Krakende ademhaling: oorzaken van een reutelende ademhaling

Reutelende ademhaling, krakende ademhaling of krakende geluiden tijdens de ademhaling kan soms zonder een stethoscoop worden waargenomen en zijn afkomstig uit de longen. Gereutel of krakende geluiden kunnen optreden bij inademen en uitademen. Het geluid is meestal kort en kan worden beschreven als nat of droog klinkend. Overmatige vloeistof in de longen veroorzaakt deze geluiden. Bij reutelende, krakende, borrelende, pruttelende of knisperende longgeluiden is het verstandig je huisarts te raadplegen. De arts kan je lichamelijk onderzoeken en naar je ademhaling luisteren met een stethoscoop. Aanvullend onderzoek kan nodig zijn om de onderliggende oorzaak te achterhalen. Een bacteriële longontsteking wordt vaak behandeld met antibiotica. Acute bronchitis geneest meestal vanzelf binnen twee weken. Soms is behandeling met antibiotica nodig. Er zijn maatregelen die je kunt nemen ter preventie van een krakende of reutelende ademhaling of reutelende longen bij inademen of uitademen..

• Fijne en grove reutel bij ademen
• Fijne reutelende ademhaling
• Grove reutelende ademhaling
• Bijkomende symptomen reutelende ademhaling
• Oorzaken van krakende ademhaling
• Longontsteking
• Bronchitis
• Bronchiolitis
• Longoedeem
• Interstitiële longziekten
• Overige oorzaken
• Diagnose krakende ademhaling
• Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
• Aanvullend onderzoek
• Behandeling van reutelende ademhaling
• Leefstijlveranderingen
• Medische interventies
• Operatie
• Risicofactoren reutelende longen
• Prognose en vooruitzichten
• Preventie reutelende ademhaling
• Reutelende ademhaling bij een stervende

Fijne en grove reutel bij ademen

Krakende of reutelende geluiden zijn het best te beschrijven als borrelende, klikkende, krakende, pruttelende, knisperende of ratelende geluiden. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen fijne en grove reutels.

Fijne reutelende ademhaling

Fijne krakende ademgeluiden zijn korte, onderbroken, knetterende longgeluiden met een hoge toon. Fijne reutelende geluiden lijken ook op het knetterende geluid van hout in een open haard of cellofaan dat wordt verkreukeld. Krakende ademgeluiden kunnen in beide fasen van de ademhaling worden gehoord, dus zowel bij het inademen als het uitademen. Reutelende geluiden bij het begin van inademen of uitademen, zijn het kenmerk van chronische bronchitis. Late reutelende geluiden bij de inademing, kunnen wijzen op longontsteking of atelectase, het samenvallen van een deel van de long of soms van een gehele long.

Grove reutelende ademhaling

Grove krakende ademgeluiden zijn onderbroken, korte, knetterende longgeluiden. In vergelijking met de fijne variant, zijn ze luider, lager in toonhoogte en duren ze langer. Dit geluid lijkt op draadjes die je tussen je vingers laat rollen in de buurt van je oor.

Bijkomende symptomen reutelende ademhaling

Afhankelijk van de oorzaak kan een krakende ademhaling of reutelende ademhaling gepaard gaan met andere symptomen. Deze symptomen kunnen onder meer bestaan uit:

• kortademigheid;
• vermoeidheid;
• pijn op de borst (scherpe pijn of juist meer doffe pijn);
• stijfheid op de borst;
• pijn en/of problemen bij uitademing en/of inademing;
• gevoel van verstikking;
• kuchen of hoesten;
• koorts;
• piepende ademhaling;
• zwelling van de voeten of benen;
• blauwe of paarse lippen (cyanose)
• desoriëntatie;
• een bleke huidskleur (pallor);
• een schorre stem;
• ophoesten van bloed of slijm;
• hoofdpijn;
• algehele malaise;
• zweten of transpireren;
• verwardheid.

Oorzaken van krakende ademhaling

Veel factoren kunnen leiden tot ophoping van vocht in de longen en het ontstaan van een reutelende of krakende ademhaling, zoals:

• Longontsteking;
• Bronchitis;
• Bronchiolitis;
• Longoedeem;
• Interstitiële longziekten (ILD).

Longontsteking

Longontsteking of pneumonie is een ontsteking van de kleinere luchtwegen en longblaasjes. Dit zorgt voor klachten als hoesten, benauwdheid, vermoeidheid en koorts. Een longontsteking kan worden veroorzaakt door een virus of bacterie. Bij een bacteriële longontsteking krijg je antibiotica voorgeschreven.

