Aarzeling bij plassen: Oorzaken van aarzelen bij urineren

Een aanzienlijk aantal mensen, vooral oudere mannen, ervaart problemen met urineren, wat wordt gekenmerkt door aarzeling bij het plassen. Bij deze aandoening hebben patiënten moeite om een gezonde en constante urinestroom te behouden, vooral wanneer de blaas vol is. Het kan enige tijd duren voordat de urinestraal op gang komt. Indien onbehandeld kan dit leiden tot een ophoping van urine in de blaas, wat kan resulteren in blaasontsteking en ongemak. Medicijnen of chirurgische ingrepen kunnen bijdragen aan deze problemen, maar vaak zijn er medische aandoeningen die specifieke medische of chirurgische behandelingen vereisen.

• Epidemiologie: Wie loopt risico?
• Oorzaken van aarzeling bij het plassen
• Chirurgie
• Infectie
• Medicijnen
• Obstructie van de plasbuis
• Vergrote prostaat
• Verlegen blaas (paruresis)
• Zenuwproblemen
• Alarmtekens bij plasaarzeling
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van aarzeling bij het urineren
• Prognose en langetermijnbeheer
• Complicaties van aarzeling bij het urineren
• Blaasontsteking (cystitis)
• Nierinfecties (pyelonefritis)
• Blaasstenen
• Blaasoverloopincontinentie
• Verhoogd risico op urineweginfecties
• Psychologische gevolgen
• Preventie

Epidemiologie: Wie loopt risico?

Aarzeling bij het urineren komt vaker voor bij oudere mannen, maar kan ook bij andere leeftijdsgroepen en geslachten optreden. De prevalentie is hoger bij personen met een vergrote prostaat, eerdere operaties in het bekkengebied of neurologische aandoeningen. Het is belangrijk om risicofactoren te identificeren en adequaat te behandelen om verdere complicaties te voorkomen.

Oorzaken van aarzeling bij het plassen

Chirurgie

Chirurgische ingrepen aan de blaas, nieren of urethra kunnen littekenweefsel veroorzaken, wat de urine-uitstroom kan belemmeren. Daarnaast kan schade aan de zenuwen optreden door anesthetica die tijdens de operatie worden gebruikt, wat de normale werking van de zenuwen die de urinestroom reguleren, kan verstoren. Dit kan leiden tot urineretentie, waarbij de blaas niet volledig kan worden geleegd.

Infectie

Bij prostatitis, een ontsteking van de prostaatklier, kan de prostaat opzwellen en druk uitoefenen op de urethra, wat het urineren bemoeilijkt. Urineweginfecties en seksueel overdraagbare aandoeningen kunnen ook leiden tot problemen met de urinestroom.

Medicijnen

Enkele medicijnen kunnen de urinestroom beïnvloeden, waaronder medicatie voor verkoudheid, decongestiva, en medicijnen voor allergieën, bepaalde antidepressiva en anticholinergica. Anticholinergica remmen spierbewegingen en worden vaak gebruikt voor het behandelen van spierspasmen en urine-incontinentie. Deze medicijnen kunnen bijwerkingen veroorzaken zoals urineretentie en aarzeling bij het urineren.

Obstructie van de plasbuis

Aandoeningen zoals prostaatkanker, prostaatvergroting, littekenweefsel, blaasstenen, nierstenen en tumoren in het bekkengebied kunnen de urinestroom blokkeren, wat leidt tot aarzeling bij het plassen.

Vergrote prostaat

De prostaatklier kan vergroot raken met de leeftijd, wat leidt tot goedaardige prostaatvergroting. Deze vergroting kan druk uitoefenen op de urethra, waardoor het moeilijker wordt om een normale urinestroom te behouden.

Verlegen blaas (paruresis)

Een verlegen blaas, ook wel paruresis genoemd, kan een psychische oorzaak hebben. Personen met deze aandoening voelen zich ongemakkelijk bij het urineren in de aanwezigheid van anderen, wat leidt tot aarzeling bij het gebruik van openbare toiletten.

Zenuwproblemen

Neurologische aandoeningen zoals een beroerte, trauma, multiple sclerose (een chronische auto-immuunaandoening), een bevalling of een hersen- of ruggenmerginfectie zoals meningitis kunnen zenuwschade veroorzaken. Wanneer de zenuwen die de werking van de blaas en andere urinestructuren reguleren beschadigd zijn, kunnen patiënten problemen ondervinden met urineren, zoals plasproblemen.

Alarmtekens bij plasaarzeling

Het is belangrijk om symptomen van plasaarzeling niet te negeren en medische hulp te zoeken indien een of meerdere van de volgende alarmtekens optreden:

• Bloed in de urine (hematurie)
• Braken
• Het moeten duwen of druk zetten om de urinestroom te starten
• Een zwakke urinestroom (strangurie)
• Gevoelens van een onvolledige blaaslediging na het plassen
• Koorts
• Nachtelijk plassen (nycturie)
• Onvrijwillige lekkage van urine (incontinentie)
• Pijn bij het urineren (dysurie)
• Pijn in de onderrug (lage rugpijn)
• Rillingen
• Stoppen en starten van de urinestroom (urineweginterruptie)
• Urinaire urgentie: een zeer sterke drang om onmiddellijk te plassen als de blaas vol is
• Vaker aarzeling bij het plassen
• Verergerende aarzeling bij het plassen

Diagnose en onderzoeken

Vraaggesprek
De arts zal eerst een gedetailleerd vraaggesprek voeren met de patiënt over de medische geschiedenis en het medicatiegebruik. Hierbij wordt ook informatie verzameld over de urinesymptomen, zoals de duur, de kracht van de urinestroom, en de omstandigheden waaronder de symptomen verbeteren of verslechteren.

