Zomeraandoeningen: Soorten aandoeningen bij warm weer

Een aantal aandoeningen komen vaker in de zomer voor dan in de winter. De belangrijkste ziekten treden op doordat de gunstige weersomstandigheden een ideale voedingsbodem vormen voor broedende bacteriën, virussen en andere parasieten. Enkele adviezen om de kans op een zomerziekte te verminderen zijn: zoveel mogelijk tijdens de piekuren de zon vermijden, zich beschermen tegen de zon met een hoed, kleding en zonnebrandcrème, meer water drinken om uitdroging te voorkomen en lichtgekleurde, losse kleding dragen omdat donkere kleuren warmte absorberen.

• Infecties en warm weer
• Door water overgebrachte ziekten
• Mazelen
• Verkoudheid door het enterovirus
• Voedselvergiftiging
• Hitteberoerte
• Hoofdpijn
• Warmte-uitslag
• Zomerdepressie
• Zonnebrand
• Extra tips voor de zomer
• Bescherming tegen insectenbeten
• Hydratatie
• Veilige voedselbereiding buitenshuis

Infecties en warm weer

Door water overgebrachte ziekten

Er is niets leuker dan in de zomer tijd door te brengen in het water. Deelname aan recreatieve wateractiviteiten verhoogt echter het risico op bacteriële infecties en andere door water overgebrachte ziekten. Zwembaden, bubbelbaden en natuurlijke wateren zoals rivieren en meren kunnen een bron zijn van maag- en darmproblemen, huidinfecties, ooginfecties, oorinfecties en respiratoire, neurologische en virale problemen. De veiligste zwemplekken zijn zwembaden die regelmatig worden gecontroleerd op het chloorgehalte.

Mazelen

Mazelen is een besmettelijke virale infectie die koorts en een rode huiduitslag veroorzaakt. Meestal worden kinderen getroffen. Bekende symptomen zijn koorts, een droge hoest, een loopneus, keelpijn, ontstoken ogen en kleine witte vlekjes met een blauwachtig witte kern op een rode achtergrond in de mond. In diverse Europese landen zoals Frankrijk, Griekenland, Italië en Roemenië worden jaarlijks in de zomerperiode diverse uitbraken van mazelen gemeld. Regelmatig direct contact met de bevolking verhoogt de kans op een verspreiding van de infectie.

Verkoudheid door het enterovirus

Het enterovirus is een virus dat symptomen veroorzaakt die lijken op een verkoudheid, een typische winteraandoening. Deze zomerverkoudheden kunnen echter gecompliceerdere symptomen veroorzaken. Veel voorkomende symptomen van een zomerverkoudheid door het enterovirus zijn koorts, hoofdpijn, keelpijn en soms afteuze mondzweren of een huiduitslag. De behandeling is voornamelijk gericht op het verlichten van de symptomen.

Voedselvergiftiging

Warm weer stimuleert de groei van bacteriën. Voedsel dat van tevoren is bereid en in de hitte blijft staan (zoals bij een picknick of barbecue), vormt een ideale voedingsbodem voor bacteriën die een voedselvergiftiging kunnen veroorzaken. Symptomen zoals maagpijn, misselijkheid, diarree en braken komen vaak voor. Vooraf bereid voedsel moet hygiënisch worden behandeld en op een veilige plaats worden opgeslagen waar het koel kan blijven. Mensen kiezen het beste voor voedingsmiddelen die niet snel bederven of die ter plaatse vers bereid kunnen worden. De meeste gevallen van voedselvergiftiging kunnen thuis worden behandeld en vereisen geen medisch advies. Meestal voelen patiënten zich binnen enkele dagen beter. Het is belangrijk om vocht aan te vullen dat verloren is gegaan door braken en diarree. Patiënten met voedselvergiftiging moeten voldoende water drinken. In ernstige gevallen is soms een ziekenhuisopname nodig om intraveneus vocht toe te dienen.

Hitteberoerte

Een hitteberoerte (hyperthermie) ontstaat wanneer het interne koelingsmechanisme van het lichaam faalt. Bij blootstelling aan hoge temperaturen kan de kernlichaamstemperatuur boven de 40 °C stijgen, waardoor het lichaam oververhit raakt. Langdurige blootstelling aan hoge temperaturen kan leiden tot een hitteberoerte, vooral wanneer kinderen in een hete auto worden achtergelaten. Aanvankelijk verschijnen symptomen van hitte-uitputting (zonnesteek) zoals hoofdpijn, duizeligheid en zwakte. Dit kan uiteindelijk leiden tot bewusteloosheid, orgaanfalen en de dood. Hyperthermie wordt behandeld door het lichaam af te koelen met water, koude lucht of ijspakken. Soms wordt ook een interne koeling toegepast door het spoelen van de maag of het rectum met koude vloeistoffen. Patiënten met hyperthermie worden in het ziekenhuis opgenomen zodat complicaties zoals spierafbraak en nierproblemen goed kunnen worden opgevolgd en behandeld.

