Vitamine B12-tekort: oorzaken, klachten en oplossingen

Een tekort van vitamine B12 komt niet vaak voor. De reden hiervoor is het feit dat de meeste mensen een behoorlijke hoeveelheid B12 op voorraad hebben in hun lichaam. Een tekort kan echter voor veel klachten zorgen, met name klachten die te maken hebben met het zenuwstelsel en met het aanmaken van rode bloedcellen. Hoe kan dit tekort ontstaan? Wat zijn de symptomen van een vitamine B12-tekort? Hoe wordt de diagnose gesteld en nog belangrijker: wat kan je er aan doen?

Wat doet vitamine B12?

Vitamine B12 is erg belangrijk voor het goed functioneren van je zenuwstelsel en voor het aanmaken van rode bloedcellen. Rode bloedcellen zorgen ervoor dat zuurstof uit je longen via het bloed naar de rest van het lichaam wordt getransporteerd. Een andere naam voor vitamine B12 is cobalamine.

Oorzaken vitamine B12-tekort

Een tekort aan vitamine B12, ook wel vitamine B12-deficiëntie genoemd, kan veel verschillende oorzaken hebben. Te denken valt hierbij aan:

Problemen aan je maag

'Intrinsic factor' is een eiwit dat geproduceerd wordt door het maagslijmvlies en dat belangrijk is voor de opname van B12. Mensen die een tekort hebben aan dit eiwit kunnen vitamine B12 niet (voldoende) opnemen. Een tekort aan intrinsic factor kan verschillende oorzaken hebben, zoals: een gedeeltelijke verwijdering van je maag (maagverkleining), een beschadigd maagslijmvlies of een verminderde maagzuurproductie (met name bij ouderen).

Problemen aan je dunne darm

Vitamine B12 wordt in het laatste deel van de dunne darm opgenomen. Als je een ontsteking hebt in je dunne darm - zoals bij de ziekte van Crohn het geval kan zijn -, wanneer een deel van je dunne darm operatief verwijderd is, of als er sprake is van bacteriële overgroei in dit deel van de darm, dan wordt B12 niet goed opgenomen. Ook bij darmziekten zoals coeliakie wordt er onvoldoende B12 opgenomen.

Overige oorzaken

• Heel soms kan een B12-tekort ontstaan door medicijngebruik;
• Een verminderde inname van vitamine B12 vanwege het vermijden van dierlijke producten. Vegetariërs eten bijvoorbeeld geen vlees en veganisten eten helemaal geen dierlijke producten;
• Alcoholisten hebben ook vaak een tekort aan deze vitamine, omdat de nieren een groot deel van vitamine B12 uitscheiden door overmatig alcoholgebruik.

Symptomen vitamine B12 tekort

Er zullen niet snel klachten optreden als je lichaam te weinig B12 opneemt uit je voeding. De oorzaak hiervan ligt in het feit dat een lichaam grote hoeveelheden B12 op voorraad heeft. Als je echter gedurende lange tijd te weinig opneemt, dan kunnen er klachten ontstaan. De meeste van deze klachten hebben betrekking op het functioneren van het zenuwstelsel en het aanmaken van rode bloedlichaampjes. Hierbij kun je denken aan:

• Vermoeidheid;
• Bloedarmoede;
• Een trillend ooglid;
• Tintelingen in de handen en voeten;
• Geheugenverlies;
• Spierpijn;
• Spierzwakte in de benen;
• Hoofdpijn;
• Psychische problemen;
• Concentratieproblemen;
• Verlies van eetlust;
• Misselijkheid;
• Darmklachten.

De lijst van klachten die kunnen worden veroorzaakt door een B12-deficiëntie, is echter nog veel langer. Bovengenoemde symptomen zijn hier slechts een deel van.

Diagnose

Door middel van een bloedonderzoek kan de huisarts vaststellen of je een tekort hebt aan vitamine B12. Volgens het Nederlands Huisartsen Genootschap moet de bloedwaarde van B12 minimaal 148 pmol/l zijn. In de reguliere zorg (waar de huisarts onder valt) heeft men het over het incidenteel voorkomen van symptomen bij waarden tussen de 148 en 260 pmol/l. In de alternatieve geneeskunde hanteert men echter een andere minimum grens. Daar gaat men ervan uit dat een waarde van minder dan 300 pmol/l klachten kan geven. Vaak is er aanvullend onderzoek nodig om de oorzaak vast te stellen.

Tekort oplossen

Een tekort kan op drie manieren worden opgelost:

• Door middel van injecties;
• Door middel van pillen;
• Door middel van het aanpassen van het voedingspatroon.

Hoe het tekort het beste opgelost kan worden, hangt af van de oorzaak. In veel gevallen zal er dus aanvullend onderzoek nodig zijn nadat een Vitamine B12-deficiëntie is vastgesteld. Hou er rekening mee dat de oorzaak van een tekort echter niet altijd wordt gevonden.

Als blijkt dat een persoon te eenzijdig of ongezond eet, dan kan het veranderen van het voedingspatroon een positief effect hebben op de hoeveelheid vitamine B12 in het bloed. Aangezien vitamine B12 vrijwel alleen in dierlijke producten zit zoals eieren, vis, vlees en zuivelproducten, zijn dat de belangrijkste bronnen.

Indien de huisarts geen B12-supplementen voor kan schrijven, omdat de waarden van je bloed overeenkomen met de waarden die in de reguliere zorg als normaal gelden, dan kun je eventueel contact opnemen met een orthomoleculaire arts. Aangezien in de alternatieve geneeskunde andere normen gehanteerd worden, is het wellicht mogelijk dat hij wel supplementen kan voorschrijven of de waarde van je bloed kan verhogen door middel van injecties.

Bang voor een teveel aan B12 hoef je niet te zijn. Omdat het een wateroplosbare vitamine is, wordt een overschot hieraan door het lichaam via de urine afgescheiden.

Lees verder

• Magnesiumtekort: oorzaken, klachten, diagnose en oplossingen
• Vitamine D-tekort: oorzaken, symptomen en oplossingen