Pijn aan vingerkootjes: Oorzaken van pijnlijke knokkels

Iedereen heeft al wel eens te maken gehad met pijnlijke knokkels. De pijn in de vingerkootjes kent tal van oorzaken zoals een infectie, een letsel, een ontsteking of een ziekte. Vaak verschijnen bijkomende symptomen bij de knokkelpijn, al zijn deze klachten wel afhankelijk van de oorzaak. Milde ontstekingen of verrekkingen zijn eenvoudig te verhelpen door handoefeningen en veranderingen in de voeding, maar ernstigere onderliggende aandoeningen vereisen een onmiddellijke medische behandeling.

• Oorzaken van pijn in vingerkootjes
• Infectie
• Letsel
• Ontsteking
• Ziekte
• Symptomen
• Pijn
• Andere symptomen aan de hand
• Bijkomende symptomen
• Alarmtekens
• Behandeling voor pijnlijke knokkels
• Medicatie
• Chirurgie
• Epsom zoutbad
• Handoefeningen in verwarmde rijst
• Voeding rijk aan flavonoïden
• Warme en koude kompressen
• Vrij verkrijgbare middelen
• Preventie
• Complicaties van knokkelpijn

Oorzaken van pijn in vingerkootjes

Infectie

Bacteriën of virussen dringen soms het lichaam binnen via een open wonde en dan veroorzaken ze een infectie. Voorbeelden van

• dergelijke infecties zijn:
• cellulitis (huidinfectie van het onderhuidse weefsel)
• een abces
• een humaan papillomavirus-infectie (wratten)
• erysipelas (vuurrode huiduitslag met verhoogde rand)
• fasciitis
• impetigo (bacteriële infectie van de huid van het gezicht en de ledematen)
• osteomyelitis (infectie van de botten)
• septische artritis (infectie van de gewrichten)

Letsel

De knokkels zijn gevoelig aan letsels, bijvoorbeeld doordat mensen zich stoten tegen de autodeur, de muur of een trapleuning. Ook herhaalde bewegingen (overbelasting) veroorzaken een trauma aan de knokkels. Ook bijtwonden en steken, brandwonden, gebroken botten, een verstuiking of verrekking of een stressfractuur (herhaalde belasting op botten met botpijn) zijn bekende trauma’s die knokkelpijn veroorzaken. De verwondingen leiden vaak tot onmiddellijke pijn in de vingerkootjes, maar soms komt de pijn ook pas later tot uiting.

Ontsteking

Pijn aan het vingergewricht resulteert mogelijk uit een ontsteking, bijvoorbeeld door:

• artrose (reumatische aandoening van het gewrichtskraakbeen): veroorzaakt een slijtage van het kraakbeen tussen de gewrichten van de knokkels, wat vervolgens leidt tot vingerpijn
• blaren
• bunion (pijnlijke misvormingen van gewricht)
• huidzweren
• jicht: urinezuurkristallen bouwen zich op wat resulteert in pijnlijke en gezwollen vingergewrichten
• myositis (spierontsteking: pijn en zwakte in de spieren)
• reumatoïde artritis: veel voorkomende chronische auto-immuunziekte die een ontsteking van gewrichten en de vingerkootjes veroorzaakt
• tendinitis (peesontsteking)
• vasculitis: ontsteking van de bloedvaten, wat leidt tot atherosclerose (slagaderverkalking), een beroerte, een hartaanval en andere hartaandoeningen

Ziekte

Een aantal aandoeningen gaan gepaard met pijn in de vingerkootjes:

