Talgkliercarcinoom ooglid of huid: symptomen en behandeling

Een talgkliercarcinoom is een zeer zeldzame vorm van huidkanker. De talgklieren zijn de klieren die huidsmeer produceren. Talgklieren komen overal op het lichaam voor. Daarom kan deze vorm van kanker zowat overal op het lichaam voorkomen. Het komt het meest voor op de oogleden en rond de ogen. Over het algemeen verschijnen ze als een stevig, pijnloos knobbeltje dat gelig van kleur kan zijn. De meest voorkomende plek is het bovenste ooglid en in 75% van de gevallen komt talgkliercarcinoom rond de ogen of oogleden voor. De rest kan elders verschijnen, bijvoorbeeld op het hoofd of nek, romp of in de schaamstreek. Het komt vaker voor bij oudere mensen, maar talgklierkanker kan ook voorkomen bij jongere mensen die eerder radiotherapie hebben gehad aan het gezicht.

• Wat zijn talgklieren?
• Talgkliercarcinoom: agressieve huidkanker
• Symptomen talgkliercarcinoom: stevig, pijnloos knobbeltje
• Verschijnselen
• Locaties van talgkliercarcinomen
• Oorzaken en risicofactoren talgklierencarcinoom
• Onderzoek en diagnose
• Complicaties en behandeling van talgkliercarcinoom
• Agressieve en potentieel gevaarlijke tumor
• Verwijdering van de tumor

Wat zijn talgklieren?

Talgklieren zijn kleine klieren die verbonden zijn met de haarfollikels in de huid. Talgklieren bevinden zich in behaarde gebieden van het lichaam, maar ze komen het meeste voor op de huid van de hoofdhuid en het gezicht. De klieren zijn verantwoordelijk voor de productie van huidsmeer, ook wel talg of sebum genoemd, een olieachtige stof die het haar en de huid gehydrateerd houdt.

Talgkliercarcinoom: agressieve huidkanker

Tumoren van de talgklieren kunnen goedaardig zijn, zoals talghyperplasie. Talgkliercarcinoom, ook wel sebaceous carcinoom genoemd, is evenwel een kwaadaardige tumor. Het is een zeldzame agressieve huidkanker die vaak optreedt rond het ooggebied. Het kan ook op andere delen van de huid voorkomen, maar dat komt minder vaak voor.

Symptomen talgkliercarcinoom: stevig, pijnloos knobbeltje

Verschijnselen

En talgkliercarcinoom ontstaat uit de klieren van Meibom die zich voornamelijk bevinden in de bovenste oogleden, maar je treft ze ook aan in de onderste oogleden. Andere plekken waar een talgkliercarcinoom zich kan openbaren, zijn de oogharen (klieren van Zeis of Moll), de traanheuvel en de wenkbrauwen. De symptomen van een talgkliercarcinoom in het gebied van de oogkas zijn onder meer een kleine, erythemateuze (rode) of geelachtige, stevige, diepgewortelde, langzaam groeiend knobbeltje op het bovenste ooglid of onderste ooglid. Laesies komen het bovenste ooglid 2 tot 3 keer vaker voor dan op het onderste ooglid. De tumor wordt vaak verward met een chalazion (een goedaardige ontsteking van de Meibom klier). Naarmate de tumor groeit, kan het zich uitbreiden naar het bindvlies, waar hij aangezien kan worden voor keratoconjunctivitis of blefaroconjunctivitis. In vergevorderde gevallen kan de uitbreiding van de tumor leiden tot zowel bovenste en onderste ooglidlaesies en het verlies van de wimpers, de vorming van zweren en leiden tot een vervormd zicht.

Locaties van talgkliercarcinomen

Talgklierencarcinomen die zich manifesteren op de huid en niet rond de ogen, zijn goed voor ongeveer 25% van alle talgkliercarcinomen. Deze tumoren treden meestal op rond het hoofd en de nek. Andere plekken waar deze tumoren voorkomen, zijn de genitaliën, gehoorgang, borsten, romp en de mondholte. De klinische presentatie van deze huidlaesies is niet-specifiek; ze zien er meestal uit als een roze tot geel-rode knobbel van verschillende grootte.

Oorzaken en risicofactoren talgklierencarcinoom

De oorzaak van een talgcarcinoom is nog onduidelijk. De volgende risicofactoren zijn bekend:

• Muir-Torre syndroom;
• eerdere bestraling in het gebied voor een verscheidenheid van goedaardige en kwaadaardige aandoeningen, bijvoorbeeld retinoblastoom (een zeldzame vorm van kanker in het netvlies van het oog, vaak gezien bij kinderen onder de vijf jaar);
• gebruik van orale thiazidediureticum (een middel tegen hoge bloeddruk);
• mutaties van het tumorsuppressorgen p53;
• immunosuppressie.

Talgkliercarcinomen rond het oog komen vaker voor bij Aziatische mensen en komen vaker voor bij vrouwen, vooral rond de 60 tot 80 jaar oud. Talgkliercarcinomen op de huid komen vooral voor bij ouderen, zonder voorkeur voor mannen of vrouwen.

Onderzoek en diagnose

De diagnose van een talgkliercarcinoom in het gebied van de oogkas loopt vaak vertraging op van maanden tot jaren (gemiddelde vertraging van begin van de ziekte tot de diagnose varieert van 1-3 jaar), omdat tal van andere inflammatoire aandoeningen, auto-immuunziekten, infectieuze processen en andere tumoren erg op een talgkliercarcinoom lijken. Een talgkliercarcinoom in het ooglid kan soms erg veel gelijkenis vertonen met een chalazion of op een chronische blefaroconjunctivitis. Een talgkliercarcinoom kan ook veel weghebben op andere vormen van huidkanker zoals een plaveiselcelcarcinoom of een basaalcelcarcinoom. De definitieve diagnose is gebaseerd op anamnese, adequate chirurgische biopsie (weefselonderzoek) en de gecombineerde kennis van een patholoog, oogarts en dermatoloog.

Complicaties en behandeling van talgkliercarcinoom

Agressieve en potentieel gevaarlijke tumor

Ofschoon een talgkliercarcinoom een zeldzame vorm van huidkanker is, is het een agressieve en potentieel gevaarlijke tumor die kan leiden tot aanzienlijke morbiditeit en mortaliteit. Een vertraging in de diagnose van meer dan 6 maanden, een tumor die groter is dan 1 cm in omvang en als zowel het bovenste als onderste ooglid zijn betrokken, zijn factoren die leiden tot een slechtere prognose. De totale mortaliteit is 5-10%, omdat fouten in de diagnose en behandeling tot vertraging leiden wat de kans op complicaties en sterfte vergroot.

Verwijdering van de tumor

Radicale chirurgische excisie is de meest voorkomende en effectieve behandelingsmethode. Soms wordt dit gecombineerd met bestraling (radiotherapie). Ongeveer 30% van de talgkliercarcinomen keert terug na verwijdering. Bij uitzaaiingen in de omliggende (lokale) lymfeklieren kan behandeling bestaan uit het verwijderen van alle lymfeklieren op die plek in het lichaam met een operatie en/of plaatselijke bestraling.

Lees verder

• Ooglidkanker: symptomen bultje of gezwel op of onder ooglid
• Ooglidtumoren: tumoren, gezwellen en bultjes op ooglid
• Chalazion (bultje onder ooglid): verwijderen en behandeling
• Oogaandoeningen: soorten oogaandoeningen en symptomen
• Oogaandoeningen: rood oog/rode ogen; jeuk/afscheiding/tranen