achterste deel van het lenskapsel enkele maanden of zelfs jaren na de operatie. Dit is te wijten aan lensdeeltjes die na een staaroperatie binnen het lenskapsel zijn achtergebleven.

Risicofactoren

Nastaar komt vaker voor bij kinderen. Patiënten met uveïtis (inwendige oogontsteking) lopen eveneens een hogere kans op het krijgen van deze complicatie. Sommige gebruikte ooglensmaterialen verhogen tevens de kans op nastaar.

Symptomen: Verminderd gezichtsvermogen

Nastaar vindt enkel plaats na een staaroperatie. De patiënt heeft enkele weken, maanden tot zelfs jaren na de operatie een wazig gezichtsvermogen door een verminderde gezichtsscherpte, of hij heeft veel last van schitteringen van verlichting (lichtverblinding). Overgevoeligheid voor licht (fotofobie) en dubbelzien (diplopie) treden bovendien soms op. Meestal ontwikkelen deze symptomen zich geleidelijk. De symptomen zijn uiteindelijk weliswaar vergelijkbaar met cataract, toch is nastaar niet hetzelfde als de oorspronkelijke cataract.

Behandeling via YAG laser capsulotomie

Voor en tijdens de behandeling

Het verloren gezichtsvermogen valt te herstellen via een poliklinische YAG-laser capsulotomie. Dit staat letterlijk voor “het chirurgisch openen van het lenskapsel via een yttrium-aluminiumgranaat-laser”. Bij deze snelle, pijnloze en zeer effectieve behandeling gebruikt de chirurg een speciale laser om een helder "venster" te maken in het achterste lenskapsel, waardoor de gezichtsscherpte zich snel herstelt omdat zo het licht weer door het membraan naar de retina (medische term: het netvlies aan de achterkant van het oog) kan gaan. De oogarts gebruikt hiervoor een contactlens zodat hij de lichtstraal goed kan richten. YAG capsulotomie kent slechts een duurtijd van vijf tot vijftien minuten per oog. De arts plaatst eerst mydriatica (pupil verwijdende oogdruppels) in de ogen. Deze oogdruppels hebben een inwerktijd van een halfuur nodig. Daarna plaatst de oogarts verdovende oogdruppels in het te behandelen oog. De patiënt heeft hierdoor geen pijn tijdens de behandeling.

Na de behandeling

Ongeveer één à twee uur na de behandeling meet de oogarts nog de oogdruk bij de patiënt via tonometrie (oogdrukmeting). Dit is nodig omdat de oogarts zeker wil zijn dat de oogdruk niet toeneemt. De patiënt gaat met een begeleider naar huis omdat het effect van de pupil verwijdende oogdruppels ongeveer diverse uren tot zelfs een hele dag aanwezig blijft, waardoor de patiënt gedurende deze tijd wazig ziet. De patiënt krijgt voorts oogdruppels mee die hij tot gedurende één week na de operatie moet inbrengen via correcte oogdruppelrichtlijnen. Deze druppels voorkomen een ooginfectie (ontstekingsreactie). Voorts bespreekt de patiënt op voorhand of hij de andere oogdruppels (bijvoorbeeld voor glaucoom) mag blijven innemen. De patiënt komt enkele weken na de laserbehandeling op controle voor een oogonderzoek, om het effect van de behandeling te controleren. Normaal gezien is een herhalende behandeling onnodig.

Complicaties aan het behandelde oog

Complicaties van deze behandeltechniek omvatten:

• bloedingen in de voorkant van het oog
• een beschadiging van de intra-oculaire lens
• een glasvochttroebeling
• een netvliesloslating (ablatio retinae)
• een verplaatsing (dislocatie) van de intra-oculaire lens
• een zwelling van de heldere bekleding van het oog (het hoornvlies) (= corneaoedeem)
• glaucoom (verhoogde oogboldruk)
• maculaoedeem (zwelling van het middelste gedeelte van het netvlies)
• uveïtis

Lees verder

• Leeftijdsgebonden cataract: Vertroebeling van de ooglens
• Staaroperaties: Kunstlens vervangt vertroebelde lens