• alcoholmisbruik
• bloedstolsels
• congenitale (aangeboren) misvormingen
• de ziekte van Buerger (acute ontsteking en stolling van de aderen en slagaders met pijn en zweren aan voeten en handen)
• diabetes mellitus (suikerziekte)
• een perifere arterieziekte (perifere vasculaire ziekte (pijn en kramp aan been)): vernauwing van de aderen door een opeenhoping van vet en cholesterol op de slagaderwanden, waardoor de bloedtoevoer naar de ledematen belemmerd is)
• goedaardige of kwaadaardige tumoren
• hypothyreoïdie (een te traag werkende schildklier): Een te trage schildklier veroorzaakt onder andere vermoeidheid, een droge huid en koude bij de patiënt. Daarnaast treden gewrichtspijn en stijfheid op. Soms verschijnt een zwelling in de kleine gewrichten van de handen en voeten, zoals de knokkels.
• lymfangitis (ontsteking van het lymfevat)
• osteofyten (benige botuitsteeksels rond gewrichten)
• perifere neuropathie, een aandoening waarbij zenuwschade ontstaat. Wanneer de zenuwschade optreedt aan de handen, ervaart de patiënt knokkelpijn.
• thromboangiitis obliterans: verstopping van de bloedstroom en de bloedvaten naar de hand. de ziekte van Raynaud: Hierbij vermindert de bloedtoevoer naar de knokkels doordat de kleine bloedvaatjes in de hand zich plotseling vernauwen. Vasoconstrictie gaat vaak vergezeld met pijn
• zwaarlijvigheid

Symptomen

Pijn

Afhankelijk van de aandoening die de knokkelproblemen tot stand brengen, ontstaat saaie, stekende, doffe, kloppende of scherpe pijn die mild tot extreem ernstig is. Deze pijn is op bepaalde momenten van de dag aanwezig of enkel bij het uitvoeren van bepaalde activiteiten. Het bewegen van het gewricht verergert of verlicht mogelijk de knokkelpijn. Bij zeer ernstige pijn is het niet meer mogelijk om het aangetaste vingerkootje te verplaatsen. Af en toe is slechts één vingerkootje getroffen, maar meestal zijn meerdere knokkels pijnlijk. Verder is de pijn acuut opgetreden of ontstaat deze geleidelijk. Tot slot is soms pijn in het gehele lichaam aanwezig door chronische onderliggende aandoeningen.

Andere symptomen aan de hand

Stijfheid in de gewrichten (gewrichtsstijfheid) gaat vaak samen met pijn in de vingerkootjes, waardoor het moeilijk is om de knokkels, vingers of hand te bewegen. Verder is ook vaak een zwelling van de hand, de vingers of de gewrichten merkbaar. Een zwelling verergert de pijn en stijfheid in de knokkels zelf. Verder zijn afhankelijk van de oorzaak nog andere symptomen mogelijk zoals:

• bloedingen of blauwe plekken
• een brandend of tintelend gevoel (paresthesieën)
• een doof gevoel
• gewrichtspijn

Bijkomende symptomen

Andere symptomen die mogelijk optreden bij pijn aan de vingerkootjes zijn:

• beenpijn
• opstartstijfheid
• roodheid, warmte of zwelling van de gewrichten
• rugpijn
• spierspasmen of spierkrampen

Alarmtekens

Indien volgende tekenen optreden, is het verstandig om meteen een arts te raadplegen:

• ademhalingsproblemen, zoals kortademigheid, moeite met ademhalen of onvermogen om te ademen, een moeizame ademhaling, een piepende ademhaling of verstikking
• een infectie: Wanneer de knokkels opzwellen, is dit mogelijk te wijten aan een infectie. Onbehandeld verergert de infectie soms of verspreidt deze zich naar andere gebieden.
• een plotselinge verandering in het gezichtsvermogen, een verlies van het gezichtsvermogen of oogpijn
• een recent trauma: De knokkels beginnen te zwellen en zijn pijnlijk na een trauma aan de hand. De zwelling is het gevolg van de verwonding zelf of van een gerelateerde infectie
• een verlamming of het onvermogen om een lichaamsdeel te verplaatsen
• plotselinge gevoelloosheid of zwakte aan één kant van het lichaam
• plotselinge, ernstige hoofdpijn
• terugkerende pijn: De pijn is aanhoudend en verdwijnt niet, of de pijn en zwelling komen regelmatig voor.

Behandeling voor pijnlijke knokkels

De arts tracht steeds de oorzaak van de pijnlijke vingerkootjes op te sporen en te verlichten. Pijnbestrijding is nodig wanneer het onderliggend probleem niet te verhelpen is.

Medicatie

Injecties
De arts plaatst mogelijk een injectie met corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers). Vaak is deze methode effectief voor zes maanden tot één jaar. Nadien is opnieuw een injectie nodig. Sommige patiënten merken dat de effecten van de injectie bij elke behandeling minder zijn.

