Zomeraandoeningen: Soorten aandoeningen bij warm weer

Een aantal aandoeningen komen vaker in de zomer voor dan in de winter. De belangrijkste ziekten treden op doordat de gunstige weersomstandigheden een ideale voedingsbodem vormen voor broedende bacteriën, virussen en andere parasieten. Enkele adviezen om de kans op een zomerziekte te verminderen zijn: zoveel mogelijk tijdens de piekuren de zon vermijden, zich beschermen tegen de zon met een hoed, kleding en zonnebrandcrème, meer water drinken om uitdroging te voorkomen en lichtgekleurde, losse kleding dragen omdat donkere kleuren warmte absorberen.

• Infecties en warm weer
• Door water overgebrachte ziekten
• Mazelen
• Verkoudheid door het enterovirus
• Voedselvergiftiging
• Hitteberoerte
• Hoofdpijn
• Insectenbeten en -steken
• Warmte-uitslag
• Zomerdepressie
• Zomergriep- en verkoudheidsvirussen
• Zonnebrand
• Extra tips voor de zomer
• Bescherming tegen insectenbeten
• Hydratatie
• Veilige voedselbereiding buitenshuis
• Praktische tips voor het leven met / omgaan met zomeraandoeningen
• Bescherm je huid tegen de zon
• Drink voldoende water om uitdroging te voorkomen
• Vermijd overmatige hitteblootstelling
• Pas je voeding aan voor de zomermaanden
• Let op insectenbeten
• Zorg voor een goede hygiëne bij zomeractiviteiten
• Bescherm je ogen tegen de zon
• Wees voorzichtig met het gebruik van vakantie- of reismedicijnen

Infecties en warm weer

Door water overgebrachte ziekten

Er is niets leuker dan in de zomer tijd door te brengen in het water. Deelname aan recreatieve wateractiviteiten verhoogt echter het risico op bacteriële infecties en andere door water overgebrachte ziekten. Zwembaden, bubbelbaden en natuurlijke wateren zoals rivieren en meren kunnen een bron zijn van maag- en darmproblemen, huidinfecties, ooginfecties, oorinfecties en respiratoire, neurologische en virale problemen. De veiligste zwemplekken zijn zwembaden die regelmatig worden gecontroleerd op het chloorgehalte.

Mazelen

Mazelen is een besmettelijke virale infectie die koorts en een rode huiduitslag veroorzaakt. Meestal worden kinderen getroffen. Bekende symptomen zijn koorts, een droge hoest, een loopneus, keelpijn, ontstoken ogen en kleine witte vlekjes met een blauwachtig witte kern op een rode achtergrond in de mond. In diverse Europese landen zoals Frankrijk, Griekenland, Italië en Roemenië worden jaarlijks in de zomerperiode diverse uitbraken van mazelen gemeld. Regelmatig direct contact met de bevolking verhoogt de kans op een verspreiding van de infectie.

Verkoudheid door het enterovirus

Het enterovirus is een virus dat symptomen veroorzaakt die lijken op een verkoudheid, een typische winteraandoening. Deze zomerverkoudheden kunnen echter gecompliceerdere symptomen veroorzaken. Veel voorkomende symptomen van een zomerverkoudheid door het enterovirus zijn koorts, hoofdpijn, keelpijn en soms afteuze mondzweren of een huiduitslag. De behandeling is voornamelijk gericht op het verlichten van de symptomen.

