Verstopte traanbuisjes bij baby's: Oorzaken en symptomen

Tranen zijn afkomstig van de traanklieren, die zich boven de ogen van een persoon bevinden aan de kant die het verst is verwijderd van de neus. De tranen stromen via de traankanalen in de neus. Bij sommige baby's ontwikkelen en openen deze buisjes zich pas enkele maanden na de geboorte volledig, of anders is er een afwijking aanwezig in het traankanaal. Verstopte traanbuisjes (komen voor bij circa één op de vijf baby’s. Door de verstopping kunnen tranen niet normaal wegvloeien. Tranende en waterige ogen zijn kenmerkend bij deze aandoening die geen pijn met zich meebrengt. Meestal verbetert dit symptoom spontaan. De meeste baby’s reageren goed op conservatieve behandelingen (ogen masseren en reinigen en warmte toepassen), maar sommige baby’s hebben een chirurgische behandeling nodig.

• Synoniemen
• Werking van traanafvoersysteem
• Functie van tranen
• Werking van traanklieren
• Oorzaken van verstopte traanbuis
• Symptomen: Waterige, tranende ogen bij baby
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van geblokkeerde traanbuizen
• Conservatieve behandelingsmethoden
• Chirurgie
• Prognose van verstopte traanbuisjes

Synoniemen

Een verstopping in de traanklieren is ook gekend onder deze bewoordingen:

• dacryostenose / dacryostenosis
• geblokkeerde traankanalen
• nasolacrimale obstructie

Werking van traanafvoersysteem

Functie van tranen

Tranen spelen een belangrijke rol in het gezichtsvermogen van personen. Ze helpen bij het behoud van een optimale ooggezondheid door de ogen vochtig te houden en ze te voorzien van zuurstof. Tranen beschermen ook de ogen door hun oppervlak te bekleden met natuurlijke antibiotica en irriterende of schadelijke stoffen weg te spoelen.

Werking van traanklieren

Het merendeel van de tranen wordt geproduceerd door de traanklieren. Deze klieren bevinden zich in de bovenste oogleden boven elk oog. Tranen die uit de traanklieren vloeien, komen normaal gesproken terecht op het oogoppervlak. De tranen stromen eerst naar de puncta (in de binnenste hoeken van de bovenste en onderste oogleden). De oogleden hebben kleine kanalen (canaliculi) die tranen verplaatsen naar een traanzak (waar de oogleden bevestigd zijn aan de zijkant van de neus). De tranen gaan vervolgens door het nasolacrimale kanaal dat door de neus loopt. De tranen worden daar opnieuw geabsorbeerd. Een verstopping is overal in het traanafvoersysteem mogelijk (van de puncta tot aan de neus). De tranen kunnen dan niet goed afgevoerd worden, waardoor waterige ogen en waterige ogen ontstaan.

Oorzaken van verstopte traanbuis

De meest voorkomende oorzaak van een verstopping van de traanwegen bij een baby is een slecht ontwikkeld traankanaalsysteem. Dit leidt mogelijk tot volgende problemen:

• geen correcte opening van de klep aan het einde van het traanbuisje
• niet goed ontwikkelde openingen in de oogleden (punta) waar tranen normaal gesproken doorheen stromen
• te smalle traankanalen

Volgende oorzaken komen minder vaak voor:

• cysten of tumoren
• een letsel aan de traanbuizen
• het neustussenschot blokkeert de weg die tranen normaal gesproken in de neus volgen
• infecties die een gezwollen gezicht veroorzaken, wat teveel druk uitoefent op de traankanalen
• neuspoliepen (goedaardige gezwellen in de neus of sinussen)
• ooginfecties

Bij volwassenen komen verstopte traanklieren ook voor, meestal door een ooginfectie of een oogletsel, maar baby’s zijn veruit het vaakst aangetast.

Symptomen: Waterige, tranende ogen bij baby

Geblokkeerde traanbuisjes komen voor in één oog of beide ogen. De tekenen van een geblokkeerd traankanaal zijn zichtbaar wanneer een baby drie weken tot maximaal drie maanden oud is. Bij ongeveer 30% van de patiënten zijn beide traanbuisjes verstopt.

