Tetraplegie: Verlamming van vier ledematen en romp

Nekletsels (beschadiging van cervicale wervelkolom) leiden mogelijk tot schade aan het ruggenmerg. Tetraplegie (quadriplegie) is een aandoening waarbij de vier ledematen en de romp verlamd zijn. De aandoening treedt op door schade aan het ruggenmerg. De mate van verlamming hangt af van de ernst van de schade aan het ruggenmerg, en ook of de patiënt revalidatietherapie volgt. Het is bekend dat veel verwondingen leiden tot tetraplegie, maar ook enkele aandoeningen, een tumor en misvormingen leiden mogelijk tot een verlamming van de armen, de benen en de romp. Een zorgvuldige en multidisciplinaire behandeling van de patiënt is nodig omdat bij verlamde patiënten snel complicaties ontstaan.

• Ruggenmerg
• Oorzaken: Schade aan ruggenmerg
• Aandoeningen
• Misvormingen
• Trauma
• Tumor
• Symptomen van verlamming van vier ledematen en romp
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van tetraplegie
• Medicatie
• Operatie
• Ondersteunende therapie
• Complicaties van tetraplegie

Ruggenmerg

Door een probleem in de hersenen en/of het ruggenmerg ontstaat tetraplegie. Het ruggenmerg verzendt signalen van en naar de hersenen, terwijl de hersenen deze signalen verwerken en interpreteren. Een ruggenmergletsel voorkomt dat de hersenen deze signalen ontvangen. Door een hersenbeschadiging zijn de hersenen bovendien niet in staat om de signalen te verwerken en interpreteren.

Oorzaken: Schade aan ruggenmerg

Schade aan het ruggenmerg, meer bepaald aan de cervicale regio (halswervelgebied) van het ruggenmerg (C1-C7), leidt tot tetraplegie. De zenuwwortels uit het ruggenmerg in dit gebied zijn dan beschadigd. Dit ruggenmergletsel gebeurt het vaakst bij jonge mannen, hoewel iedereen mogelijk getroffen wordt door schade aan het ruggenmerg.

Aandoeningen

Enkele aandoeningen resulteren in schade aan het ruggenmerg, zoals bij:

• cervicale spondylose
• complicaties van tuberculose (bacteriële infectie met longproblemen)
• multiple sclerose (chronische auto-immuunaandoening)
• poliomyelitis (virusziekte met gedeeltelijke of volledige verlamming)
• transverse myelitis

Misvormingen

Door aangeboren misvormingen van de wervelkolom, zoals bijvoorbeeld spina bifida (open rug), is de patiënt mogelijk verlamd aan de romp en ledematen.

Trauma

Een sportblessure, ongeval met een gemotoriseerd voertuig, een valpartij, een schotwonde enzovoort leiden mogelijk allemaal tot ruggenmergletsels. Deze letsels veroorzaken soms een fractuur (breuk) van de halswervel waardoor schade aan het ruggenmerg ontstaat.

Tumor

Een tumor of groei in het wervelkanaal drukt soms het ruggenmerg samen, waardoor tetraplegie tot stand komt. Het letsel is dan vooral op het halswervelgebied aanwezig.

Symptomen van verlamming van vier ledematen en romp

Meestal treedt tetraplegie op wanneer het ruggenmerg op het niveau van de cervicale wervelkolom beschadigd is. Hoe hoger het letsel of het trauma is, des te ernstiger de symptomen veelal zijn. Letsel onder het C7-niveau van het ruggenmerg spaart de bovenarm. Enkel de onderste ledematen zijn dan getroffen. Bij tetraplegie gaat zowel het gevoel als de motoriek vanaf de nek naar beneden verloren. Tegelijk treden ook nog andere symptomen op zoals:

• ademhalingsproblemen (door verlamming van de ademhalingsspieren) met volgende mogelijke tekenen:
• atelectase (instorting van de long door ineenkrimping van de longblaasjes)
• brochospasmen (spierkrampen aan de luchtpijp met ademnood)
• een longontsteking
• hypersecretie (verhoogde productie en afscheiding van vocht uit bepaalde klieren)
• longoedeem (vocht in de longen door linkerhartfalen)
• brandende pijn ervaren door neuropathie (zenuwaandoening) (soms)
• een verlies van de blaascontrole en een verlies van de darmcontrole
• een verlies van de hand- en beenbewegingen
• erectiestoornissen en het onvermogen om te ejaculeren (zaadlozing) bij mannen
• gevoelloosheid in de ledematen en andere lichaamsdelen onder de nek
• spasticiteit (verhoogde spierspanning of spierstijfheid)
• spijsverteringsstoornissen

Diagnose en onderzoeken

De arts doorloopt de volledige medische geschiedenis en voert een lichamelijk en neurologisch onderzoek uit. Een vroege en nauwkeurige diagnose van de letsels is erg belangrijk bij tetraplegische patiënten. De arts voert daarom een computertomografie (CT-scan) en magnetische resonantiebeeldvorming (MRI-scan) uit. Soms gebruiken artsen een CT-scan of MRI-scan met contrast voor een meer accurate diagnose. Bij patiënten met ruggenmergaandoeningen zet de arts een bloedtest en of lumbale punctie (ruggenprik: onderzoek van het hersenvocht) in.

Behandeling van tetraplegie

De behandeling van tetraplegie hangt af van de ernst en de omvang van de schade aan het ruggenmerg. De behandeling is ook gericht op het getroffen verlamde deel van het lichaam. De arts behandelt het verlies van bepaalde functies voorts ondersteund.

Medicatie

Corticosteroïden zijn inzetbaar wanneer sprake is van een zwelling van het ruggenmerg, want hierbij zijn de zenuwen veelal niet ernstig beschadigd. Medicatie is ok nodig om het risico op een infectie te verminderen. Sommige patiënten krijgen ook andere medicijnen zoals bloedverdunners of bloeddrukmedicatie.

Operatie

Bij een sportblessure zet de arts een spoedbehandeling in waarbij hij de patiënt onmiddellijk immobiliseert om verder letsel aan het ruggenmerg te voorkomen. De arts stabiliseert daarna de hartslag en de bloeddruk en voert vervolgens een operatie uit om de gebroken wervel te repareren, en een stuk bot te verwijderen dat het ruggenmerg samenperst. Hierdoor is de wervelkolom wel weer stabiel en gerepareerd, maar de zenuwschade valt niet te herstellen.

Ondersteunende therapie

Een goede verzorging van de patiënt is nodig zodat hij niet te maken krijgt met doorligwonden. Verder heeft de patiënt soms beademingsapparatuur nodig, vooral wanneer de verwonding zich in de nekwervelkolom 1, 2 en 3 bevindt. Ook zorgt de arts voor een gezonde en evenwichtige voeding die alle essentiële voedingsstoffen bezit. Om de urineproblemen te verhelpen, krijgt de patiënt een urinekatheter. Soms zijn nekkragen of andere hulpmiddelen nodig om de wervel stabiel te houden. Fysiotherapie is belangrijk voor alle patiënten met tetraplegie om de spierkracht te versterken en de spieren actief te houden. Verder krijgen een aantal patiënten logopedie om het spraakvermogen te behouden of te herwinnen. Tot slot is psychotherapie en lotgenotencontact voor veel patiënten en mensen uit de omgeving van de patiënt nuttig.

Complicaties van tetraplegie

Vooral in de maanden na een ongeval zijn luchtweginfecties de belangrijkste doodsoorzaak bij patiënten met een ruggenmergletsel. Verder ontstaan mogelijk doorligwonden (decubitus) en secundaire infecties. Psychische problemen, met name angst en een depressie, komen ook voor. Tot slot krijgen veel patiënten te maken met een gewichtstoename als ze geen fysiotherapie krijgen en te weinig calorieën verbruiken.

Lees verder

• Ruggenmergletsel (dwarslaesie): Schade aan ruggenmerg
• Paraplegie: Verlamming onderlichaam met verlies van gevoel
• Hemiparese en hemiplegie: Zwakte en verlamming aan één kant
• Hersenverlamming: Symptomen aan spieren en bewegingen
• Verlamming (paralyse): Soorten, oorzaken en symptomen