Voedselvergiftiging

Warm weer stimuleert de groei van bacteriën. Voedsel dat van tevoren is bereid en in de hitte blijft staan (zoals bij een picknick of barbecue), vormt een ideale voedingsbodem voor bacteriën die een voedselvergiftiging kunnen veroorzaken. Symptomen zoals maagpijn, misselijkheid, diarree en braken komen vaak voor. Vooraf bereid voedsel moet hygiënisch worden behandeld en op een veilige plaats worden opgeslagen waar het koel kan blijven. Mensen kiezen het beste voor voedingsmiddelen die niet snel bederven of die ter plaatse vers bereid kunnen worden. De meeste gevallen van voedselvergiftiging kunnen thuis worden behandeld en vereisen geen medisch advies. Meestal voelen patiënten zich binnen enkele dagen beter. Het is belangrijk om vocht aan te vullen dat verloren is gegaan door braken en diarree. Patiënten met voedselvergiftiging moeten voldoende water drinken. In ernstige gevallen is soms een ziekenhuisopname nodig om intraveneus vocht toe te dienen.

Hitteberoerte

Een hitteberoerte (hyperthermie) ontstaat wanneer het interne koelingsmechanisme van het lichaam faalt. Bij blootstelling aan hoge temperaturen kan de kernlichaamstemperatuur boven de 40 °C stijgen, waardoor het lichaam oververhit raakt. Langdurige blootstelling aan hoge temperaturen kan leiden tot een hitteberoerte, vooral wanneer kinderen in een hete auto worden achtergelaten. Aanvankelijk verschijnen symptomen van hitte-uitputting (zonnesteek) zoals hoofdpijn, duizeligheid en zwakte. Dit kan uiteindelijk leiden tot bewusteloosheid, orgaanfalen en de dood. Hyperthermie wordt behandeld door het lichaam af te koelen met water, koude lucht of ijspakken. Soms wordt ook een interne koeling toegepast door het spoelen van de maag of het rectum met koude vloeistoffen. Patiënten met hyperthermie worden in het ziekenhuis opgenomen zodat complicaties zoals spierafbraak en nierproblemen goed kunnen worden opgevolgd en behandeld.

Hoofdpijn

Te veel tijd in de hete zon doorbrengen kan leiden tot barstende hoofdpijn of migraine (aanvallen van aura en/of eenzijdige hoofdpijn). Naarmate de temperatuur stijgt, neemt ook het risico op hoofdpijn toe. Door de hitte zetten de bloedvaten in het hoofd uit (vasodilatatie), waardoor ze op zenuwuiteinden drukken. Uitdroging (dehydratie) en zware inspanning bij warm weer kunnen ook hoofdpijn veroorzaken. Een vrij verkrijgbare pijnstiller verlicht bij de meeste patiënten de hoofdpijn die door blootstelling aan warmte en inspanning wordt veroorzaakt. Verder moeten patiënten ervoor zorgen dat ze voldoende water drinken om uitdrogingshoofdpijn te voorkomen.

Insectenbeten en -steken

Insectenbeten en -steken komen vaker voor in de zomermaanden, wanneer mensen meer tijd buitenshuis doorbrengen. Muggen, bijen, wespen en teken kunnen verschillende ongemakken veroorzaken, van jeuk tot ernstigere allergische reacties.

Oorzaken van insectenbeten en -steken
Insecten zoals muggen en bijen worden aangetrokken door lichaamsgeuren, warmte en CO2 die het lichaam afgeeft. Teken worden vaak aangetroffen in grasrijke omgevingen en kunnen ziektes zoals de ziekte van Lyme overdragen. Insectensteken veroorzaken een onmiddellijke allergische reactie in de huid, wat resulteert in zwelling en jeuk.

Symptomen van insectenbeten en -steken
De meeste insectenbeten veroorzaken jeuk, roodheid en zwelling op de getroffen plek. Bijensteken kunnen gepaard gaan met hevige pijn en bijen kunnen gif injecteren dat lokaal een reactie veroorzaakt. In sommige gevallen kan een ernstigere allergische reactie optreden, zoals anafylaxie, wat levensbedreigend kan zijn.

Behandeling van insectenbeten en -steken
Behandeling bestaat uit het koelen van de beten met ijs, het aanbrengen van jeukverlichtende crèmes en het nemen van antihistaminica om de symptomen te verlichten. Bij ernstige reacties is het belangrijk onmiddellijk medische hulp in te schakelen, vooral bij tekenen van een allergische reactie.

