Zomeraandoeningen: Soorten aandoeningen bij warm weer

Een aantal aandoeningen komen vaker in de zomer voor dan in de winter. De belangrijkste ziekten treden op doordat de gunstige weersomstandigheden een ideale voedingsbodem vormen voor broedende bacteriën, virussen en andere parasieten. Enkele adviezen verminderen de kans op een zomerziekte, zoals zoveel mogelijk tijdens de piekuren de zon vermijden, zich beschermen tegen de zon met een hoed, kledij en zonnebrandcrème, meer water drinken om uitdroging te voorkomen en lichtgekleurde, losse kledij dragen want donkere kleuren absorberen warmte.

• Infecties en warm weer
• Door water overgebrachte ziekten
• Mazelen
• Verkoudheid door het enterovirus
• Voedselvergiftiging
• Hitteberoerte
• Hoofdpijn
• Warmte-uitslag
• Zomerdepressie
• Zonnebrand

Infecties en warm weer

Door water overgebrachte ziekten

Niets is leuker dan in de zomer tijd door te brengen in het water. Deelname aan recreatieve wateractiviteiten verhoogt het risico op bacteriële infecties en andere door water overgebrachte ziekten. Zwembaden, bubbelbaden en natuurlijke wateren zoals rivieren en meren vormen een bron van maag- en darmproblemen, huidinfecties, ooginfecties, oorinfecties en respiratoire, neurologische en virale problemen. De veiligste zwemplekken zijn zwembaden die regelmatig worden gecontroleerd op het chloorgehalte.

Mazelen

Mazelen is een besmettelijke virale infectie die koorts en een rode huiduitslag veroorzaakt. Meestal is een kind aangetast. Bekende symptomen zijn onder meer koorts, een droge hoest, een loopneus, keelpijn, ontstoken ogen en een kleine vlek met blauwachtig wit dat zich op een rode achtergrond in de mond ontwikkelt. In diverse Europese landen zoals Frankrijk, Griekenland, Italië en Roemenië worden jaarlijks in de zomerperiode diverse uitbraken van de mazelen genoteerd. Regelmatig direct contact met de bevolking verhoogt de kans op een verspreiding van de infectie.

Verkoudheid door het enterovirus

Het enterovirus is een soort virus dat symptomen veroorzaakt die doen denken aan een verkoudheid, een typische winteraandoening. Meestal ontstaan meer gecompliceerde symptomen dan de typische winterverkoudheid. Veel voorkomende symptomen van een zomerverkoudheid veroorzaakt door het enterovirus zijn koorts, hoofdpijn en keelpijn en soms afteuze mondzweren of een huiduitslag. De behandeling is voornamelijk gericht op het verlichten van de symptomen.

Voedselvergiftiging

Warm weer stimuleert bacteriën om zich te vermenigvuldigen. Voedsel dat van tevoren is bereid en in de hitte staat (zoals bij een picknick of barbecue), creëert de perfecte voedingsbodem voor een besmetting met bacteriën waardoor een voedselvergiftiging ontstaat. Maagpijn, misselijkheid, diarree en braken zijn de vaakst voorkomende klachten bij een voedselvergiftiging. Voor vooraf bereid voedsel is een hygiënische behandeling en veilige opslagplaats nodig waar het voedsel zo koel mogelijk moet worden gehouden. Verder opteren mensen best voor voedingsmiddelen die niet zo gemakkelijk bederven of waarbij een verse bereiding ter plaatse mogelijk is. De meeste gevallen van voedselvergiftiging zijn goed thuis te behandelen en behoeven geen medisch advies. Meestal voelen patiënten zich al binnen enkele dan beter. Het is echter belangrijk om vocht te vervangen dat verloren is gegaan door braken en diarree. Patiënten met voedselvergiftiging moeten bijgevolg voldoende water drinken. Als de symptomen ernstig zijn, is soms een ziekenhuisopname nodig zodat de patiënt intraveneus (via een ader) vocht toegediend krijgt.

Hitteberoerte

Een hitteberoerte (hyperthermie) is een aandoening waarbij een probleem ontstaat met het interne koelingsmechanisme van het lichaam. Door de warmte ontstaat een kernwarmte van meer dan 40 °C waardoor het lichaam oververhit geraakt. Langdurige blootstelling aan hoge temperaturen leidt tot een hitteberoerte. Dit gebeurt bijvoorbeeld snel wanneer kinderen in de zomer in een hete auto achterblijven. Eerst verschijnen symptomen van hitte-uitputting (zonnesteek) zoals hoofdpijn, duizeligheid en zwakte. Dit resulteert uiteindelijk in bewusteloosheid, orgaanfalen en uiteindelijk ook de dood. Hyperthermie behandelt de arts voornamelijk door het afkoelen van het lichaam met behulp van water, koude lucht of ijspakken. Soms gebruikt de arts ook een interne koeling door het spoelen van de maag of het rectum met koude. Patiënten met hyperthermie krijgen een ziekenhuisopname zodat de arts goed de eventuele complicaties kan opvolgen en behandelen zoals spierafbraak en nierproblemen.