Diagnostisch onderzoek
Na het verzamelen van de benodigde informatie zal de arts verschillende onderzoeken uitvoeren om de oorzaak van de klachten vast te stellen. Dit omvat het verzamelen van een urinemonster voor urineonderzoek. Daarnaast kan een monster van de urethra met een wattenstaafje worden genomen om bacteriële infecties te isoleren. De arts kan ook uroflowmetrie inzetten om het volume en de snelheid van de urine-uitstroom te meten, en een drukstroomtest om de blaaskracht te beoordelen. In sommige gevallen kunnen video-urodynamische testen nodig zijn om afwijkingen in de blaas met behulp van contrastvloeistof te inspecteren.

Behandeling van aarzeling bij het urineren

De behandeling hangt af van de onderliggende oorzaak van de aarzeling bij het urineren en kan variëren van medicatie tot chirurgische ingrepen. Zelfzorgmaatregelen kunnen ook nuttig zijn om de urinestroom te bevorderen:

• Blaasmassage: Door lichte druk op de blaas uit te oefenen, kan de blaas gemakkelijker worden geleegd.
• Warmtebehandeling: Het aanbrengen van warmte op de buik met een warmwaterkruik kan de spieren van de blaas ontspannen en de urinestroom verbeteren.
• Veel water drinken: Regelmatig water drinken kan helpen om een normale urinestroom te behouden en de blaas goed te reinigen.

Prognose en langetermijnbeheer

De prognose voor patiënten met aarzeling bij het urineren is afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Wanneer de oorzaak effectief wordt behandeld, kunnen de symptomen vaak aanzienlijk verbeteren. Langetermijnbeheer kan inhouden dat patiënten regelmatig controles ondergaan en aanpassingen in levensstijl doorvoeren om herhaling van de symptomen te voorkomen.

Complicaties van aarzeling bij het urineren

Aarzeling bij het urineren kan leiden tot verschillende complicaties, vooral wanneer de onderliggende oorzaak niet tijdig wordt behandeld. Mogelijke complicaties zijn:

Blaasontsteking (cystitis)

Wanneer urine zich ophoopt in de blaas door aarzeling bij het urineren, kan dit leiden tot een blaasontsteking. Dit ontstaat vaak door de ophoping van bacteriën in de blaas, wat kan resulteren in symptomen zoals frequente en pijnlijke plasbeurten, en soms koorts en ongemak.

Nierinfecties (pyelonefritis)

Chronische urineretentie kan ook leiden tot nierinfecties. Als urine in de blaas blijft staan, kan dit een verhoogd risico op het terugstromen van urine naar de nieren (reflux) veroorzaken, wat kan leiden tot ernstige nierinfecties. Symptomen van nierinfecties omvatten hoge koorts, pijn in de onderrug en misselijkheid.

Blaasstenen

Ophoping van urine kan bijdragen aan de vorming van blaasstenen. Deze stenen kunnen de urinestroom verder belemmeren, wat de symptomen van aarzeling bij het urineren verergert en kan leiden tot extra pijn en ongemak tijdens het plassen.

Blaasoverloopincontinentie

Wanneer de blaas niet volledig kan worden geleegd, kan dit leiden tot blaasoverloop-incontinentie. Dit gebeurt wanneer de blaas vol raakt en urine onwillekeurig lekt, wat kan leiden tot een ongemakkelijke en soms beschamende situatie voor de patiënt.

Verhoogd risico op urineweginfecties

Chronische aarzeling bij het urineren kan de kans op urineweginfecties verhogen. Dit komt doordat het langdurig in de blaas aanwezige urine een ideale voedingsbodem kan zijn voor bacteriën die infecties veroorzaken.

Psychologische gevolgen

Langdurige aarzeling bij het urineren kan leiden tot stress, angst en verminderde kwaliteit van leven. Patiënten kunnen zich ongemakkelijk voelen of sociale situaties vermijden vanwege hun symptomen, wat kan bijdragen aan psychische problemen zoals depressie of angststoornissen.

Preventie

Preventie van aarzeling bij het urineren kan inhouden:

• Regelmatige medische controles voor mensen met risicofactoren zoals een vergrote prostaat of neurologische aandoeningen.
• Tijdige behandeling van infecties en aandoeningen die invloed hebben op de urinestroom.
• Aanpassing van medicatie onder begeleiding van een arts om bijwerkingen te minimaliseren.
• Het handhaven van een gezonde levensstijl en het drinken van voldoende water om de urinewegen gezond te houden.

Lees verder

• Urineretentie: Blaas niet (volledig) kunnen ledigen
• Goedaardige prostaatvergroting bij mannen: Plasproblemen
• Verlegen blaas (paruresis): Vorm van sociale fobie (angst)