Rode scrotum syndroom: symptomen, oorzaak en behandeling

Het rode scrotum syndroom is een zeldzaam syndroom waarbij het scrotum of balzak – de huidplooi achter de penis waarin zich de teelballen met de bijballen bevinden – aanhoudend rood wordt en soms krijgt ook de basis van de penis een rode kleur. Het is een chronische ziekte die meestal voorkomt bij mannen van 50 jaar en ouder, maar het kan zich ook voordoen bij jongere mannen. In principe komt erytheem (roodheid) voor op het oppervlak van het scrotum met scherpe begrenzing. Er is geen schilfering, maar je ervaart wel jeuk en een branderig gevoel, en een enkele keer pijn. Het is een dermatologische aandoening die alleen verband houdt met de huid. Het rode scrotum syndroom kan behandeld worden met doxycycline, een antibioticum.

• Wat is het rode scrotum syndroom?
• Uitleg
• Erytromalgalgie
• Synoniemen
• Rode scrotum syndroom oorzaken
• Vasodilatatie
• Medicijnen
• Aandoeningen
• Neuropathie
• Symptomen: jeukende scrotum en rode balzak
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van rode scrotum syndroom
• Zelfzorg
• Medicamenteuze behandeling
• Prognose rode balzak

Wat is het rode scrotum syndroom?

Uitleg

Wanneer je last hebt van een aanhoudende en intense jeuk en een branderig gevoel in het scrotum of balzak, dan kan er sprake zijn van een syndroom dat bekend staat het rode scrotum syndroom. In de Angelsaksische literatuur wordt dit syndroom aangeduid als red scrotum syndrome. Er zijn effectieve behandelingsopties beschikbaar.

Erytromalgalgie

Het rode scrotum syndroom is een syndroom wordt over het algemeen gekenmerkt door een aanhoudende roodheid van het scrotum dat zich soms naar de basis van de penis verspreidt. Vaak ervaar je het scrotum een aanhoudende jeuk of een branderig gevoel dat kan leiden tot krabben van de huid op het scrotum. Jeuk aan het scrotum of een branderig gevoel aan de balzak kan variëren in ernst en wordt beschouwd als een vorm van erytromalgalgie. Erythromelalgie is een aandoening die wordt gekenmerkt door warmte, roodheid en brandende pijn aan de ledematen.

Synoniemen

Het rode scrotum syndroom staat ook bekend als:

• burning scrotum syndrome
• red scrotum syndrome

Rode scrotum syndroom oorzaken

De exacte oorzaak van het rode scrotum syndroom is anno 2024 nog onbekend, maar enkele mogelijke oorzaken zijn als volgt:

Vasodilatatie

Vasculaire endotheel (welke onderdeel uitmaakt van de bloedsomloop van het lichaam) synthetiseert stikstofmonoxide, dat een vaatverwijdend effect heeft en deze vasodilatatie (het verwijden van de bloedvaten door de daar aanwezige spieren) kan roodheid veroorzaken.

Medicijnen

Het gebruik van bepaalde medicijnen kan het rode scrotum syndroom veroorzaken. Langdurig gebruik van lokale corticosteroïden (bijnierschorshormonen die ontstekingsremmend werken) op het scrotumgebied kan leiden tot het rode scrotum syndroom.

Aandoeningen

Andere factoren waarvan wordt gedacht dat ze bijdragen aan het rode scrotum syndroom zijn schimmelinfecties, een voorgeschiedenis van seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's) en andere dermatologische aandoeningen. In sommige gevallen ontwikkelden mannen die het H1N1-vaccin ontvingen (tegen de Mexicaanse griep) later de aandoening; men neemt echter niet aan dat het vaccin zelf de roodheid en jeuk veroorzaakt. Bacteriële infecties kunnen het risico op het ontwikkelen van dit syndroom ook vergroten.