Bronchitis

Acute bronchitis treedt vaak op na verkoudheid of griep en is een ontsteking van de bronchiën. Aanvankelijk heb je last van een droge hoest en later een hoest met kleurloos, geel, grijs of groen slijm en het hoesten doet pijn. Andere symptomen zijn een drukkend gevoel op de borst, een piepende ademhaling, koorts, benauwdheid en vermoeidheid. Chronische bronchitis kan ontstaan wanneer de bronchitis niet verdwijnt. Roken is de belangrijkste oorzaak van chronische bronchitis.

Bronchiolitis

Bronchiolitis is een ontsteking van de kleine luchtwegen en het wordt veroorzaakt door het respiratory syncytial virus, ook wel kortweg RS-virus of RSV genoemd. Dit is een virus die bij kinderen ouder dan één jaar en volwassenen alleen een simpele verkoudheid veroorzaakt. Het is in principe een onschuldig en veelvoorkomend virus, maar bij jonge kinderen (baby's) kan besmetting met dit virus een bronchiolitis veroorzaken. Symptomen die kunnen optreden zijn een droge hoest, piepende ademhaling en ademnood, neusvleugelademen en ademen waarbij fijn krakende reutels hoorbaar zijn.

Longoedeem

Longoedeem kan reutelende of krakende geluiden in je longen veroorzaken. Mensen met congestief hartfalen hebben vaak longoedeem. Congestief hartfalen is de toestand waarbij het hart niet genoeg bloed kan pompen om aan de lichaamsbehoeften te voldoen. Dit zorgt ervoor dat je bij inspanning snel moe en kortademig wordt.
Je kunt tevens benauwd worden en extra vocht vasthouden.

Enkele non-cardiale oorzaken van longoedeem zijn:

• Longletsel;
• Verblijf op grote hoogte;
• Virale infecties;
• Rook inademen;
• Bijna verdrinken.

Interstitiële longziekten

Het interstitium is de extracellulaire ruimte, de ruimte buiten de cellen van een weefsel. De term ‘interstitiële longaandoeningen’ is een verzamelnaam voor een grote groep van meer dan 150 verschillende longaandoeningen, waarbij het longweefsel is aangetast.
Interstitiële longziekte veroorzaakt meestal krakende longgeluiden.

Oorzaken
Interstitiële longziekten lijken zich voor te doen wanneer letsel op de longen een abnormale genezingsrespons veroorzaakt. Gewoonlijk maakt je lichaam de juiste hoeveelheid weefsel aan om schade te repareren. Maar bij interstitiële longziekten gaat er iets mis in het genezingsproces of herstelproces en raakt het weefsel rond de longblaasjes of alveoli verdikt. Hierdoor kan zuurstof moeilijker in je bloedbaan komen. Interstitiële longziekten kunnen worden veroorzaakt door veel verschillende factoren, waaronder toxinen of gifstoffen op de werkplek, geneesmiddelen en sommige vormen van medische behandeling. Longschade kan ook voortvloeien uit auto-immuunziekten, zoals reumatoïde artritis, sclerodermie, polymyositis en dermatomyositis, het syndroom van Sjögren en sarcoïdose. In de meeste gevallen is de oorzaak onbekend.

Overige oorzaken

Soms kan een krakende ademhaling ook aanwezig zijn bij COPD of astma.

Diagnose krakende ademhaling

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

De arts maakt gebruik van een stethoscoop om naar je longen (ademgeluiden) te luisteren. Krakende ademgeluiden maken een gelijksoortig geluid als haar dat je tussen je vingers wrijft, dichtbij je oor. In ernstige gevallen kunnen deze reutelende geluiden zonder een stethoscoop worden gehoord. De arts zal tevens jouw medische geschiedenis in ogenschouw nemen en eventueel aanvullend onderzoek doen om de oorzaak te achterhalen.

Aanvullend onderzoek

Aanvullend onderzoek kan bestaan uit:

• Een röntgenfoto of CT-scan van de borst om je longen te bekijken;
• Bloedonderzoek om te controleren op een infectie;
• Sputumonderzoek ofwel onderzoek van slijm (sputum) dat je ophoest, teneinde de oorzaak van de infectie te achterhalen;
• Pulsoximetrie om het zuurstofgehalte van het bloed te meten;
• Een elektrocardiogram of ECG (hartfilmpje), een registratie van de elektrische activiteit van de hartspier.