Warmte-uitslag

Een patiënt met een warmte-uitslag heeft een rode of roze huiduitslag die meestal op lichaamsdelen verschijnt die bedekt zijn met kleding. De uitslag komt voor tijdens warme, vochtige omstandigheden. Kinderen zijn het vaakst getroffen door warmte-uitslag. De aandoening ontstaat wanneer zweetkanalen verstopt raken en opzwellen. Op de huid verschijnen stippen of kleine pukkeltjes, en de huid voelt ongemakkelijk en jeukt. Warmte-uitslag geneest meestal vanzelf binnen enkele dagen en vereist geen medische aandacht. In sommige gevallen kan een secundaire huidinfectie optreden, met pijn, zwelling en etter. Dan is contact met een arts nodig en meestal een behandeling met antibiotica.

Zomerdepressie

Langdurige blootstelling aan schadelijke UV-stralen van zonlicht en hitte kan bij sommige mensen leiden tot een zomerdepressie. Problemen met de interne klok en het melatoninegehalte in het lichaam liggen vaak aan de basis van deze aandoening. Symptomen zijn onder meer minder eetlust, angst, minder slapen en agitatie (rusteloosheid). Mensen met een zomerdepressie, een vorm van seizoensgebonden affectieve stoornis, hebben vaak al een andere psychische aandoening, zoals een bipolaire stoornis, een paniekstoornis of een eetstoornis. De behandeling van een zomerdepressie bestaat uit binnenblijven op het heetst van de dag, een middagdutje doen en zich koel houden, bijvoorbeeld door te gaan zwemmen. Cognitieve gedragstherapie en antidepressiva kunnen ook nodig zijn.

Zomergriep- en verkoudheidsvirussen

Hoewel griep en verkoudheid vaak worden geassocieerd met de koudere maanden, kunnen ze ook in de zomer voorkomen. Zomers griep- en verkoudheidsvirussen worden vaak verspreid in overvolle openbare ruimtes, zoals luchthavens, zwembaden en sportscholen.

Oorzaken van zomerse verkoudheid
De oorzaak van zomerse verkoudheden is de blootstelling aan virussen zoals rhinovirussen en enterovirussen, die vaker circuleren tijdens de zomer. Deze virussen kunnen worden overgedragen via de lucht of door direct contact met besmette oppervlakken. Warme, vochtige omgevingen kunnen bijdragen aan de verspreiding van deze virussen.

Symptomen van zomerse verkoudheid
De symptomen van een zomerse verkoudheid zijn vaak vergelijkbaar met die van een winterse verkoudheid, maar kunnen variëren afhankelijk van de ernst van de infectie. Ze omvatten verstopte neus, keelpijn, hoesten, lichte koorts en spierpijn.

Behandeling van zomerse verkoudheid
De behandeling voor een zomerse verkoudheid bestaat voornamelijk uit rust, voldoende hydratatie en het gebruik van vrij verkrijgbare medicijnen zoals pijnstillers en decongestiva om de symptomen te verlichten. Het is belangrijk om de verspreiding van het virus te voorkomen door regelmatig handen te wassen en in een zakdoek te hoesten of niezen.

Zonnebrand

Zonnebrand wordt veroorzaakt door blootstelling aan ultraviolette (UV) stralen van de zon die de huidcellen beschadigen. Het risico op schade hangt af van het tijdstip van de dag, de hoeveelheid tijd die iemand in de zon doorbrengt en het gebruik van zonwering. Zonnebrand veroorzaakt een rode en pijnlijke huid en kan op lange termijn leiden tot huidbeschadiging en een verhoogd risico op huidkanker. Drie belangrijke typen huidkanker kunnen ontstaan:

• Basaalcelcarcinoom (meest voorkomende type, langzaam groeiende vorm van huidkanker)
• Melanoom (minder vaak voorkomend, maar aanzienlijk gevaarlijker)
• Plaveiselcelcarcinoom (op één na meest voorkomende type)

De beste manier om zonnebrand te voorkomen is door uit de zon te blijven. Andere manieren om jezelf te beschermen tegen schadelijke UV-stralen zijn uit de middagzon blijven, in de schaduw blijven, een goede zonnebrandcrème gebruiken en een hoed en beschermende kleding dragen.

