Verstopte traanbuisjes bij baby's: Oorzaken en symptomen

Tranen worden geproduceerd door de traanklieren, die zich boven elk oog bevinden, aan de zijde die het verst van de neus verwijderd is. Ze stromen via de traankanalen naar de neus. Bij sommige baby's ontwikkelen deze buisjes zich pas volledig enkele maanden na de geboorte, of er kan sprake zijn van een afwijking in het traankanaal. Een verstopte traanbuis komt voor bij ongeveer één op de vijf baby’s. Deze verstopping voorkomt dat tranen normaal wegvloeien, wat leidt tot tranende en waterige ogen. Deze aandoening veroorzaakt geen pijn, maar kan ongemak veroorzaken. Meestal verbetert deze aandoening vanzelf. De meeste baby's reageren goed op conservatieve behandelingen zoals het masseren van de ogen, het reinigen van de ogen en het toepassen van warmte. Sommige baby's kunnen echter een chirurgische ingreep nodig hebben.

• Synoniemen
• Werking van het traanafvoersysteem
• Functie van tranen
• Werking van de traanklieren
• Oorzaken van verstopte traanbuisjes
• Symptomen van verstopte traanbuisjes bij baby’s
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van geblokkeerde traanbuizen
• Conservatieve behandelingsmethoden
• Chirurgie
• Prognose van verstopte traanbuisjes
• Preventie en nazorg

Synoniemen

Een verstopping van de traankanalen wordt ook wel aangeduid met de volgende termen:

• dacryostenose / dacryostenosis
• geblokkeerde traankanalen
• nasolacrimale obstructie

Werking van het traanafvoersysteem

Functie van tranen

Tranen spelen een cruciale rol in het behoud van een goede ooggezondheid. Ze zorgen ervoor dat de ogen vochtig blijven en voorzien zijn van zuurstof. Bovendien beschermen tranen het oogoppervlak door het te bedekken met natuurlijke antibiotica en door irriterende of schadelijke stoffen af te spoelen.

Werking van de traanklieren

De traanklieren, gelegen in de bovenste oogleden boven elk oog, zijn verantwoordelijk voor de meeste tranenproductie. De tranen die door deze klieren worden geproduceerd, komen normaal gesproken op het oogoppervlak terecht. Vervolgens stromen ze naar de puncta, de kleine openingen in de binnenste hoeken van de bovenste en onderste oogleden. Via de canaliculi worden de tranen naar de traanzak geleid, die zich aan de zijkant van de neus bevindt. Hierna worden de tranen via het nasolacrimale kanaal naar de neus geleid en geabsorbeerd. Verstoppingen kunnen op elk punt in dit traanafvoersysteem voorkomen, van de puncta tot aan de neus, waardoor waterige ogen ontstaan.

Oorzaken van verstopte traanbuisjes

De meest voorkomende oorzaak van een verstopping van de traankanalen bij een baby is een onvolledig ontwikkeld traankanaalsysteem. Dit kan leiden tot:

• onvolledige opening van de klep aan het uiteinde van het traanbuisje
• niet goed ontwikkelde openingen in de oogleden (puncta) waar tranen normaal gesproken doorheen stromen
• te smalle traankanalen

Minder vaak voorkomende oorzaken zijn:

• cysten of tumoren
• letsel aan de traankanalen
• blokkade van de neus door het neustussenschot
• infecties die een gezwollen gezicht veroorzaken en druk uitoefenen op de traankanalen
• neuspoliepen (goedaardige gezwellen in de neus of sinussen)
• ooginfecties

Volwassenen kunnen ook verstopte traanklieren hebben, meestal door een ooginfectie of oogletsel. Bij baby's komen verstopte traanklieren echter veel vaker voor.

Symptomen van verstopte traanbuisjes bij baby’s

Verstopte traanbuisjes kunnen voorkomen in één of beide ogen. De symptomen worden meestal zichtbaar wanneer een baby drie weken tot drie maanden oud is. Ongeveer 30% van de baby’s heeft beide traanbuisjes verstopt.

Baby’s met deze aandoening vertonen vaak tranende en waterige ogen. Dit kan verergeren bij koude of winderige omstandigheden, of wanneer het kind verkouden is. Ze kunnen ook last hebben van een oogafscheiding, die waterig is of uit een mengsel van slijm en etter bestaat, afhankelijk van de locatie van de verstopping. Door druk uit te oefenen op de binnenste hoeken van de onderste oogleden, kan de afscheiding verergeren. Daarnaast kan de baby een gezwollen traanmeer onder de ogen hebben, gelegen tussen de oogbal en de oogleden. Zwelling, pijn of gevoeligheid bij de neus kan ook optreden, hoewel oogpijn meestal afwezig is. Na het slapen kunnen de ogen van de baby ‘korstig’ of kleverig zijn. Als ooginfecties leiden tot de verstopte traanbuis, kunnen symptomen zoals koorts en een slijmerige of etterachtige afscheiding optreden.

