Neurogene darm: Ongewild verlies stoelgang door zenuwschade

Bij een neurogene darm verliest de patiënt de normale darmfunctie door een probleem met de zenuwen. Patiënten met deze aandoening hebben moeite met het ophouden en uitscheiden van ontlasting. Dit kan leiden tot ongewenste stoelgang-ongelukjes en constipatie. Het aanpakken van de symptomen en het verbeteren van de vooruitzichten kan door middel van een regelmatig darmschema, voedingsaanpassingen, medicatie en/of andere behandelingen.

• Oorzaken van neurogene darm
• Risicofactoren
• Soorten
• Reflex (spastisch) darmprobleem
• Slap darmprobleem
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van neurogene darm
• Prognose van ongewild verlies van stoelgang
• Complicaties van neurogene darm
• Preventie van neurogene darmen

Oorzaken van neurogene darm

Een neurogene darm ontstaat door een verstoring in de zenuwfunctie die de controle over de darmactiviteit beïnvloedt. Normaal gesproken werken de spieren en zenuwen rond het rectum en de anus samen om een goede darmfunctie te waarborgen. Wanneer deze zenuwen beschadigd raken, zoals bij aandoeningen die de zenuwen aantasten, verliest de patiënt de controle over de darmen. Dit leidt tot problemen zoals constipatie en fecale incontinentie.

Risicofactoren

Zenuwschade, die de oorzaak kan zijn van een neurogene darm, kan ontstaan door:

• een beroerte
• een neurologische aandoening, zoals multiple sclerose of amyotrofische laterale sclerose (ALS)
• een verwonding, zoals ruggenmergletsel (dwarslaesie)

Soorten

Er zijn twee hoofdtypen van neurogene darmproblemen:

Reflex (spastisch) darmprobleem

Bij een reflexdarmprobleem kan de anale sluitspier niet vrijwillig ontspannen, wat leidt tot constipatie. De communicatie tussen de dikke darm en de hersenen raakt verstoord. Hoewel de reflex die de darmbeweging zou activeren nog steeds werkt, voelt de patiënt deze niet, wat leidt tot ongeplande stoelgang wanneer de endeldarm vol is. Dit type probleem kan ontstaan na een letsel aan het centraal zenuwstelsel.

Slap darmprobleem

Een slappe darm heeft minder beweging in de dikke darm, met verminderde peristaltiek (darmbeweging) en een ontspannen kringspier. Dit resulteert in constipatie en frequent lekken van ontlasting. Een slappe darm kan ontstaan na een lagere dwarslaesie.

Symptomen

Patiënten met een neurogene darm kunnen de volgende symptomen ervaren:

• buikpijn
• constipatie of diarree
• verlies van gevoel in de darm, wat leidt tot een verminderde aandrang om naar het toilet te gaan
• fecale incontinentie
• misselijkheid
• moeite met het maken van darmbewegingen

Patiënten kunnen ook symptomen van een neurogene blaas ervaren, waarbij zowel sensorische als motorische controle over de blaas verloren gaat. Deze problemen kunnen leiden tot fysieke, sociale en emotionele uitdagingen.

Diagnose en onderzoeken

Bij de diagnose van een neurogene darm verzamelt de arts informatie over de medische geschiedenis, recente symptomen, eerdere medische aandoeningen en familiegeschiedenis. Er wordt ook gevraagd naar de frequentie van ongewenste stoelgang of obstipatie. Soms kan het nuttig zijn om een ontlastingsdagboek bij te houden om de darmactiviteit te registreren. De arts voert een lichamelijk onderzoek en een rectaal onderzoek uit en test de reflexen. Mogelijke aanvullende onderzoeken zijn:

• anorectale manometrie om de sterkte van de sluitspier te meten
• echografie van het rectum en de anus
• elektromyografie om de elektrische activiteit van de spieren rond de anus en het rectum te testen
• MRI-scan of CT-scan van de hersenen en/of het ruggenmerg

Behandeling van neurogene darm

De behandeling van een neurogene darm richt zich op het verbeteren van de darmfunctie en het verminderen van symptomen. Aanbevolen behandelingen zijn onder meer:

• het ontwikkelen van een regelmatig toiletschema en maaltijden om een voorspelbare ontlastingsroutine te creëren
• veranderingen in de voeding en het gebruik van laxeermiddelen (pillen of zetpillen) om constipatie te verlichten
• toepassen van botulinumtoxine (botox) om de spasticiteit van de anale sluitspier te verminderen
• buikspiertraining
• een colostomie waarbij een deel van de dikke darm naar de buikwand wordt geleid om een stoma te creëren
• digitale rectale stimulatie door gebruik van een vinger om de sluitspier te activeren
• elektrische (neurale) stimulatie van de buikspieren
• geplande stoelgang om de ontlasting fysiek uit het rectum te verwijderen
• gepulseerde waterirrigatie
• lichaamsbeweging
• voedingsaanpassingen

Prognose van ongewild verlies van stoelgang

Met een goed beheerd darmbehandelingsprogramma kunnen patiënten vaak hun afhankelijkheid van anderen verminderen en complicaties zoals aambeien en darmobstructie voorkomen. Effectieve darmzorg kan helpen bij het verminderen van ongewenste stoelgang-ongelukjes en het verbeteren van de levenskwaliteit.