Behandeling van reutelende ademhaling

Het adequaat behandelen van een krakende ademhaling vereist het behandelen van de onderliggende oorzaak. Bij een bacteriële longontsteking zal de arts meestal antibiotica voorschrijven. Een virale longinfectie moet vanzelf overgaan, maar de arts kan zo nodig antivirale medicijnen voorschrijven. Bij een longontsteking moet je genoeg rust nemen en goed gehydrateerd blijven.

Leefstijlveranderingen

Als er sprake is van een chronische longaandoeningen, dan kunnen leefstijlveranderingen helpen om de symptomen onder controle te krijgen. Stoppen met roken wordt sowieso aanbevolen. Als iemand in je huis rookt, vraag hem of haar dan om te stoppen of dring erop aan dat hij of zij buiten rookt. Verder is het verstandig om gevarieerd en gezond te eten. Een gezonde leefstijl gaat boven alles.

Medische interventies

Andere behandelingen bij chronische longziekten kunnen bestaan uit:

• Ontstekingsremmers (corticosteroïden) bestrijden de ontsteking van de luchtwegen (en beschermen tegen prikkels bij astma);
• Bronchodilatatoren of luchtwegverwijderaars ontspannen en openen je luchtwegen;
• Zuurstoftherapie: het van buiten af toedienen van zuurstof door middel van apparatuur;
• Pulmonaire Rehabilitatie: middels ademhalingsoefeningen kunnen goede verbeteringen van de symptomen bereikt worden.

Operatie

Chirurgie kan een optie zijn voor mensen met vergevorderde longziekte die niet goed (meer) behandeld kan worden door medicatie of andere behandelingen. Een longtransplantatie is een laatste uitweg voor sommige mensen.

Risicofactoren reutelende longen

De risicofactoren voor een krakende ademhaling zijn onder meer de volgende:

• Roken;
• Het voorkomen van longziekten in de familie;
• Een werkplek hebben die je blootstelt aan stoffen die de longen en luchtwegen irriteren;
• Regelmatig worden blootgesteld aan bacteriën of virussen;
• Een longtrauma hebben gehad of longoperatie hebben ondergaan
• Wonen of werken in een gebied met hoge mate van luchtvervuiling
• Overgewicht of obesitas;
• Leeftijd. Interstitiële longziekten komen veel meer voor bij volwassenen, hoewel zuigelingen en kinderen soms ook de stoornis ontwikkelen;
• Brandend maagzuur. Onbehandelde zure reflux of indigestie, geeft een verhoogd risico op interstitiële longziekten;
• Bestraling en chemotherapie. Het ondergaan van radiotherapie aan je borst of chemotherapie, maakt dat je meer kans hebt om een longziekte te ontwikkelen.

Het risico op een chronische longziekte neemt toe met het voortschrijden der jaren.

Prognose en vooruitzichten

Wanneer longontsteking of bronchitis de oorzaak is van krakende of reutelende ademhaling en je vroegtijdig aan afspraak maakt met je huisarts, dan zijn de vooruitzichten over het algemeen goed en treedt vaak genezing op. Hoe langer je wacht om een afspraak te maken met je huisarts, hoe ernstiger de infectie kan worden. Onbehandelde longontsteking kan levensbedreigend zijn.

Andere oorzaken van een krakende ademhaling, zoals longoedeem of interstitiële longziekten, kunnen een langdurige behandeling en ziekenhuisopname vereisen. Deze aandoeningen kunnen vaak effectief behandeld worden met medicijnen en leefstijlveranderingen.

Tijdig naar de huisarts
Het is ook belangrijk om de oorzaken van de ziekte aan te pakken. Hoe eerder je begint met de behandeling, hoe beter je vooruitzichten. Neem contact op met je huisarts bij de eerste tekenen van een longontsteking of longziekte.

Preventie reutelende ademhaling

Volg deze tips op om de gezondheid van je longen te bevorderen en te voorkomen dat je last krijgt van krakende en reutelende ademhaling:

• Niet roken.
• Beperk je blootstelling aan giftige stoffen.
• Als je met giftige stoffen moet werken, bedek dan je mond en neus met een masker en neem alle veiligheidsregels in acht.
• Voorkom infectie door je handen vaak te wassen.
• Vermijd plekken waar mensen dicht op elkaar zitten in een slecht geventileerde ruimte, tijdens het griepseizoen.
• Neem een griepprik als je tot een van de risicogroepen behoort.
• Doe dagelijks aan lichaamsbeweging.

Lees verder

• Ademgeluiden: oorzaken krakend, borrelend & reutelend geluid
• Gierende en piepende ademhaling (stridor): oorzaken
• Bronchiolitis: oorzaken, symptomen, verloop en behandeling
• Reutelende ademhaling: oorzaak reutelende geluiden & hoesten