Alarmsymptomen

Het is belangrijk om een arts te raadplegen als een baby extreem waterige ogen heeft, een oogafscheiding vertoont, of overmatig tranen zonder duidelijke oorzaak. Hoewel een verstopte traanbuis meestal geen oogpijn veroorzaakt, is het verstandig om een oogarts te bezoeken als de baby tekenen van ongemak vertoont of bijzonder gevoelig is voor licht (fotofobie).

Diagnose en onderzoeken

Een oogarts voert een grondig oogonderzoek uit bij een baby. Dit omvat het meten van de oogdruk om glaucoom uit te sluiten, een aandoening waarbij een verhoogde oogdruk schade aan de oogzenuw kan veroorzaken. De oogarts controleert ook het hoornvlies op tekenen van glaucoom, en onderzoekt de ogen op roodheid, zwelling en irritatie om conjunctivitis (oogbindvliesontsteking) uit te sluiten.

Behandeling van geblokkeerde traanbuizen

Een verstopte traanbuis bij baby's lost meestal vanzelf op voordat het kind één jaar oud is. Conservatieve maatregelen zijn doorgaans voldoende en kunnen het risico op infecties en de noodzaak voor meer invasieve procedures verminderen.

Conservatieve behandelingsmethoden

Ogen masseren
Sommige oogartsen adviseren om het traankanaal twee à drie keer per dag te masseren met grondig gereinigde handen. Dit wordt het beste gedaan bij een luierwissel. De ouder brengt met een wattenstaafje een gemiddelde druk aan op het deel van het oog van de baby dat het dichtst bij de neus ligt en masseert het naar beneden richting de neus. Soms komt tijdens de massage een beetje vocht uit de neus. Het gebruik van een wattenstaafje in plaats van een vinger maakt het gemakkelijker om bij het traankanaal te komen.

Ogen reinigen
Gebruik een zachte doek gedrenkt in warm water om de witte, bruine of gele korstjes en gedroogde afscheidingen uit de ogen van de baby te verwijderen. Oogdruppels met antibiotica kunnen nuttig zijn voor baby’s met veel oogafscheiding, hoewel dit het onderliggende probleem niet oplost. Het is belangrijk om de ogen te reinigen voordat de oogdruppels worden aangebracht.

Warmte toepassen
Het voorzichtig toepassen van warme kompressen, zoals een warm, vochtig washandje, kan de symptomen van een verstopte traanbuis verlichten.

Chirurgie

Als conservatieve behandelingen niet effectief zijn, kan een chirurgische ingreep noodzakelijk zijn. De oogarts plaatst een medisch instrument in het traankanaal om de blokkade te verwijderen. Deze procedure duurt meestal ongeveer tien minuten en heeft een slagingspercentage van ongeveer tachtig procent. Soms zijn aanvullende behandelingen nodig, zoals:

• verwijderen van cysten uit het traankanaal met nasale endoscopie (kijkonderzoek van de neus- en sinusholtes)
• veranderen van de structuur van de neusholte om drainage te bevorderen
• creëren van een nieuwe opening in de neusholte
• gebruik van een ballonkatheter om de kanalen uit te zetten
• inbrengen van stents om de kanalen open te houden

Prognose van verstopte traanbuisjes

Bij ongeveer 90% van de baby’s met geblokkeerde traankanalen verdwijnen de klachten zonder behandeling binnen het eerste levensjaar.

Preventie en nazorg

Hoewel er geen garantie is om verstopte traanbuisjes volledig te voorkomen, kunnen ouders enkele voorzorgsmaatregelen nemen om de kans op complicaties te verkleinen:

• Vermijd het in contact komen met vervuilde of onhygiënische omgevingen.
• Houd de handen en de omgeving van de baby altijd schoon.
• Raadpleeg tijdig een arts als symptomen verergeren of aanhouden.

Bij nazorg na een chirurgische ingreep is het essentieel om de instructies van de arts op te volgen, zoals het gebruik van voorgeschreven medicatie en het regelmatig controleren van de ogen op eventuele complicaties.

Lees verder

• Dacryostenose: Traanbuisverstopping (geblokkeerde traanbuis)
• Tranende ogen: Oorzaken, symptomen en behandeling