Gezwollen tepels: oorzaken tepelzwelling of gezwollen tepel

Zowel kinderen als volwassenen kunnen last krijgen van gezwollen tepels of tepelzwelling. De tepel van een kind kan om verschillende redenen opgezwollen zijn, maar de oorzaak is meestal niet ernstig. Hoewel een gezwollen tepel bij een kind tot ongerustheid kan zorgen, is het belangrijk om kalm te blijven. Als een kind een gezwollen tepel ontwikkelt, neem dan contact op met de huisarts voor een juiste diagnose. De oorzaak van een gezwollen tepel bij een volwassen man of vrouw is vaak een infectie. Er kan ook sprake zijn van het Borrelia-lymfocytoom, een relatief zeldzame manifestatie van Lyme-ziekte.

• Oorzaken van tepelzwelling bij kinderen
• Voortijdige puberteit
• Gynaecomastie
• Overgewicht
• Andere oorzaken bij kinderen
• Gezwollen tepels bij volwassenen
• Infectie
• Borrelia-lymfocytoom
• Andere oorzaken bij volwassenen
• Naar de huisarts met een gezwollen tepel
• Onderzoek en diagnose
• Het gesprek: tijd voor vragen
• Lichamelijk onderzoek: wat voelen en zien we?
• Bloedonderzoek: zijn hormonen de boosdoener?
• Beeldvorming: wat gebeurt er van binnen?
• Bacterieel onderzoek: is er sprake van een infectie?
• De diagnose: wat veroorzaakt de zwelling?
• Behandeling van gezwollen tepels
• Rust en goede verzorging
• Warme en koude kompressen
• Antibiotica: infecties aanpakken
• Hormonale balans herstellen: bij kids en volwassenen
• Chirurgische ingreep: als het nodig is
• Gezonde levensstijl ter ondersteuning van je herstel

Oorzaken van tepelzwelling bij kinderen

Voortijdige puberteit

Een van de eerste tekenen van puberteit bij een meisje is de ontwikkeling van borsten. De ontwikkeling van borsten begint vaak als een pijnlijke zwelling onder een of beide tepels. Als je dochter jonger dan 8 jaar is en borsten begint te ontwikkelen, kan zij de vroege puberteit doormaken, die ook voortijdige puberteit wordt genoemd. Behalve gezwollen tepels wordt de voortijdige puberteit gekenmerkt door de groei van het schaamhaar en een groeispurt. Als je deze veranderingen opmerkt bij een kind jonger dan 8 jaar, neem dan contact op met je huisarts.

Gynaecomastie

Gynaecomastie duidt op de groei van abnormaal borstweefsel bij jongens of mannen. Gynaecomastie, wat relatief vaak voorkomt tijdens de puberteit, begint over het algemeen als een kleine knobbel onder de tepel, die de tepel een gezwollen voorkomen geeft. Ongeveer 70 procent van de jongens zal tijdens de puberteit borstweefsel ontwikkelen. De ontwikkeling van borstweefsel vindt plaats als gevolg van een hormonale disbalans die de hoeveelheid oestrogeen en testosteron in het lichaam van de tiener verstoort. Over het algemeen veroorzaakt deze disbalans slechts zwelling in één tepel. Zodra de hormonale disbalans gecorrigeerd is, verdwijnt normaal gesproken de (tepel)zwelling.

Overgewicht

Onder de tepel van een kind ligt een laag vetweefsel. Als een kind te dik is ​​en overgewicht heeft of begint aan te komen, kan een deel van het overtollige vet zich rond de borstweefsels verspreiden en kan het verschijnen als een gezwollen tepel. Met gezond eten en meer beweging, zal deze zwelling verdwijnen.

