Ziekte van Dercum: symptomen, oorzaak en behandeling

De ziekte van Dercum of adipositas dolorosa is een zeldzame aandoening die gepaard gaat met uiterst pijnlijke onderhuidse vetbulten of lipomen. De pijn die deze bulten veroorzaken is vaak moeilijk te bestrijden met reguliere pijnstillers. Patiënten gebruiken daarom vaak zware pijnmedicatie en chirurgisch ingrijpen waaronder liposuctie kan ook een optie zijn. Omdat de aandoening buitengewoon vaak voorkomt bij vrouwen met overgewicht bestaat onder onderzoekers de hypothese dat levensstijl ook invloed heeft op de ziekte.

Ziekte van Dercum of adipositas dolorosa

• Over de ziekte van Dercum
• Symptomen ziekte van Dercum
• Behandeling ziekte van Dercum
• Oorzaak

Over de ziekte van Dercum

De ziekte van Dercum - ook wel adipositas dolorosa of ziekte van Anders genoemd - is een zeldzame aandoening waarvan het belangrijkste kenmerk het ontstaan van meerdere lipomen of vetbulten is. Iedereen kan last krijgen van een of meer vetbulten op zijn lichaam en dit is normaliter onschuldig. In tegenstelling tot 'normale' vetbulten zijn deze bij de ziekte van Dercum erg pijnlijk en ze kunnen daardoor een zware wissel trekken op de kwaliteit van leven van een patiënt. Dit verklaart ook de Latijnse benaming voor de aandoening, die letterlijk zoiets als 'pijnlijk vetweefsel' betekent. De vetbulten verschijnen met name op de romp, de bovenbenen en de bovenarmen. Feitelijk gaat het om tumoren in het vetweefsel. De pijn veroorzaakt door de lipomen is chronisch en progressief. Patiënten omschrijven de pijn vaak als stekend of brandend. De oorzaak van de pijn moet waarschijnlijk gezocht worden in de druk die zij veroorzaken op omliggende zenuwen. Naast deze pijnlijke bulten gaat de ziekte gepaard met nog een hele reeks aan symptomen.

De ziekte van Dercum kan zich openbaren bij zowel mannen als vrouwen en op elke leeftijd. Het komt echter het meeste voor bij vrouwen in de leeftijd van 45 tot 60 jaar die last hebben van overgewicht en postmenopausaal zijn.

Symptomen ziekte van Dercum

Patiënten die lijden aan de ziekte van Dercum kunnen te maken krijgen met de volgende symptomen:

• Zeer pijnlijke lipomen met een omvang variërend van enkele millimeters tot meer dan 10 centimeter in doorsnede
• Algemene gevoeligheid van de huid en soms moeite met het verdragen van water of kleding op de huid
• Pijnlijke armen, benen, polsen en rug
• Het gevoel alsof men bij het lopen op glas stapt of punaises in de voetzolen prikken
• Heftige pijnaanvallen die moeilijk met medicatie te onderdrukken zijn
• Stijfheid van de gewrichten, met name in de ochtend
• Ernstige vermoeidheidsklachten
• Problemen met het geheugen en de concentratie
• Warm gevoel, soms met langere perioden van verhoging tot lichte koorts
• Verhoogd risico op infecties en allergieën
• Slaapproblemen

Behandeling ziekte van Dercum

Artsen worstelen vaak met het vinden van een effectief behandelplan voor patiënten met de ziekte van Dercum. Het hoofddoel van de behandeling is het naar beneden brengen van de pijn. In het geval van grote lipomen die erg veel pijn geven wordt vaak besloten deze chirurgisch te verwijderen. Soms kan dit door middel van liposuctie. Het is echter ondoenlijk om alle bulten op deze manier te verwijderen en bovendien is de kans groot dat ze op dezelfde plek weer terugkomen.

Om de acute pijn te bestrijden wordt vaak gebruik gemaakt van morfine, ketamine of fentanyl, dit omdat reguliere NSAID's vaak niet of onvoldoende werken. Soms wordt ook gebruik gemaakt van lidocaïne-injecties. Middelen ter bestrijding van zenuwpijn zoals amitriptyline en pregabaline kunnen ook effectief zijn. Om het gemakkelijker te maken 's nachts de slaap te vatten wordt vaak een combinatie van slaappillen en spierontspanners voorgeschreven.

Oorzaak

De oorzaak van de ziekte van Dercum of adipositas dolorosa is niet bekend. Mogelijke oorzaken die door onderzoekers tegen het licht worden gehouden zijn onder meer ontstekingen van het vetweefsel, afwijkingen aan het zenuwstelsel en hormonale afwijkingen. Omdat het buitengewoon vaak voorkomt bij vrouwen tussen de 45 en 60 die last hebben van overgewicht bestaat de hypothese dat ook de levensstijl invloed kan hebben op preventie en matiging van de aandoening.

Lees verder

• Vetbult of lipoom, wat te doen? Behandeling en oorzaak