Neuropathie

Mogelijk dat een neuropathisch element een rol speelt bij de totstandkoming van het rode scrotum syndroom.

Symptomen: jeukende scrotum en rode balzak

Symptomen van het rode scrotum syndroom zijn beperkt en verspreiden zich niet. Het rode scrotum syndroom veroorzaakt roodheid van het scrotum of balzak, zoals de naam al aangeeft. Naast roodheid kun je een branderig gevoel, jeuk en pijn in het scrotum ervaren. Het is aanvankelijk beperkt tot het voorste gedeelte van het scrotum en het breidt zich vervolgens geleidelijk uit naar het achterste gedeelte en soms is ook de basis van de penis betrokken. De huid wordt gevoelig en de patiënt voelt intense pijn bij aanraking. Schilfering komt niet voor bij het rode scrotum syndroom. Teleangiëctasieën (kleine bloedvaatjes of capillairen die blijvend verwijd zijn) kunnen ook aanwezig zijn.

Onderzoek en diagnose

In de meeste gevallen kan de diagnose gesteld worden op basis van je klachten en lichamelijk onderzoek. Als de symptomen of klachten atypisch zijn, is mogelijk vervolgonderzoek nodig, waaronder een uitstrijkje en als er schilfering aanwezig is, kan de arts wat huidschrapers wegnemen om te laten onderzoeken op een schimmelinfectie. Allergietests kunnen nodig zijn bij vermoeden van
allergisch contacteczeem. Heel soms is een huidbiopsie nodig.

Behandeling van rode scrotum syndroom

Zelfzorg

Bij het rode scrotum syndroom kun je eerst proberen om bepaalde zelfzorgmaatregelen op te volgen. Het gaat om het dragen van loszittend ondergoed, stoppen met het gebruik van zeep, stoppen met het gebruik van lokale corticosteroïden en verzachtende crème gebruiken.

Medicamenteuze behandeling

Naast bovenvermelde tips wordt ook medicamenteuze behandeling ingezet, waarbij doxycycline wordt voorgeschreven. Doxycycline is een antibioticum dat wordt gebruikt bij infecties van longen, huid en geslachtsorganen. Doxycycline 50 tot 100 mg vier keer per dag wordt aanbevolen. De behandeling moet gedurende ten minste 6 tot 12 weken worden voortgezet. Als doxycycline effectief is, kan het gedurende langere tijd worden voortgezet. Andere behandelingsopties zijn het gebruik van gabapentine en amitriptyline voor neuropathische pijn. Gabapentine brengt overprikkelde zenuwen in de hersenen tot rust en amitriptyline verbetert de stemming en vermindert angst en pijnklachten. Primecrolimus crème is een ontstekingsremmende crème die wordt gebruikt om roodheid te behandelen. Pimecrolimus wordt onder meer gebruikt bij eczeem.

Prognose rode balzak

Onderzoek suggereert dat doxycycline effectief kan zijn bij de behandeling van het rode scrotum syndroom. Alle patiënten ervaren een significante verbetering (tussen 50% en 80%) van hun symptomen binnen 2 weken na het starten met doxycycline en hebben een duidelijke verbetering van het erytheem (roodheid) en binnen een periode van 2 tot 3 maanden zijn alle symptomen verdwenen.¹

Noot:

1. Abbas O, Kibbi AG, Chedraoui A, Ghosn S. Red scrotum syndrome: successful treatment with oral doxycycline. J Dermatolog Treat. 2008;19(6):1-2. doi: 10.1080/09546630802033858.

Lees verder

• Symptomen aandoeningen/pijn/klachten teelbal/zaadbal/scrotum
• Jeuk aan balzak of scrotum: oorzaak van jeukende ballen
• Pijn aan teelbal: oorzaken pijn aan zaadbal (lies/onderrug)
• Pijn aan de penis: oorzaken van pijnlijke penis of penispijn
• Teelbalontsteking: symptomen, oorzaak en behandeling