Complicaties van neurogene darm

Fecale incontinentie
Een veelvoorkomende complicatie van neurogene darmen is fecale incontinentie, waarbij patiënten de controle over hun ontlasting verliezen. Dit kan leiden tot ongewenst verlies van stoelgang en aanzienlijke sociale en emotionele problemen.

Chronische obstipatie
Door een verminderde darmmotiliteit en zenuwschade kan chronische obstipatie optreden. Dit kan leiden tot langdurige en pijnlijke constipatie, wat de kwaliteit van leven van de patiënt aanzienlijk kan beïnvloeden.

Darmobstructie
Neurogene darmen kunnen bijdragen aan het risico van darmobstructie. Bij darmobstructie wordt de doorgang van ontlasting belemmerd, wat kan leiden tot ernstige buikpijn, opgeblazen gevoel en, in extreme gevallen, chirurgische interventie.

Aambeien
Chronische obstipatie en inspanningen tijdens de stoelgang kunnen aambeien veroorzaken of verergeren. Aambeien kunnen pijnlijk zijn en kunnen bloedingen en ongemak veroorzaken tijdens de stoelgang.

Perforatie van de darm
In zeldzame gevallen kan langdurige obstipatie leiden tot een darmperforatie, waarbij een scheur in de darmwand optreedt. Dit is een ernstige complicatie die onmiddellijke medische behandeling vereist.

Psychologische impact
De sociale en emotionele gevolgen van neurogene darmen kunnen aanzienlijk zijn. De constante angst voor accidentele stoelgang en de mogelijke sociale stigma’s kunnen leiden tot angst, depressie en een verminderde kwaliteit van leven.

Nierproblemen
Bij langdurige fecale incontinentie en chronische obstipatie kan er een verhoogd risico zijn op nierproblemen, zoals nierinfecties of nierstenen, als gevolg van de verminderde algemene gezondheid en mogelijke impact op het urinestelsel.

Infecties
Bij ernstige gevallen van fecale incontinentie kunnen huid- en perianale infecties optreden, zoals dermatitis of andere secundaire infecties door aanhoudende blootstelling aan ontlasting.

Preventie van neurogene darmen

Regelmatige medische controle
Het is essentieel voor patiënten met risicofactoren om regelmatig medische controles te ondergaan. Dit helpt bij het vroegtijdig opsporen van zenuwproblemen en het voorkomen van ernstige darmcomplicaties. Regelmatige controles kunnen ook bijdragen aan een tijdige aanpassing van behandelingsstrategieën.

Beheer van onderliggende aandoeningen
Het effectief beheren van onderliggende aandoeningen zoals multiple sclerose of amyotrofische laterale sclerose kan het risico op neurogene darmen verlagen. Het volgen van behandelingsplannen en therapieën voor deze ziekten helpt bij het behouden van een optimale zenuwfunctie.

Revalidatie en fysiotherapie
Revalidatie en fysiotherapie kunnen helpen bij het verbeteren van de spierfunctie en coördinatie rond de darmen. Specifieke oefeningen en therapieën gericht op de buik- en bekkenbodemspieren kunnen de darmfunctie ondersteunen en complicaties voorkomen.

Voedings- en dieetbeheer
Een evenwichtig voedingspatroon dat rijk is aan vezels kan helpen bij het voorkomen van obstipatie en andere darmproblemen. Voedingsadvies op maat kan nuttig zijn om een gezonde darmfunctie te behouden en symptomen te minimaliseren.

Educatie over darmgezondheid
Het geven van educatie over darmgezondheid aan patiënten en hun families kan helpen bij het herkennen van vroege symptomen en het nemen van preventieve maatregelen. Bewustwording over het belang van een gezonde darmroutine en het vermijden van risicofactoren is cruciaal.

Vroegtijdige behandeling
Het snel herkennen en behandelen van vroege symptomen van zenuwschade kan helpen om de ontwikkeling van neurogene darmen te voorkomen. Dit omvat het nemen van maatregelen zoals medicatie en therapieën om verdere schade te minimaliseren.

Levensstijlaanpassingen
Het maken van gezonde leefstijlkeuzes, zoals regelmatige lichaamsbeweging en stressmanagement, kan bijdragen aan een betere zenuwfunctie en darmgezondheid. Het vermijden van risicovolle gedragingen en het volgen van een gezonde levensstijl zijn preventieve maatregelen die aanzienlijke voordelen kunnen bieden.

Lees verder

• Fecale incontinentie: Ongewild verlies van stoelgang
• Neurogene blaas: Zenuwschade door ziekte met plasproblemen