Resistente hypertensie: Hoge bloeddruk ondanks 3 medicijnen

Een hoge bloeddruk (hypertensie) is een van de belangrijkste risicofactoren voor hart- en vaatziekten, die wereldwijd bijdragen aan morbiditeit en mortaliteit. Resistente hypertensie verwijst naar een hoge bloeddruk (bovendrempel > 140/90 mm Hg) ondanks behandeling met drie of meer bloeddrukmedicijnen, waaronder diuretica (plaspillen). Vaak is er een secundaire oorzaak voor de verhoogde bloeddruk. Het is noodzakelijk om zowel levensstijlaanpassingen door te voeren als mogelijk de medicatie te wijzigen of toe te voegen om de bloeddruk onder controle te krijgen. Een chronisch verhoogde bloeddruk verhoogt immers het risico op hart- en vaatziekten.

• Epidemiologie van aanhoudende hoge bloeddruk ondanks 3 medicijnen
• Oorzaken van resistente hypertensie
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling via medicatie en leefstijladviezen
• Prognose
• Complicaties
• Preventie van resistente hypertensie

Epidemiologie van aanhoudende hoge bloeddruk ondanks 3 medicijnen

Resistente hypertensie komt relatief vaak voor. De aandoening treft tussen 9% en 18% van de patiënten met de diagnose van een hoge bloeddruk.

Oorzaken van resistente hypertensie

In de meeste gevallen is de pathogenese van resistente hypertensie niet duidelijk. Slechts in een minderheid van gevallen is deze aandoening te wijten aan secundaire hypertensie (veroorzaakt door een onderliggende aandoening). Bij afwezigheid van een secundaire oorzaak is de aandoening hoogstwaarschijnlijk multifactorieel.

Resistente hypertensie is mogelijk het gevolg van:

• Afwijkingen in de hormonen die de bloeddruk in balans houden en regelen.
• Opeenhoping van plaque in bloedvaten die de nieren voeden (nierarteriestenose: vernauwing van slagaders in nieren).
• Afwijkende activatie van het sympathische zenuwstelsel.
• Veranderde natrium- en waterbehandeling door de nieren als gevolg van veranderingen in het renine-angiotensine-aldosteronsysteem.
• Zware inname van alcohol of andere stoffen die interfereren met de bloeddruk.
• Genetische factoren.
• Obesitas.
• Slaapproblemen zoals het obstructief slaapapneusyndroom.

Symptomen

Meestal is resistente hypertensie asymptomatisch totdat de symptomen te lang onbehandeld blijven.

Diagnose en onderzoeken

De arts doorloopt een grondige geschiedenis van de patiënt en beoordeelt de medicatie. Vervolgens meet hij de bloeddruk met de juiste techniek. Om het wittejasseneffect uit te sluiten, is een 24-u bloeddrukmeting bij de patiënt thuis aangewezen. Een lichamelijk onderzoek is ook nodig, want de patiënt lijdt soms aan symptomen van een onderliggend probleem, zoals het obstructief slaapapneusyndroom. Naast een medische geschiedenis en een lichamelijk onderzoek is een urineonderzoek nodig omdat de prevalentie van nieraandoeningen hoger is bij patiënten met resistente hypertensie.

Diagnostisch criterium

De arts stelt de diagnose van resistente hypertensie wanneer de patiënt minimaal drie standaard bloeddrukmedicijnen (waaronder plaspillen) heeft ingenomen gedurende zes maanden.

Differentiële diagnose

Voor het stellen van de diagnose moet de arts wel 'pseudoresistente' hypertensie uitsluiten. Deze vorm van een hoge bloeddruk is veroorzaakt door een slechte bloeddrukmeettechniek, een niet-naleving van het voorgeschreven medicatiegebruik door de patiënt, een intolerantie voor bepaalde antihypertensiva (bloeddrukmedicijnen), het gebruik van medicijnen die de bloeddruk verstoren en het wittejasseneffect.

Slechte metingen

Mogelijk veroorzaakt een losse manchet een foutieve aflezing. Meerdere metingen op diverse tijdstippen van de dag zijn aanbevolen.