NSAID's
NSAID’s staat voor niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen. Deze vrij verkrijgbare verlichten de pijn en zwelling in de knokkels. Voorbeelden hiervan zijn ibuprofen en diclofenac. Het overmatig of constant gebruik van ibuprofen leidt echter mogelijk tot bijwerkingen zoals een maagbloeding (symptomen van bloed braken en zwarte ontlasting), maagzweren, leverschade en een verhoogd risico op een hartaanval.

Chirurgie

Wanneer weefsels afsterven en gangreen optreedt, is het nodig om het dode weefsels te verwijderen. Deze chirurgische ingreep is gekend als een ‘debridement’. Soms is dit niet meer mogelijk en dan volgt een amputatie.

Epsom zoutbad

Zoutbaden van Epsom (enkele eetlepels zout in een bad) doen de vermoeide en gespannen spieren, ligamenten en gewrichten ontspannen. Dit vermindert de ontsteking en pijn. Het is ook mogelijk om de hand gewoon in een kom met Epsomzout te weken. Het is bovendien mogelijk om Epsomzout op te lossen in warme olie en dit vervolgens te masseren op de knokkels en handen ter verlichting van de pijnklachten.

Handoefeningen in verwarmde rijst

De patiënt doet de hand in een kom met hete rijst en maakt handbewegingen (hand openen en sluiten). Dit verbetert de bloedsomloop in de knokkels en maakt de vingerkootjes flexibeler.

Voeding rijk aan flavonoïden

Voeding rijk aan flavonoïden verlicht de vingerkootjespijn. Flavonoïden zijn plantaardige stoffen die heel ontstekingen in het hele lichaam verminderen. Flavonoïden bevinden zich in:

• bessen
• bladgroenten
• broccoli
• citrusvruchten
• kersen
• pruimen
• rode appels
• rode of paarse druiven
• rode ui
• tomaten

Warme en koude kompressen

Het is ook mogelijk om gedurende tien à twintig minuten een koud kompres aan te brengen op de pijnlijke knokkels. Vervolgens past de patiënt gedurende tien à twintig minuten een warm kompres toe. Het koude kompres vermindert de zwelling en verdooft de pijn, terwijl het warme kompres de bloedstroom in de knokkelgebieden laat circuleren om de genezing van de eventuele schade of ontsteking bevordert.

Vrij verkrijgbare middelen

Sommige patiënten opteren voor speciale gels, zalven, tabletten en supplementen om de pijnlijke knokkels te verlichten.

Preventie

Het is belangrijk om een de knokkels goed te verzorgen, bijvoorbeeld door een ergonomisch bureau te kiezen met een goede toetsenbordpositie. Sommige mensen zijn gebaat met het dragen van een brace om problemen met de vingerkootjes te voorkomen. Het vermijden van intensieve en herhaalde handbewegingen is bovendien aanbevolen. Regelmatig een pauze inlassen is goed voor de gezondheid, ook van de hand. Het doen van handoefeningen (geadviseerd door de fysiotherapeut) houdt de vingers en gewrichten flexibel en zorgt voor een goede doorbloeding van de knokkels.

Complicaties van knokkelpijn

Pijnlijke knokkels zelf veroorzaken geen complicaties, maar de oorzaak van de pijnlijke vingerkootjes heeft mogelijk een grote impact. Onbehandeld verspreiden sommige ziekten en infecties zich naar andere lichaamsdelen. Daarnaast veroorzaken ze soms onomkeerbare schade aan de vingerkootjes. Enkele mogelijke complicaties van pijn in de vingerkootjes zijn:

• een gewrichtsmisvorming en vernietiging van de gewrichten
• een wijdverbreide infectie
• gangreen
• metastasen (uitzaaiingen van kanker)
• necrose (weefselversterf)
• sepsis (mogelijk fatale bacteriële bloedinfectie)

Lees verder

• Pijn in vinger (vingerpijn): Oorzaken van pijnlijke vingers
• Bultje op vinger: Oorzaken van knobbels op vingers
• Ontstoken vinger: Soorten en oorzaken van vingerontsteking