Andere oorzaken bij kinderen

andere mogelijke oorzaken van tepelzwelling bij kinderen naast de genoemde factoren. Hier zijn enkele extra oorzaken:

• Hormonale schommelingen: Bij zowel jongens als meisjes kunnen hormonale veranderingen leiden tot tijdelijke tepelzwelling. Dit komt vaak voor in de eerste levensmaanden (bij pasgeborenen) door blootstelling aan moederlijke hormonen en kan ook optreden tijdens de puberteit.
• Bijwerkingen van medicatie: Sommige medicijnen, zoals steroïden of hormoonpreparaten, kunnen leiden tot tepelzwelling bij kinderen.
• Cysten: Cysten of andere goedaardige gezwellen in de borstklier kunnen bij zowel kinderen als volwassenen tepelzwelling veroorzaken.
• Trauma: Een verwonding aan de borst of tepel, bijvoorbeeld door een harde klap, kan tijdelijk zwelling en pijn veroorzaken.
• Zeldzame genetische aandoeningen: In enkele gevallen kan een genetische of endocriene aandoening, zoals het syndroom van Klinefelter (bij jongens), leiden tot borst- en tepelzwelling door een onbalans in de hormonen.

Gezwollen tepels bij volwassenen

Infectie

Infectie of ontsteking van de tepel is een mogelijke oorzaak van tepelpijn en tepelzwelling. Tekenen van infectie van de tepels kunnen zijn:

• tepelkloven
• roodheid
• glimmende gebieden
• pusachtige vloeistof of heldere vloeistof die uit de tepel komt (tepelafscheiding)
• pijnlijke tepels die extreem gevoelig zijn (vooral voor lichte aanrakingen)
• jeukende tepels
• stekende of brandende pijn
• diepe pijn of kloppende pijn in de borst
• pijn die zich soms uitstrekt tot aan de arm of rug
• pijn die vaak begint tijdens het geven van borstvoeding en daarna nog een tijdje aanwezig blijft

Als je een van deze tekenen of symptomen hebt, raadpleeg dan je huisarts voor diagnose en behandeling. Een veel voorkomende behandeling is een gecombineerde antischimmel-/antibacteriële crème. In ernstigere gevallen moet je mogelijk tabletten nemen. Je huisarts zal ook andere oorzaken uitsluiten, zoals tepeleczeem.

Borrelia-lymfocytoom

Volgens het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (NTvG) komt een Borrelia-lymfocytoom voor bij 1-3% van de mensen met een Borrelia-infectie die de ziekte van Lyme veroorzaakt. Voorkeursplekken voor het lymfocytoom zijn de oorlel bij kinderen en de borst en tepel bij volwassenen. Het veroorzaakt een gezwollen, rode en pijnlijke rechter of linker tepel zonder tepeluitvloed. Een echo van de gezwollen tepel laat niet-afwijkend klierweefsel zien.

Andere oorzaken bij volwassenen

Bij volwassenen zijn er nog andere mogelijke oorzaken van tepelzwelling, zoals:

• Allergische reacties: Reacties op cosmetica, lotions of kledingstoffen kunnen de huid rond de tepel irriteren en zwelling veroorzaken.
• Goedaardige borstaandoeningen: Aandoeningen zoals fibrocystische veranderingen in de borsten kunnen ook zwelling en gevoeligheid rond de tepel veroorzaken.

Naar de huisarts met een gezwollen tepel

Hoewel je vanwege ongerustheid in de verleiding kan komen om in je tepel te porren of te drukken in een poging de oorzaak te achterhalen, kan je het beste weerstand bieden aan deze drang. Door in de tepel te prikken of deze samen te drukken, worden klachten als roodheid en gevoeligheid alleen maar groter en zal de zwelling minder snel verdwijnen. De meeste oorzaken van gezwollen tepels bij kinderen en volwassenen zijn niet ernstig. Als de gezwollen tepel gepaard gaat met tekenen van een infectie, zoals roodheid, gevoeligheid of afscheiding of als je koorts hebt, neem dan contact op met je arts.

