Resistente hypertensie: Hoge bloeddruk ondanks 3 medicijnen

Een hoge bloeddruk (hypertensie) is één van de belangrijkste risicofactoren voor hart- en vaatziekten, een wereldwijde oorzaak van morbiditeit en mortaliteit. Resistentie hypertensie duidt op een hoge bloeddruk (> 140/90 mm Hg) na behandeling met drie of meer bloeddrukmedicijnen waaronder reeds plaspillen (diuretica). Vaak ligt een secundaire oorzaak aan de basis van de verhoogde bloeddruk. Veranderingen in de levensstijl en een wijziging of toevoeging van medicijnen is nodig om de bloeddruk onder controle te krijgen. Een chronisch verhoogde bloeddruk verhoogt immers de kans op hart- en vaataandoeningen.

• Epidemiologie van aanhoudende hoge bloeddruk ondanks 3 medicijnen
• Oorzaken van resistente hypertensie
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling via medicatie en leefstijladviezen
• Prognose
• Complicaties

Epidemiologie van aanhoudende hoge bloeddruk ondanks 3 medicijnen

Resistente hypertensie komt relatief vaak voor. De aandoening treft tussen 9% en 18% van de patiënten met de diagnose van een hoge bloeddruk.

Oorzaken van resistente hypertensie

In de meeste gevallen is de pathogenese van resistente hypertensie niet duidelijk. Slechts in een minderheid van gevallen is deze aandoening te wijten aan secundaire hypertensie (veroorzaakt door een onderliggende aandoening). Bij afwezigheid van een secundaire oorzaak is de aandoening hoogstwaarschijnlijk multifactorieel.

Resistente hypertensie is mogelijk het gevolg van:

• afwijkingen in de hormonen die de bloeddruk in balans houden en regelen
• de opeenhoping van plaque in bloedvaten die de nieren voeden (nierarteriestenose: vernauwing van slagaders in nieren)
• een afwijkende activatie van het sympathische zenuwstelsel
• een veranderde natrium- en waterbehandeling door de nieren als gevolg van veranderingen in het renine-angiotensine-
• aldosteronsysteem.
• een zware inname van alcohol of andere stoffen die interfereren met de bloeddruk
• genetische factoren
• obesitas
• slaapproblemen zoals het obstructief slaapapneusyndroom

Symptomen

Meestal is resistente hypertensie asymptomatisch totdat de symptomen te lang onbehandeld blijven.

Diagnose en onderzoeken

De arts doorloopt een grondige geschiedenis van de patiënt en beoordeelt de medicatie. Vervolgens meet hij de bloeddruk met de juiste techniek. Om het wittejasseneffect uit te sluiten, is een 24u bloeddrukmeting bij de patiënt thuis aangewezen. Een lichamelijk onderzoek is ook nodig want de patiënt lijdt soms aan symptomen van een onderliggend probleem, zoals van het obstructie slaapapneusyndroom. Naast een medische geschiedenis en een lichamelijk onderzoek is een urineonderzoek nodig omdat de prevalentie van nieraandoeningen hoger is bij patiënten met resistente hypertensie.

Diagnostisch criterium

De arts stelt de diagnose van resistente hypertensie wanneer de patiënt minimaal drie standaard bloeddrukmedicijnen (waaronder plaspillen) heeft ingenomen gedurende zes maanden.

Differentiële diagnose

Voor het stellen van de diagnose moet de arts wel 'pseudoresistente' hypertensie uitsluiten. Deze vorm van een hoge bloeddruk is veroorzaakt door een slechte bloeddrukmeettechniek, een niet-naleving van het voorgeschreven medicatiegebruik door de patiënt, een intolerantie voor bepaalde antihypertensiva (bloeddrukmedicijnen), het gebruik van medicijnen die de bloeddruk verstoren en het wittejasseneffect.

Slechte metingen
Mogelijk veroorzaakt een losse manchet een foutieve aflezing. Meerdere metingen op diverse tijdstippen van de dag zijn aanbevolen.

Medicatie niet innemen
Circa één op de vier patiënten met hypertensie neemt ofwel hun medicatie niet of niet altijd op de juiste manier. Het overslaan van doses gebeurt regelmatig. Ook zijn patiënten soms bang voor mogelijke bijwerkingen. Verder zijn de medicijnen voor sommige patiënten te duur.

Wittejasseneffect
Sommige patiënten zijn angstig in het spreekkabinet van de dokter waardoor de bloeddruk tijdelijk stijgt, wat leidt tot een verkeerde meting. De angst verlichten door een vriend of familielid mee te nemen naar de afspraak vermindert de kans op het wittejasseneffect.

Behandeling via medicatie en leefstijladviezen

De behandeling bestaat meestal uit een verandering of toevoeging van medicijnen en een onderzoek naar de secundaire oorzaken. Daarnaast zijn enkele belangrijke veranderingen in de levensstijl nodig zoals:

• alcohol beperken
• een gezonde en gevarieerde voeding met weinig zout consumeren
• een gezond gewicht behouden
• medicijnen op de juiste manier gebruiken
• regelmatige lichaamsbeweging uitoefenen
• stoppen met roken
• stress verlichten

Patiënten met resistente hypertensie moeten de juiste medicatie nemen, in de juiste doses en ook op het juiste moment. De patiënt mag zeker geen medicijnen of supplementen gebruiken die de bloeddruk verhogen, zoals dieetpillen en stimulerende middelen, cyclosporine, natuurlijke drop, ephedra en pijnstillers en niet-steroïde anti-inflammatoire middelen (NSAID's), zoals ibuprofen en celecoxib.

Prognose

De meeste patiënten met resistente hypertensie bereiken een goede controle van de bloeddruk door middel van farmacotherapie, op voorwaarde dat ze goed worden opgevolgd en behandeld.

Complicaties

Patiënten met onbehandelde resistente hypertensie lopen een hoog risico op cardiovasculaire aandoeningen (hart- en vaatziekten). Mogelijke gevolgen van niet-behandelde resistente hypertensie omvatten hartfalen, een beroerte, een ischemische hartziekte en nierfalen.

Lees verder

• Hoge bloeddruk (hypertensie): Oorzaken en behandeling
• Hypertensie (verhoogde bloeddruk): Soorten en symptomen