Ga met een gerust hart slapen: risicofactoren hartinfarct

In onze samenleving sterven er jaarlijks nog veel te veel mensen aan een hartinfarct. Er zijn veel factoren die een hartinfarct kunnen beïnvloeden. Een aantal van deze factoren kan je zelf terugdringen terwijl we op andere factoren geen invloed hebben. Zeker de oudere generaties zijn zich nog niet bewust van de risicofactoren. Toch kan je zelf veel doen en de kans op een hartinfarct doen dalen.

Risicofactoren

Er zijn verschillende factoren die ervoor kunnen zorgen dat je een hartinfarct ontwikkelt. Deze kunnen we onderscheiden in twee categorieën namelijk de genetische factoren en de niet-genetische factoren. De genetische kunnen we niet veranderen omdat ze bepaald worden door je DNA. De niet-genetische factoren zijn factoren die we kunnen beïnvloeden met ons gedrag. Verder is er nog een rangorde. Deze rangorde laat zien welke factoren het meeste bijdragen aan een hartinfarct en welke het minste.

De rangorde

Dit is de rangorde met de belangrijkste factoren van een hartinfarct. Op plaats één staat de factor die het meeste invloed heeft op het hart. Op de laatste plaats staat de factor met de minste invloed.

1. Leeftijd
2. Roken
3. LDL-cholesterol (te hoge slechte cholesterol)
4. Hoge bloeddruk
5. Overgewicht
6. Diabetes
7. Te weinig bewegen
8. Erfelijke aanleg
9. Geslacht
10. Stress
11. Ongezonde voeding
12. Drugs
13. Depressie
14. Luchtvervuiling
15. Alcohol

Het is belangrijk om met elke factor rekening te houden. Omdat er factoren zijn waar we niets kunnen aan veranderen is het van levensbelang om de factoren die we wel kunnen veranderen in de gaten te houden. Zeker als je een verhoogd risico hebt door een van de genetische factoren. Verschillende factoren kunnen elkaar namelijk versterken. Daardoor kan de kans op een hartaanval sterk toenemen. Dit heeft ook een voordeel, want door met een aantal factoren rekening te houden kan je de kans op een hartaanval ook fors terugdringen.

Genetische factoren

Geslacht

Het geslacht is een factor die je niet kan veranderen, maar wel meespeelt in het ontwikkelen van een hartinfarct. Een man heeft meer risico op een hartinfarct. Hoe dit komt, is nog niet helemaal bekend. Wel ziet men dat vrouwen voor de menopauze beschermd worden door hun oestrogeen. Dit hormoon heeft een gunstige invloed op cholesterol in het bloed. Omdat mannen dit voordeel niet hebben, is de kans dus groter. Na de overgang is ook dit voordeel bij de vrouw weg. De oestrogeenproductie is fel verminderd.

Toch heeft een vrouw meer vetpercentage dan een man en minder kans op een hartinfarct. Hoe kan dit nu? Er is een logische verklaring voor. Een vrouw heeft haar vet meestal opgeslagen in haar heupen. Dit is een zone die niet belastend is voor het hart. De meeste mannen dragen hun vet op hun buik. Dit is gevaarlijker. Er is bewezen dat buikvet het risico op een hartaanval verhoogt.

Leeftijd

Op jonge leeftijd is je hart krachtiger waardoor je meer aan kan. Naarmate je ouder wordt, zal je merken dat je hart het ook moeilijker krijgt. De pompkracht gaat heel traag achteruit. Ook stijgt vaak de bloeddruk bij ouderen omdat de kleine bloedvaten niet meer zo soepel zijn. Bovendien is je lichaam minder in staat om zo’n grote klap op te vangen. Dit verklaart waarom ouderen minder snel een hartaanval overleven.

