Neurogene darm: Ongewild verlies stoelgang door zenuwschade

Bij een neurogene darm verliest de patiënt de normale darmfunctie door een probleem met de zenuwen. Patiënten met deze aandoening hebben moeite met het ophouden en uitscheiden van ontlasting. Dit kan leiden tot ongewenste stoelgang-ongelukjes en constipatie. Het aanpakken van de symptomen en het verbeteren van de vooruitzichten kan door middel van een regelmatig darmschema, voedingsaanpassingen, medicatie en/of andere behandelingen.

• Oorzaken van neurogene darm
• Risicofactoren
• Soorten
• Reflex (spastisch) darmprobleem
• Slap darmprobleem
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van neurogene darm
• Prognose van ongewild verlies van stoelgang
• Complicaties van neurogene darm
• Preventie van neurogene darmen
• Praktische tips voor het omgaan met neurogene darm
• Behandeling en aanpassing van levensstijl
• Hulpmiddelen en ondersteuning
• Misvattingen rond neurogene darm
• Neurogene darm is hetzelfde als darmontsteking
• Neurogene darm komt alleen voor bij oudere volwassenen
• Medicijnen kunnen neurogene darm volledig genezen
• Alle patiënten met neurogene darm hebben ernstige darmproblemen
• Chirurgie is de enige behandelingsoptie voor neurogene darm
• Neurogene darm kan altijd worden verholpen door fysiotherapie
• Psychologische factoren spelen geen rol in neurogene darm
• Neurogene darm heeft geen invloed op de algehele gezondheid

Oorzaken van neurogene darm

Een neurogene darm ontstaat door een verstoring in de zenuwfunctie die de controle over de darmactiviteit beïnvloedt. Normaal gesproken werken de spieren en zenuwen rond het rectum en de anus samen om een goede darmfunctie te waarborgen. Wanneer deze zenuwen beschadigd raken, zoals bij aandoeningen die de zenuwen aantasten, verliest de patiënt de controle over de darmen. Dit leidt tot problemen zoals constipatie en fecale incontinentie.

Risicofactoren

Zenuwschade, die de oorzaak kan zijn van een neurogene darm, kan ontstaan door:

• een beroerte
• een neurologische aandoening, zoals multiple sclerose of amyotrofische laterale sclerose (ALS)
• een verwonding, zoals ruggenmergletsel (dwarslaesie)

Soorten

Er zijn twee hoofdtypen van neurogene darmproblemen:

Reflex (spastisch) darmprobleem

Bij een reflexdarmprobleem kan de anale sluitspier niet vrijwillig ontspannen, wat leidt tot constipatie. De communicatie tussen de dikke darm en de hersenen raakt verstoord. Hoewel de reflex die de darmbeweging zou activeren nog steeds werkt, voelt de patiënt deze niet, wat leidt tot ongeplande stoelgang wanneer de endeldarm vol is. Dit type probleem kan ontstaan na een letsel aan het centraal zenuwstelsel.

Slap darmprobleem

Een slappe darm heeft minder beweging in de dikke darm, met verminderde peristaltiek (darmbeweging) en een ontspannen kringspier. Dit resulteert in constipatie en frequent lekken van ontlasting. Een slappe darm kan ontstaan na een lagere dwarslaesie.

Symptomen

Patiënten met een neurogene darm kunnen de volgende symptomen ervaren:

• buikpijn
• constipatie of diarree
• verlies van gevoel in de darm, wat leidt tot een verminderde aandrang om naar het toilet te gaan
• fecale incontinentie
• misselijkheid
• moeite met het maken van darmbewegingen

Patiënten kunnen ook symptomen van een neurogene blaas ervaren, waarbij zowel sensorische als motorische controle over de blaas verloren gaat. Deze problemen kunnen leiden tot fysieke, sociale en emotionele uitdagingen.