Hoofdpijn

Te veel tijd in de hete zon doorbrengen leidt soms tot barstende hoofdpijn of migraine (aanvallen van een aura en/of eenzijdige hoofdpijn). Naarmate de temperatuur stijgt, neemt ook het risico op hoofdpijn toe. Door de hitte zetten de bloedvaten in het hoofd uit (vasodilatatie), waardoor ze tegen zenuwuiteinden drukken. Uitdroging (dehydratie) en het uitoefenen van een zware inspanning bij warm weer resulteren mogelijk ook in hoofdpijn. Een vrij verkrijgbare pijnstiller verlicht bij de meeste patiënten de hoofdpijn die het gevolg is van blootstelling aan warmte en lichaamsbeweging. Verder moeten patiënten zorgen dat ze voldoende water drinken zodat uitdrogingshoofdpijn niet tot stand komt.

Warmte-uitslag

Een patiënt met een warmte-uitslag heeft een rode of roze huiduitslag die zich meestal op lichaamsdelen bevindt die bedekt zijn met kleding. De huiduitslag komt tot uiting tijdens warme, vochtige omstandigheden. Kinderen zijn het vaakst aangetast door warmte-uitslag. De huidaandoening ontwikkelt zich wanneer zweetkanalen verstopt raken en opzwellen. Op de huid verschijnen stippen of kleine pukkeltjes. De huid zelf voelt ongemakkelijk en jeukend aan. Warmte-uitslag geneest meestal vanzelf binnen enkele dagen en vereist geen medische aandacht. In sommige gevallen ontstaat een secundaire huidinfectie waardoor de patiënt kampt met pijn, zwelling en etter. Contact met een arts is dan nodig want meestal is dan een behandeling met antibiotica vereist.

Zomerdepressie

Door de langdurige blootstelling aan de schadelijke UV-stralen van zonlicht en hitte kampen sommige patiënten met een zomerdepressie. Problemen met de interne klok en het melatoninegehalte in het lichaam liggen vaak aan de basis van de aandoening. Dit resulteert in symptomen zoals minder eten, angst, minder slapen en agitatie (rusteloosheid). Vaak lijden patiënten met een zomerdepressie, een vorm van een seizoensgebonden affectieve stoornis, lijden reeds aan een andere psychische aandoening. Voorbeelden hiervan zijn een bipolaire stoornis (psychische ziekte: stemmingsstoornis), een paniekstoornis en een eetstoornis. De behandeling van een zomerdepressie bestaat uit het binnenblijven op het midden van de dag, een middagdutje doen en zich koel houden, bijvoorbeeld ook door te gaan zwemmen. Cognitieve gedragstherapie (vorm van psychotherapie) en antidepressiva zijn eventueel nodig.

Zonnebrand

Zonnebrand is het gevolg van blootstelling aan ultraviolette (uv) stralen van de zon die de huidcellen beschadigen. Het risico op schade hangt af van bijvoorbeeld het tijdstip van de dag, de hoeveelheid tijd die de patiënt in de zon doorbrengt en ook of hij zonwering gebruikt of niet. Een rode en pijnlijke huid is het gevolg van de zonnebrand. Zonnebrand leidt op lange termijn tot huidbeschadiging en verhoogt het risico op het ontwikkelen van huidkanker. Drie belangrijke typen huidkanker komen mogelijk tot stand:

• een basaalcelcarcinoom (meest voorkomende type, langzaam groeiende vorm van huidkanker)
• een melanoom (minder vaak voorkomend, maar aanzienlijk gevaarlijker)
• een plaveiselcelcarcinoom (op één na meest voorkomende type)

De beste en eenvoudigste manier om zonnebrand te vermijden, is door buiten de zon te blijven. Andere manieren om zichzelf te beschermen tegen de schadelijke uv-stralen is om uit de middagzon te blijven, in de schaduw te blijven, een goede zonnebrandcrème te gebruiken en een hoed en beschermende kleding te dragen.

Lees verder

• Zomerverkoudheid: Oorzaken, symptomen en behandeling
• Hitteberoerte: Oververhitting lichaam met ernstige symptomen
• Zonnesteek: Oververhitting lichaam door defect koelsysteem
• Winterdepressie en zomerdepressie: Oorzaken en symptomen
• Zonnebrand: Rode, pijnlijke huid door blootstelling aan zon