Extra tips voor de zomer

Bescherming tegen insectenbeten

Insecten zoals muggen en teken zijn actiever in de zomer en kunnen ziektes overdragen zoals de ziekte van Lyme en het West-Nijlvirus. Bescherm jezelf door insectenwerende middelen te gebruiken, lange mouwen en broeken te dragen en insectenwerende kleding te dragen. Controleer jezelf en huisdieren regelmatig op teken na buitenactiviteiten.

Hydratatie

Tijdens warme zomerdagen is het belangrijk om gehydrateerd te blijven. Drink regelmatig water, zelfs als je geen dorst hebt. Vermijd alcohol en cafeïne, omdat deze kunnen bijdragen aan uitdroging. Eet voedsel met een hoog watergehalte, zoals fruit en groenten.

Veilige voedselbereiding buitenshuis

Bij picknicks en barbecues is het belangrijk om voedsel op de juiste manier te bereiden en op te slaan om voedselvergiftiging te voorkomen. Houd rauw vlees gescheiden van gekookt voedsel, zorg ervoor dat vlees goed gaar is en bewaar bederfelijke items in een koelbox.

Praktische tips voor het leven met / omgaan met zomeraandoeningen

Zomeraandoeningen kunnen variëren van milde huidirritaties tot ernstigere aandoeningen die verband houden met de hitte en het zonlicht. In de zomermaanden kunnen bepaalde gezondheidsproblemen vaker optreden vanwege de verhoogde temperaturen en blootstelling aan de zon. Het is belangrijk om goed voorbereid te zijn en jezelf en je omgeving goed te beschermen tegen deze aandoeningen.

Bescherm je huid tegen de zon

Een van de belangrijkste maatregelen die je kunt nemen tegen zomeraandoeningen is het beschermen van je huid tegen de schadelijke effecten van de zon. Blootstelling aan de zon kan leiden tot huidirritaties, zonnebrand, en zelfs ernstigere aandoeningen zoals huidkanker. Zorg ervoor dat je altijd een breed-spectrum zonnebrandcrème gebruikt met een hoge beschermingsfactor, vooral tijdens de uren dat de zon het sterkst is (tussen 10.00 en 16.00 uur). Vergeet ook niet om een hoed te dragen, een zonnebril te dragen en beschermende kleding aan te trekken. Dit helpt om je huid te beschermen tegen de schadelijke stralen van de zon.

Drink voldoende water om uitdroging te voorkomen

In de zomer is het belangrijk om goed gehydrateerd te blijven, vooral als het warm is. Het lichaam verliest meer vocht door zweten, en als je niet genoeg drinkt, kan dit leiden tot uitdroging, wat verschillende gezondheidsproblemen kan veroorzaken. Zorg ervoor dat je regelmatig water drinkt, zelfs als je geen dorst hebt. Vermijd ook het drinken van te veel alcohol of cafeïne, omdat deze stoffen uitdroging kunnen bevorderen. Bij hitte is het extra belangrijk om te zorgen voor een goede vochtbalans, dus vergeet niet om water mee te nemen als je buiten bent.

Vermijd overmatige hitteblootstelling

Langdurige blootstelling aan hoge temperaturen kan leiden tot aandoeningen zoals een zonnesteek of hitteberoerte. Deze aandoeningen kunnen gevaarlijk zijn, vooral voor kwetsbare groepen zoals ouderen, kinderen of mensen met bepaalde medische aandoeningen. Probeer lange tijd in de hitte te vermijden en zoek regelmatig schaduw op. Als je buiten moet zijn, zorg er dan voor dat je rustmomenten inplant en dat je je goed beschermt tegen de zon. Als je merkt dat je duizelig, moe of onwel begint te voelen, zoek dan onmiddellijk een koele plek en drink water.