Erfelijke aanleg

In de meeste families is er al iemand gestorven door een probleem aan het hart. Dit is niet meteen verontrustend. Je hebt pas erfelijke aanleg als een directe bloedverwant, hiermee bedoelen we je boer, zus, moeder of vader, voor hun 55e levensjaar een hartaanval hebben gehad. Als dit het geval is, heb je tot twee maal meer kans op het krijgen van een hartaanval. Ook kan het zijn dat in je familie een DNA-afwijking gevonden is waardoor je meer kans hebt op een hartafwijking. Toch is erfelijke aanleg op zich niet zo’n grote factor. Als je een erfelijke aanleg hebt, moet je vooral op de niet-genetische factoren letten. Als je veel risico loopt met de niet-genetische factoren, zou deze erfelijke factor wel eens in je nadeel kunnen spelen.

Niet-genetische factoren

Roken

Roken verdubbelt het risico op een hartziekte. Dit omdat roken je slagaders zal vernauwen door de nicotine die je inhaleert. Bovendien beschadigen ze de binnenkant van je slagaders en veranderen ze de samenstelling van je bloed. Als de schade aan de slagaders te erg wordt, ontwikkel je een hartaandoening. Ook neem je tijdens het roken zuurstof af van je hart. Dit moet het plots met minder zuurstof doen omdat je rook inademt in plaats van de nodige hoeveelheid zuurstof. Als laatste maakt roken je bloed dikker, waardoor het minder vlot stroomt. Je hart moet bovendien nog eens harder werken om dit bloed rond gepompt te krijgen.

LDL-cholesterol

LDL- cholesterol wordt ook wel de slechte cholesterol genoemd. Als deze te hoog wordt, zal hij zich afzetten in de vaatwand. Dit gebeurt vooral op plaatsen waar de vaatwand kwetsbaar is zoals in kleine scheurtjes en op ruwere plaatsen. Als veel cholesterol zich tegen de wand plaatst, wordt de doorgang van het bloedvat kleiner. Als de doorgang te klein wordt of helemaal wordt afgesloten zal er zich een hartinfarct voordoen.

Hoge bloeddruk

Een hogere bloeddruk kan gevaarlijk zijn, ook al voel je er zelf helemaal niets van. De enige manier om hier achter te komen is door deze te meten. Een hogere bloeddruk ontstaat door een verhoogde weerstand in de kleinere vaten. Deze weerstand komt als de bloedvaten minder soepel zijn. Het gevolg is dat dezelfde hoeveelheid bloed door een minder soepele ader moet. Het hart moet harder pompen om dit te blijven doen. Hoge bloeddruk kan zowel genetisch als niet genetisch zijn. Een hoge bloeddruk wordt namelijk bepaald door familiale geschiedenis. Toch krijgt elke oudere vroeg of laat te maken met een hoge bloeddruk. Het is dus extra belangrijk om op de andere niet genetische factoren te letten.

Overgewicht

Overgewicht is een factor die gevaarlijk is. Niet alle vetten slagen zich op. Sommige zetten zich ook rond de organen. Verder kan overgewicht ervoor zorgen dat de andere risicofactoren gevaarlijker worden. Iemand die overgewicht heeft, zal automatisch meer cholesterol hebben. Ook hebben mensen met overgewicht meer kans op een hogere bloeddruk. Je levensstijl omgooien en gezond eten kan dus een groot verschil maken.

Diabetes

Diabetes is een ziekte waarbij je lichaam geen insuline meer aanmaakt of resistent is voor de insuline. Het gevolg is dat het glucosegehalte in je bloed heel hoog blijft. Dit kan je slagaders aantasten waardoor je op termijn een hartaanval kan krijgen. Bovendien beïnvloed diabetes een hoge cholesterol en hebben de meeste diabeten overgewicht.

Te weinig bewegen

Beweging kan je risico op een hartinfarct heel erg doen dalen. Dit hoeft maar een matige sport te zijn aan een half uur per dag. Meer mag natuurlijk ook. Door dagelijks te bewegen zal je bloeddruk dalen, je cholesterol neemt af, je hebt minder stress, je overgewicht neemt af en je hebt minder risico op het ontwikkelen van diabetes.