Zuigelingen met deze aandoening vertonen tranende en waterige ogen, wat erger is bij koude of winderige omstandigheden of als het kind verkouden is. Ze verliezen voorts een oogafscheiding, die waterig is of bestaat uit een combinatie van slijm en etter, afhankelijk van de locatie van de verstopping. Door druk op de binnenste hoeken van de onderste oogleden verergert de oogafscheiding. Verder heeft de baby een gezwollen traanmeer onder de ogen (ligt tussen oogbal en oogleden). Zwelling, pijn of gevoeligheid bij de neus komt soms voor. Oogpijn komt normaal gesproken echter niet tot uiting. Na het slapen heeft de baby tot slot ‘korstige’ ogen of wimpers. Wanneer ooginfecties leiden tot de traanbuisverstopping, gaat dit gepaard met koorts, slijm of etter in de ogen.

Alarmsymptomen

Het is belangrijk om een arts te raadplegen als een baby zeer waterige ogen heeft, een oogafscheiding heeft of overmatig traant zonder duidelijke oorzaak. Een geblokkeerd traankanaal bij een baby veroorzaakt normaal gesproken geen oogpijn, maar als een baby toch tekenen van ongemak vertoont of erg gevoelig is voor licht (fotofobie), is het ook verstandig om een oogarts te bezoeken.

Diagnose en onderzoeken

Een oogarts voert een grondig oogonderzoek uit bij een baby. Hij meet de oogdruk van het kind en controleert het hoornvlies om glaucoom uit te sluiten. Dit is een oogziekte met een verhoogde oogdruk waardoor schade aan de oogzenuw ontstaat met een verlies van het gezichtsvermogen. Verder kijkt de oogarts naar tekenen van rode ogen, gezwollen ogen en geïrriteerde ogen om conjunctivitis (oogbindvliesontsteking) uit te sluiten.

Behandeling van geblokkeerde traanbuizen

Een verstopte traanbuis bij baby’s verdwijnt meestal spontaan voordat een baby één jaar oud is. Conservatieve maatregelen zijn meestal voldoende maar wel nodig om het risico op infectie en de behoefte aan meer invasieve procedures op een later tijdstip te verminderen.

Conservatieve behandelingsmethoden

Ogen masseren
Sommige oogartsen geven het advies om het traankanaal twee à drie keer per dag te masseren met grondig gereinigde handen. Dit gebeurt best bij een luierwissel. De ouder brengt met een wattenstaafje een gemiddelde druk aan op het deel van het oog van de baby dat zich het dichtst bij de neus bevindt en masseert het naar beneden in de richting van de neus. Soms komt tijdens de massage een beetje vocht uit de neus. De ouders gebruiken tijdens de massage een wattenstaafje in plaats van een vinger, omdat de kleinere afmeting van het wattenstaafje het gemakkelijker maakt om bij de traankanaal te komen.

Ogen reinigen
Verder gebruikt een ouder een zachte doek die gedrenkt is in warm water om de witte, bruine of gele korstige en gedroogde ‘smurrie’ uit de ogen van de baby te verwijderen en de ogen te reinigen. Oogdruppels met antibiotica zijn ook nuttig bij baby’s die veel oogafscheiding produceren, al lost dit het onderliggende probleem niet op. Vlak voor het toepassen van de oogdruppels, is het belangrijk om de ogen te reinigen.

Warmte toepassen
Het voorzichtig toepassen van warme kompressen, zoals een warm, vochtig washandje, over de ogen verlicht de symptomen van een geblokkeerd traanbuisje.

Chirurgie

In sommige gevallen lukt het met een conservatieve behandeling niet om het verstopte traankanaal te deblokkeren. De meest gebruikelijke behandeling gebeurt dan chirurgisch. De oogarts plaatst dan een medisch instrument in het traankanaal om de blokkade te verwijderen. De procedure duurt in het algemeen ongeveer tien minuten en heeft een slagingspercentage van tachtig procent. Soms zijn bijkomende behandelingen vereist:

• cysten uit het traankanaal verwijderen met nasale endoscopie (inwendig kijkonderzoek van de neus- en sinusholtes)
• de structuur van de neusholte veranderen om drainage te bevorderen
• een nieuwe opening in de neusholte creëren
• een ballonkatheter gebruiken om de kanalen te verwijden
• met behulp van stents de kanalen openhouden

Prognose van verstopte traanbuisjes

Bij circa 90% van de baby’s met geblokkeerde traankanalen verdwijnen de klachten zonder behandeling binnen het eerste levensjaar.

Lees verder

• Dacryostenose: Traanbuisverstopping (geblokkeerde traanbuis)
• Tranende ogen: Oorzaken, symptomen en behandeling