Pas je voeding aan voor de zomermaanden

In de zomer kan het nuttig zijn om je voedingspatroon aan te passen aan de hitte. Kies voor lichte, verfrissende maaltijden die je lichaam helpen om koel te blijven en tegelijkertijd voldoende energie leveren. Vermijd zware, vette maaltijden die je lichaam meer energie kosten om te verteren. Eet veel groenten, fruit en waterige voedingsmiddelen zoals komkommer en meloen, die bijdragen aan je hydratatie. Ook gezonde snacks zoals noten, yoghurt en fruit kunnen een goede aanvulling zijn op je zomervoeding.

Let op insectenbeten

Zomerse activiteiten kunnen leiden tot insectenbeten, die ongemak of zelfs allergische reacties kunnen veroorzaken. Insecten zoals muggen, teken en bijen kunnen je steken of bijten, wat kan leiden tot jeuk, roodheid en zwelling. Gebruik een insectenwerend middel om jezelf te beschermen tegen beten. Als je gebeten bent, probeer dan niet te krabben, omdat dit de huid kan irriteren. Gebruik kalmerende middelen zoals aloë vera of een antihistaminische zalf om de jeuk en zwelling te verminderen. Als je merkt dat je een allergische reactie hebt, zoals ademhalingsproblemen of ernstige zwelling, zoek dan onmiddellijk medische hulp.

Zorg voor een goede hygiëne bij zomeractiviteiten

Zomeractiviteiten kunnen ook leiden tot een verhoogd risico op infecties, vooral als je zwemt in openbare zwembaden of meren. Zorg ervoor dat je altijd een schone handdoek gebruikt en je huid goed afdroogt na het zwemmen. Was regelmatig je handen om de verspreiding van bacteriën en virussen te voorkomen. Als je last hebt van een huidinfectie, zorg dan dat je deze behandelt volgens de aanwijzingen van je arts om verdere complicaties te voorkomen.

Bescherm je ogen tegen de zon

Naast het beschermen van je huid, is het ook belangrijk om je ogen te beschermen tegen de schadelijke effecten van de zon. De zon kan schadelijk zijn voor je ogen, vooral als je langdurig naar de lucht of het water kijkt. Draag een zonnebril met UV-bescherming om je ogen te beschermen tegen de schadelijke stralen van de zon. Dit helpt niet alleen om je ogen gezond te houden, maar voorkomt ook ongemak zoals vermoeide ogen of hoofdpijn door te veel zonlicht.

Wees voorzichtig met het gebruik van vakantie- of reismedicijnen

Als je van plan bent om op vakantie te gaan, zorg er dan voor dat je voorbereid bent op eventuele gezondheidsproblemen die zich kunnen voordoen. Dit betekent dat je genoeg van je voorgeschreven medicijnen meeneemt en eventuele aanvullende medicijnen voor zomerse aandoeningen, zoals allergieën, insectenbeten of zonnebrand, in je bagage hebt. Als je reist naar een ander land, controleer dan of je vaccinaties up-to-date zijn en overleg met je arts over eventuele medicijnen die je nodig hebt voor je reis.

Met deze praktische tips kun je de zomer op een veilige en comfortabele manier doorbrengen. Zorg goed voor jezelf en wees voorbereid op de uitdagingen die de zomer met zich meebrengt. Geniet van het mooie weer, maar houd altijd je gezondheid in gedachten!

Lees verder

• Zomerverkoudheid: Oorzaken, symptomen en behandeling
• Hitteberoerte: Oververhitting lichaam met ernstige symptomen
• Zonnesteek: Oververhitting lichaam door defect koelsysteem
• Winterdepressie en zomerdepressie: Oorzaken en symptomen
• Zonnebrand: Rode, pijnlijke huid door blootstelling aan zon