Stress

Stress ontstaat door overprikkeling het autonome zenuwstelsel. Dit is het zenuwstelsel waar je geen controle over hebt. Het wordt actief als reactie op bepaalde emotionele omstandigheden. Als dit te lang blijft duren, krijgt men stress. Stress is heel moeilijk onder controle te krijgen. Het komt automatisch als we ons in een bedreigende situatie bevinden. Het hart begint sneller te pompen en de bloeddruk stijgt. Het lichaam bereid zich voor op een zware krachtinspanning, namelijk vechten of vluchten. Ondertussen leven we in een maatschappij waarbij vechten of vluchten niet veel aan de orde is. Daardoor is de stress niet gezond. We laten ons hart een veel te harde inspanning leveren voor niets.

Ongezonde voeding

Voeding is ongezond als je te veel eet en te weinig goede voedingsstoffen opneemt. Te veel eten kan leiden tot overgewicht, diabetes en een hoge LDL-cholesterol. Ook te veel zout en vet eten is slecht voor het hart. Bij voeding moet je goed in je achterhoofd houden dat je bent wat je eet.

Drugs

Van alle drugs is cocaïne het meest bekend als gevaarlijk voor het hart. Cocaïne zorgt ervoor dat je minder voedsel nodig hebt en grotere inspanningen aan kan. Je hart klopt er sneller van en je bloeddruk stijgt. Een ander gevaar is dat er in de cocaïne een gif zit. Cocaïne stimuleert het autonome zenuwstelsel. Wat er ook voor zorgt dat je verslaafd raakt. Door je verslaving heb je steeds meer drugs nodig om hetzelfde effect te bekomen. Daardoor beschadig je het lichaam steeds meer. Cocaïne kan zorgen voor hartritmestoornissen in redelijke dosis. Een ander gevaar is dat het de kransslagader kan doen verkrampen, waardoor er geen bloed meer richting het hart kan. Als deze afsluiting te lang duurt, krijg je een hartinfarct. Het risico op een hartinfarct is het hoogste ongeveer zestig minuten na de inname van de drugs.

Depressie

Hoe dat het komt dat een depressie het risico op een hartinfarct verhoogt, is nog niet helemaal duidelijk. Wel is er bewezen dat er een verband is. Bovendien versterkt een depressie de andere risicofactoren. Een depressie kan je ook overkomen na een hartinfarct. Je hebt tijd nodig om op emotioneel gebied een hartinfarct te verwerken. Als je hierdoor in een depressie terechtkomt, heb je automatisch meer risico op een tweede hartinfarct.

Luchtvervuiling

Iedereen krijgt hier onbewust mee te maken. Bij uitzonderlijke weersomstandigheden kan de luchtvervuiling veranderen in smog. Dit is in de eerste plaats schadelijk voor de longen. Toch komt dit ook in het bloed terecht en wordt het zo naar het hart vervoerd.

Alcohol

Als je dagelijks meer dan twee glazen wijn drinkt heb je een verhoogd risico op hartaandoeningen. Op korte tijd veel alcohol drinken kan voor hartritmestoornissen zorgen. Alcohol is een giftige stof die de spiercellen van het hart kan aantasten. Het gevolg hiervan is dat je een erg verzwakte hartspier kan krijgen. In medische termen wordt dit cardiomyopathie genoemd. Verder leidt overmatig alcoholgebruik tot slechte voedingsgewoontes. Als we minder voedingsstoffen opnemen, krijgen we na een tijd een tekort aan vitamines. Deze vitamines zoals vitamine B1 zijn belangrijk voor ons hart. Een tekort hiervan kan leiden tot hartritmestoornissen. Bovendien verhoogt alcohol de bloeddruk en doet het de hoeveelheid LDL-cholesterol stijgen.

Lees verder

• Reconversie: de behandeling van een hartritmestoornis
• Behandelingen voor het hart: PTCA