Resistente hypertensie: Hoge bloeddruk ondanks 3 medicijnen
Een hoge bloeddruk (hypertensie) is één van de belangrijkste risicofactoren voor hart- en vaatziekten, een wereldwijde oorzaak van morbiditeit en mortaliteit. Resistentie hypertensie duidt op een hoge bloeddruk (> 140/90 mm Hg) na behandeling met drie of meer bloeddrukmedicijnen waaronder reeds plaspillen (diuretica). Vaak ligt een secundaire oorzaak aan de basis van de verhoogde bloeddruk. Veranderingen in de levensstijl en een wijziging of toevoeging van medicijnen is nodig om de bloeddruk onder controle te krijgen. Een chronisch verhoogde bloeddruk verhoogt immers de kans op hart- en vaataandoeningen.
Epidemiologie van aanhoudende hoge bloeddruk ondanks 3 medicijnen
Resistente
hypertensie komt relatief vaak voor. De aandoening treft tussen 9% en 18% van de patiënten met de diagnose van een
hoge bloeddruk.

Overgewicht ligt mogelijk mede aan de basis van resistente hypertensie /
Bron: Tobyotter, Flickr (CC BY-2.0)Oorzaken van resistente hypertensie
In de meeste gevallen is de pathogenese van resistente hypertensie niet duidelijk. Slechts in een minderheid van gevallen is deze aandoening te wijten aan secundaire hypertensie (veroorzaakt door een onderliggende aandoening). Bij afwezigheid van een secundaire oorzaak is de aandoening hoogstwaarschijnlijk multifactorieel.
Resistente hypertensie is mogelijk het gevolg van:
- afwijkingen in de hormonen die de bloeddruk in balans houden en regelen
- de opeenhoping van plaque in bloedvaten die de nieren voeden (nierarteriestenose: vernauwing van slagaders in nieren)
- een afwijkende activatie van het sympathische zenuwstelsel
- een veranderde natrium- en waterbehandeling door de nieren als gevolg van veranderingen in het renine-angiotensine-
- aldosteronsysteem.
- een zware inname van alcohol of andere stoffen die interfereren met de bloeddruk
- genetische factoren
- obesitas
- slaapproblemen zoals het obstructief slaapapneusyndroom
Symptomen
Meestal is resistente hypertensie asymptomatisch totdat de symptomen te lang onbehandeld blijven.
Diagnose en onderzoeken
De arts doorloopt een grondige geschiedenis van de patiënt en beoordeelt de medicatie. Vervolgens meet hij de bloeddruk met de juiste techniek. Om het
wittejasseneffect uit te sluiten, is een 24u
bloeddrukmeting bij de patiënt thuis aangewezen. Een lichamelijk onderzoek is ook nodig want de patiënt lijdt soms aan symptomen van een onderliggend probleem, zoals van het obstructie slaapapneusyndroom. Naast een
medische geschiedenis en een lichamelijk onderzoek is een
urineonderzoek nodig omdat de prevalentie van
nieraandoeningen hoger is bij patiënten met resistente hypertensie.
Diagnostisch criterium
De arts stelt de diagnose van resistente hypertensie wanneer de patiënt minimaal drie standaard bloeddrukmedicijnen (waaronder
plaspillen) heeft ingenomen gedurende zes maanden.
Differentiële diagnose
Voor het stellen van de diagnose moet de arts wel 'pseudoresistente' hypertensie uitsluiten. Deze vorm van een hoge bloeddruk is veroorzaakt door een slechte bloeddrukmeettechniek, een niet-naleving van het voorgeschreven medicatiegebruik door de patiënt, een intolerantie voor bepaalde antihypertensiva (bloeddrukmedicijnen), het gebruik van medicijnen die de bloeddruk verstoren en het wittejasseneffect.
Slechte metingen
Mogelijk veroorzaakt een losse manchet een foutieve aflezing. Meerdere metingen op diverse tijdstippen van de dag zijn aanbevolen.

Medicatie niet of slecht innemen leidt mogelijk tot pseudoresistente hypertensie (geen echte resistente te hoge bloeddruk) /
Bron: Stevepb, Pixabay Medicatie niet innemen
Circa één op de vier patiënten met hypertensie neemt ofwel hun medicatie niet of niet altijd op de juiste manier. Het overslaan van doses gebeurt regelmatig. Ook zijn patiënten soms bang voor mogelijke bijwerkingen. Verder zijn de medicijnen voor sommige patiënten te duur.
Wittejasseneffect
Sommige patiënten zijn angstig in het spreekkabinet van de dokter waardoor de bloeddruk tijdelijk stijgt, wat leidt tot een verkeerde meting. De angst verlichten door een vriend of familielid mee te nemen naar de afspraak vermindert de kans op het wittejasseneffect.

Een gezonde en gevarieerde voeding is nodig /
Bron: Jill111, PixabayBehandeling via medicatie en leefstijladviezen
De behandeling bestaat meestal uit een verandering of toevoeging van medicijnen en een onderzoek naar de secundaire oorzaken. Daarnaast zijn enkele belangrijke veranderingen in de levensstijl nodig zoals:
- alcohol beperken
- een gezonde en gevarieerde voeding met weinig zout consumeren
- een gezond gewicht behouden
- medicijnen op de juiste manier gebruiken
- regelmatige lichaamsbeweging uitoefenen
- stoppen met roken
- stress verlichten
Patiënten met resistente hypertensie moeten de juiste medicatie nemen, in de juiste doses en ook op het juiste moment. De patiënt mag zeker geen medicijnen of supplementen gebruiken die de bloeddruk verhogen, zoals dieetpillen en stimulerende middelen, cyclosporine, natuurlijke drop, ephedra en
pijnstillers en niet-steroïde anti-inflammatoire middelen (
NSAID's), zoals
ibuprofen en celecoxib.
Prognose
De meeste patiënten met resistente hypertensie bereiken een goede controle van de bloeddruk door middel van farmacotherapie, op voorwaarde dat ze goed worden opgevolgd en behandeld.
Complicaties
Patiënten met onbehandelde resistente hypertensie lopen een hoog risico op cardiovasculaire aandoeningen (hart- en vaatziekten). Mogelijke gevolgen van niet-behandelde resistente hypertensie omvatten
hartfalen, een
beroerte, een ischemische
hartziekte en
nierfalen.
Lees verder