Medicatie niet innemen

Circa één op de vier patiënten met hypertensie neemt ofwel hun medicatie niet of niet altijd op de juiste manier. Het overslaan van doses gebeurt regelmatig. Ook zijn patiënten soms bang voor mogelijke bijwerkingen. Verder zijn de medicijnen voor sommige patiënten te duur.

Wittejasseneffect

Sommige patiënten zijn angstig in het spreekkabinet van de dokter, waardoor de bloeddruk tijdelijk stijgt, wat leidt tot een verkeerde meting. De angst verlichten door een vriend of familielid mee te nemen naar de afspraak vermindert de kans op het wittejasseneffect.

Behandeling via medicatie en leefstijladviezen

De behandeling bestaat meestal uit een verandering of toevoeging van medicijnen en een onderzoek naar de secundaire oorzaken. Daarnaast zijn enkele belangrijke veranderingen in de levensstijl nodig, zoals:

• Alcohol beperken.
• Een gezonde en gevarieerde voeding met weinig zout consumeren.
• Een gezond gewicht behouden.
• Medicijnen op de juiste manier gebruiken.
• Regelmatige lichaamsbeweging uitoefenen.
• Stoppen met roken.
• Stress verlichten.

Patiënten met resistente hypertensie moeten de juiste medicatie nemen, in de juiste doses en ook op het juiste moment. De patiënt mag zeker geen medicijnen of supplementen gebruiken die de bloeddruk verhogen, zoals dieetpillen en stimulerende middelen, cyclosporine, natuurlijke drop, ephedra en pijnstillers en niet-steroïde anti-inflammatoire middelen (NSAID's), zoals ibuprofen en celecoxib.

Prognose

De meeste patiënten met resistente hypertensie bereiken een goede controle van de bloeddruk door middel van farmacotherapie, op voorwaarde dat ze goed worden opgevolgd en behandeld.

Complicaties

Patiënten met onbehandelde resistente hypertensie lopen een hoog risico op cardiovasculaire aandoeningen (hart- en vaatziekten). Mogelijke gevolgen van niet-behandelde resistente hypertensie omvatten hartfalen, een beroerte, een ischemische hartziekte en nierfalen.

Preventie van resistente hypertensie

Preventie van resistente hypertensie richt zich voornamelijk op het voorkomen van het ontstaan en de verergering van hoge bloeddruk. Hier zijn enkele belangrijke preventieve maatregelen:

Gezonde voeding

Een gezonde en gevarieerde voeding met weinig zout is cruciaal. Het verminderen van de inname van natrium en het verhogen van de consumptie van voedingsmiddelen rijk aan kalium, magnesium en vezels kan helpen om de bloeddruk op een gezond niveau te houden.

Regelmatige lichaamsbeweging

Voldoende fysieke activiteit is belangrijk voor het behoud van een gezonde bloeddruk. Het wordt aanbevolen om minstens 150 minuten per week matige aerobe activiteit, zoals wandelen of fietsen, te doen.

Gezond gewicht

Overgewicht en obesitas zijn risicofactoren voor hoge bloeddruk. Het handhaven van een gezond gewicht door een evenwichtig voedingspatroon en regelmatige lichaamsbeweging kan helpen om de bloeddruk onder controle te houden.

Alcoholconsumptie beperken

Het verminderen van alcoholinname kan bijdragen aan een gezonde bloeddruk. Het wordt aanbevolen om de alcoholconsumptie te beperken tot niet meer dan één drankje per dag voor vrouwen en twee drankjes per dag voor mannen.

Stoppen met roken

Roken verhoogt de bloeddruk en beschadigt de bloedvaten. Stoppen met roken kan de bloeddruk verlagen en de algehele gezondheid verbeteren.

Stressmanagement

Het effectief beheersen van stress door middel van technieken zoals meditatie, ademhalingsoefeningen en ontspanningsoefeningen kan bijdragen aan een lagere bloeddruk.

Regelmatige controles

Regelmatige bloeddrukmetingen helpen bij het vroegtijdig opsporen van hoge bloeddruk en het nemen van maatregelen voordat de toestand verergert.

Lees verder

• Hoge bloeddruk (hypertensie): Oorzaken en behandeling
• Hypertensie (verhoogde bloeddruk): Soorten en symptomen