Hoofdpijn

Te veel tijd in de hete zon doorbrengen kan leiden tot barstende hoofdpijn of migraine (aanvallen van aura en/of eenzijdige hoofdpijn). Naarmate de temperatuur stijgt, neemt ook het risico op hoofdpijn toe. Door de hitte zetten de bloedvaten in het hoofd uit (vasodilatatie), waardoor ze op zenuwuiteinden drukken. Uitdroging (dehydratie) en zware inspanning bij warm weer kunnen ook hoofdpijn veroorzaken. Een vrij verkrijgbare pijnstiller verlicht bij de meeste patiënten de hoofdpijn die door blootstelling aan warmte en inspanning wordt veroorzaakt. Verder moeten patiënten ervoor zorgen dat ze voldoende water drinken om uitdrogingshoofdpijn te voorkomen.

Warmte-uitslag

Een patiënt met een warmte-uitslag heeft een rode of roze huiduitslag die meestal op lichaamsdelen verschijnt die bedekt zijn met kleding. De uitslag komt voor tijdens warme, vochtige omstandigheden. Kinderen zijn het vaakst getroffen door warmte-uitslag. De aandoening ontstaat wanneer zweetkanalen verstopt raken en opzwellen. Op de huid verschijnen stippen of kleine pukkeltjes, en de huid voelt ongemakkelijk en jeukt. Warmte-uitslag geneest meestal vanzelf binnen enkele dagen en vereist geen medische aandacht. In sommige gevallen kan een secundaire huidinfectie optreden, met pijn, zwelling en etter. Dan is contact met een arts nodig en meestal een behandeling met antibiotica.

Zomerdepressie

Langdurige blootstelling aan schadelijke UV-stralen van zonlicht en hitte kan bij sommige mensen leiden tot een zomerdepressie. Problemen met de interne klok en het melatoninegehalte in het lichaam liggen vaak aan de basis van deze aandoening. Symptomen zijn onder meer minder eetlust, angst, minder slapen en agitatie (rusteloosheid). Mensen met een zomerdepressie, een vorm van seizoensgebonden affectieve stoornis, hebben vaak al een andere psychische aandoening, zoals een bipolaire stoornis, een paniekstoornis of een eetstoornis. De behandeling van een zomerdepressie bestaat uit binnenblijven op het heetst van de dag, een middagdutje doen en zich koel houden, bijvoorbeeld door te gaan zwemmen. Cognitieve gedragstherapie en antidepressiva kunnen ook nodig zijn.

Zonnebrand

Zonnebrand wordt veroorzaakt door blootstelling aan ultraviolette (UV) stralen van de zon die de huidcellen beschadigen. Het risico op schade hangt af van het tijdstip van de dag, de hoeveelheid tijd die iemand in de zon doorbrengt en het gebruik van zonwering. Zonnebrand veroorzaakt een rode en pijnlijke huid en kan op lange termijn leiden tot huidbeschadiging en een verhoogd risico op huidkanker. Drie belangrijke typen huidkanker kunnen ontstaan:

• Basaalcelcarcinoom (meest voorkomende type, langzaam groeiende vorm van huidkanker)
• Melanoom (minder vaak voorkomend, maar aanzienlijk gevaarlijker)
• Plaveiselcelcarcinoom (op één na meest voorkomende type)

De beste manier om zonnebrand te voorkomen is door uit de zon te blijven. Andere manieren om jezelf te beschermen tegen schadelijke UV-stralen zijn uit de middagzon blijven, in de schaduw blijven, een goede zonnebrandcrème gebruiken en een hoed en beschermende kleding dragen.

Extra tips voor de zomer

Bescherming tegen insectenbeten

Insecten zoals muggen en teken zijn actiever in de zomer en kunnen ziektes overdragen zoals de ziekte van Lyme en het West-Nijlvirus. Bescherm jezelf door insectenwerende middelen te gebruiken, lange mouwen en broeken te dragen en insectenwerende kleding te dragen. Controleer jezelf en huisdieren regelmatig op teken na buitenactiviteiten.

Hydratatie

Tijdens warme zomerdagen is het belangrijk om gehydrateerd te blijven. Drink regelmatig water, zelfs als je geen dorst hebt. Vermijd alcohol en cafeïne, omdat deze kunnen bijdragen aan uitdroging. Eet voedsel met een hoog watergehalte, zoals fruit en groenten.

Veilige voedselbereiding buitenshuis

Bij picknicks en barbecues is het belangrijk om voedsel op de juiste manier te bereiden en op te slaan om voedselvergiftiging te voorkomen. Houd rauw vlees gescheiden van gekookt voedsel, zorg ervoor dat vlees goed gaar is en bewaar bederfelijke items in een koelbox.

Lees verder

• Zomerverkoudheid: Oorzaken, symptomen en behandeling
• Hitteberoerte: Oververhitting lichaam met ernstige symptomen
• Zonnesteek: Oververhitting lichaam door defect koelsysteem
• Winterdepressie en zomerdepressie: Oorzaken en symptomen
• Zonnebrand: Rode, pijnlijke huid door blootstelling aan zon