Diagnose en onderzoeken

Bij de diagnose van een neurogene darm verzamelt de arts informatie over de medische geschiedenis, recente symptomen, eerdere medische aandoeningen en familiegeschiedenis. Er wordt ook gevraagd naar de frequentie van ongewenste stoelgang of obstipatie. Soms kan het nuttig zijn om een ontlastingsdagboek bij te houden om de darmactiviteit te registreren. De arts voert een lichamelijk onderzoek en een rectaal onderzoek uit en test de reflexen. Mogelijke aanvullende onderzoeken zijn:

• anorectale manometrie om de sterkte van de sluitspier te meten
• echografie van het rectum en de anus
• elektromyografie om de elektrische activiteit van de spieren rond de anus en het rectum te testen
• MRI-scan of CT-scan van de hersenen en/of het ruggenmerg

Behandeling van neurogene darm

De behandeling van een neurogene darm richt zich op het verbeteren van de darmfunctie en het verminderen van symptomen. Aanbevolen behandelingen zijn onder meer:

• het ontwikkelen van een regelmatig toiletschema en maaltijden om een voorspelbare ontlastingsroutine te creëren
• veranderingen in de voeding en het gebruik van laxeermiddelen (pillen of zetpillen) om constipatie te verlichten
• toepassen van botulinumtoxine (botox) om de spasticiteit van de anale sluitspier te verminderen
• buikspiertraining
• een colostomie waarbij een deel van de dikke darm naar de buikwand wordt geleid om een stoma te creëren
• digitale rectale stimulatie door gebruik van een vinger om de sluitspier te activeren
• elektrische (neurale) stimulatie van de buikspieren
• geplande stoelgang om de ontlasting fysiek uit het rectum te verwijderen
• gepulseerde waterirrigatie
• lichaamsbeweging
• voedingsaanpassingen

Prognose van ongewild verlies van stoelgang

Met een goed beheerd darmbehandelingsprogramma kunnen patiënten vaak hun afhankelijkheid van anderen verminderen en complicaties zoals aambeien en darmobstructie voorkomen. Effectieve darmzorg kan helpen bij het verminderen van ongewenste stoelgang-ongelukjes en het verbeteren van de levenskwaliteit.

Complicaties van neurogene darm

Fecale incontinentie
Een veelvoorkomende complicatie van neurogene darmen is fecale incontinentie, waarbij patiënten de controle over hun ontlasting verliezen. Dit kan leiden tot ongewenst verlies van stoelgang en aanzienlijke sociale en emotionele problemen.

Chronische obstipatie
Door een verminderde darmmotiliteit en zenuwschade kan chronische obstipatie optreden. Dit kan leiden tot langdurige en pijnlijke constipatie, wat de kwaliteit van leven van de patiënt aanzienlijk kan beïnvloeden.

Darmobstructie
Neurogene darmen kunnen bijdragen aan het risico van darmobstructie. Bij darmobstructie wordt de doorgang van ontlasting belemmerd, wat kan leiden tot ernstige buikpijn, opgeblazen gevoel en, in extreme gevallen, chirurgische interventie.

Aambeien
Chronische obstipatie en inspanningen tijdens de stoelgang kunnen aambeien veroorzaken of verergeren. Aambeien kunnen pijnlijk zijn en kunnen bloedingen en ongemak veroorzaken tijdens de stoelgang.

Perforatie van de darm
In zeldzame gevallen kan langdurige obstipatie leiden tot een darmperforatie, waarbij een scheur in de darmwand optreedt. Dit is een ernstige complicatie die onmiddellijke medische behandeling vereist.

Psychologische impact
De sociale en emotionele gevolgen van neurogene darmen kunnen aanzienlijk zijn. De constante angst voor accidentele stoelgang en de mogelijke sociale stigma’s kunnen leiden tot angst, depressie en een verminderde kwaliteit van leven.

Nierproblemen
Bij langdurige fecale incontinentie en chronische obstipatie kan er een verhoogd risico zijn op nierproblemen, zoals nierinfecties of nierstenen, als gevolg van de verminderde algemene gezondheid en mogelijke impact op het urinestelsel.

Infecties
Bij ernstige gevallen van fecale incontinentie kunnen huid- en perianale infecties optreden, zoals dermatitis of andere secundaire infecties door aanhoudende blootstelling aan ontlasting.

Preventie van neurogene darmen

Regelmatige medische controle
Het is essentieel voor patiënten met risicofactoren om regelmatig medische controles te ondergaan. Dit helpt bij het vroegtijdig opsporen van zenuwproblemen en het voorkomen van ernstige darmcomplicaties. Regelmatige controles kunnen ook bijdragen aan een tijdige aanpassing van behandelingsstrategieën.

Beheer van onderliggende aandoeningen
Het effectief beheren van onderliggende aandoeningen zoals multiple sclerose of amyotrofische laterale sclerose kan het risico op neurogene darmen verlagen. Het volgen van behandelingsplannen en therapieën voor deze ziekten helpt bij het behouden van een optimale zenuwfunctie.

Revalidatie en fysiotherapie
Revalidatie en fysiotherapie kunnen helpen bij het verbeteren van de spierfunctie en coördinatie rond de darmen. Specifieke oefeningen en therapieën gericht op de buik- en bekkenbodemspieren kunnen de darmfunctie ondersteunen en complicaties voorkomen.

Voedings- en dieetbeheer
Een evenwichtig voedingspatroon dat rijk is aan vezels kan helpen bij het voorkomen van obstipatie en andere darmproblemen. Voedingsadvies op maat kan nuttig zijn om een gezonde darmfunctie te behouden en symptomen te minimaliseren.

Educatie over darmgezondheid
Het geven van educatie over darmgezondheid aan patiënten en hun families kan helpen bij het herkennen van vroege symptomen en het nemen van preventieve maatregelen. Bewustwording over het belang van een gezonde darmroutine en het vermijden van risicofactoren is cruciaal.

Vroegtijdige behandeling
Het snel herkennen en behandelen van vroege symptomen van zenuwschade kan helpen om de ontwikkeling van neurogene darmen te voorkomen. Dit omvat het nemen van maatregelen zoals medicatie en therapieën om verdere schade te minimaliseren.

Levensstijlaanpassingen
Het maken van gezonde leefstijlkeuzes, zoals regelmatige lichaamsbeweging en stressmanagement, kan bijdragen aan een betere zenuwfunctie en darmgezondheid. Het vermijden van risicovolle gedragingen en het volgen van een gezonde levensstijl zijn preventieve maatregelen die aanzienlijke voordelen kunnen bieden.

Praktische tips voor het omgaan met neurogene darm

Behandeling en aanpassing van levensstijl

Neurogene darm vereist vaak aanpassingen in je voedingspatroon en dagelijkse routine. Overleg met een diëtist om vezelrijke voedingsmiddelen en voldoende hydratatie in je voedingspatroon op te nemen. Gebruik hulpmiddelen zoals klysma's of darmspoelingstechnieken, indien voorgeschreven door je arts.

Hulpmiddelen en ondersteuning

Er zijn medische hulpmiddelen beschikbaar om het management van neurogene darm te vergemakkelijken. Praat met je zorgverlener over welke opties voor jou geschikt zijn. Zorg ook voor een discrete planning van toiletbezoeken om stress te verminderen.

Misvattingen rond neurogene darm

Neurogene darm is een aandoening waarbij de zenuwen die de darm aansteken of aansteken beschadigd raken, waardoor het normale functioneren van de darmen verstoord wordt. Er zijn veel misvattingen over de oorzaken, symptomen en behandeling van deze aandoening. Laten we enkele van de meest voorkomende misvattingen onderzoeken en verduidelijken wat echt waar is.

Neurogene darm is hetzelfde als darmontsteking

Een veelgemaakte misvatting is dat neurogene darm een vorm van darmontsteking is. In werkelijkheid is neurogene darm een aandoening die voortkomt uit een probleem met de zenuwen die de darmen aansteken, zoals het darmen-systeem, en niet van ontsteking. Het kan leiden tot vertraagde of verstoorde darmbewegingen, maar het gaat niet gepaard met de ontstekingsprocessen die typisch zijn voor aandoeningen zoals colitis of ziekte van Crohn.

Neurogene darm komt alleen voor bij oudere volwassenen

Veel mensen denken dat neurogene darm voornamelijk voorkomt bij ouderen, maar dit is niet waar. Hoewel de aandoening vaker voorkomt bij ouderen vanwege het verouderingsproces van de zenuwen, kan neurogene darm op elke leeftijd optreden, vooral bij patiënten die letsel of aandoeningen hebben die de zenuwen aantasten, zoals diabetes mellitus of na een beroerte.

Medicijnen kunnen neurogene darm volledig genezen

Hoewel sommige medicijnen kunnen helpen bij het beheersen van de symptomen van neurogene darm, zoals het verbeteren van de darmmotiliteit of het verminderen van obstipatie, is er momenteel geen genezing beschikbaar. De behandeling richt zich meestal op het beheersen van de symptomen en het verbeteren van de kwaliteit van leven van patiënten. Er is geen medicijn dat het onderliggende zenuwprobleem volledig kan herstellen.

Alle patiënten met neurogene darm hebben ernstige darmproblemen

Het is niet waar dat alle patiënten met neurogene darm ernstige darmproblemen ervaren. De ernst van de aandoening kan variëren van mild tot ernstig, afhankelijk van de mate van zenuwschade. Sommige patiënten hebben mogelijk geen merkbare symptomen, terwijl anderen ernstige problemen kunnen ervaren zoals obstipatie, diarree of incontinence. Het is belangrijk om te begrijpen dat de symptomen per patiënt sterk kunnen verschillen.

Chirurgie is de enige behandelingsoptie voor neurogene darm

Hoewel chirurgische ingrepen soms nuttig kunnen zijn voor patiënten met ernstige gevallen van neurogene darm, is chirurgie niet de enige behandelingsoptie. Vaak kunnen veranderingen in het evenwichtig voedingspatroon, het gebruik van medicijnen en het aanpassen van de levensstijl voldoende zijn om de symptomen onder controle te houden. Chirurgie wordt meestal alleen overwogen als andere behandelingsopties niet effectief zijn.

Neurogene darm kan altijd worden verholpen door fysiotherapie

Fysiotherapie kan helpen om de spierfunctie te verbeteren en de darmmotiliteit te bevorderen, maar het is geen magische oplossing voor neurogene darm. De effectiviteit van fysiotherapie hangt af van de ernst van de zenuwbeschadiging en het vermogen van de patiënt om de therapieën te verdragen. Fysiotherapie is vaak slechts een onderdeel van een breder behandelplan.

Psychologische factoren spelen geen rol in neurogene darm

Een andere misvatting is dat psychologische factoren geen invloed hebben op neurogene darm. In werkelijkheid kunnen stress en angst de symptomen van neurogene darm verergeren, aangezien ze de functie van het mentale welzijn en het zenuwstelsel beïnvloeden. Het beheersen van stress kan helpen om de symptomen te verminderen en het algehele welzijn te verbeteren.

Neurogene darm heeft geen invloed op de algehele gezondheid

Tot slot denken veel mensen dat neurogene darm alleen invloed heeft op de darmfunctie en verder geen invloed heeft op de algehele gezondheid. Dit is onjuist. De aandoening kan de algehele gezondheid beïnvloeden door problemen met voeding, hydratatie en algemene mobiliteit. Wanneer de darmfunctie verstoord is, kunnen andere gezondheidsproblemen, zoals ondervoeding en uitdroging, ontstaan, die het herstel en de algemene gezondheid van de patiënt verder compliceren.

Lees verder

• Fecale incontinentie: Ongewild verlies van stoelgang
• Neurogene blaas: Zenuwschade door ziekte met plasproblemen