Onderzoek en diagnose

Tepelzwelling kan je best bezorgd maken, of het nu bij jezelf opduikt of bij je kind. Wat is de oorzaak? Soms is het niets om je zorgen over te maken, maar het kan ook een teken zijn dat je lichaam je iets probeert te vertellen. Laten we samen ontdekken hoe je arts de oorzaak opspoort, zowel bij kinderen als volwassenen!

Het gesprek: tijd voor vragen

Het begint altijd met een goed gesprek. Je arts zal vragen stellen om te achterhalen wanneer de zwelling begon en of er andere symptomen zijn, zoals pijn, warmte, roodheid of afscheiding. Bij kinderen wil de arts weten of er sprake is van voortijdige puberteit, overgewicht of recente medicatie. Voor volwassenen wordt gevraagd naar je medische voorgeschiedenis, eventuele infecties, of het gebruik van nieuwe verzorgingsproducten die irritatie kunnen veroorzaken. Dit eerste gesprek legt de basis voor het verdere onderzoek.

Lichamelijk onderzoek: wat voelen en zien we?

Na het gesprek volgt een lichamelijk onderzoek. De arts zal de tepels zorgvuldig inspecteren en voelen op zwelling, warmte en andere tekenen van infectie of ontsteking. Bij kinderen wordt gekeken of de borstontwikkeling normaal verloopt, en of er sprake is van gynaecomastie (bij jongens), wat een goedaardige vergroting van de borstklier is. Bij volwassenen controleert de arts of de zwelling in beide tepels aanwezig is of slechts aan één kant, wat kan helpen om de oorzaak beter te bepalen. Ook wordt gekeken of er sprake is van irritatie of huiduitslag rond de tepel.

Bloedonderzoek: zijn hormonen de boosdoener?

Omdat hormonale schommelingen vaak een belangrijke rol spelen bij tepelzwelling, kan je arts besluiten om bloedonderzoek te doen. Bij kinderen wordt vooral gekeken naar hormonen die wijzen op voortijdige puberteit of een hormonale onbalans. Bij volwassenen kunnen schildklierhormonen, geslachtshormonen en ontstekingswaarden worden gecontroleerd om mogelijke oorzaken zoals infecties, overgewicht of hormonale afwijkingen uit te sluiten.

Beeldvorming: wat gebeurt er van binnen?

Als de oorzaak van de tepelzwelling niet meteen duidelijk wordt, kan de arts beeldvormend onderzoek zoals een echografie voorstellen. Dit helpt om te kijken of er cysten, gezwellen of andere onregelmatigheden in het borstweefsel aanwezig zijn. Bij volwassenen kan een mammografie nodig zijn om meer gedetailleerde beelden te krijgen, vooral als er sprake is van een knobbeltje of asymmetrische zwelling. Voor kinderen wordt een echografie vaker gekozen omdat dit een minder belastende vorm van onderzoek is.

Bacterieel onderzoek: is er sprake van een infectie?

Als de tepel gezwollen is door een infectie, zoals een Borrelia-lymfocytoom (wat kan ontstaan door een tekenbeet), zal de arts mogelijk een bacteriekweek uitvoeren. Hierbij wordt een monster genomen van het tepelweefsel of een eventuele afscheiding om te controleren op bacteriële infecties. Dit helpt om de juiste antibiotica voor te schrijven indien nodig.

De diagnose: wat veroorzaakt de zwelling?

Nadat alle onderzoeken zijn afgerond, kan je arts de oorzaak van de tepelzwelling vaststellen. Bij kinderen is het vaak een onschuldige hormonale reactie of overgewicht dat de borstklier doet zwellen. Bij volwassenen kan de oorzaak variëren van iets simpels als een huidirritatie tot een infectie of hormonale onbalans. In zeldzame gevallen kan de zwelling wijzen op een onderliggende aandoening die verdere behandeling nodig heeft.

Behandeling van gezwollen tepels

Tepelzwelling kan ongemakkelijk zijn, maar gelukkig zijn er verschillende manieren om het probleem aan te pakken. Of de oorzaak nu ligt bij hormonale veranderingen, een infectie of irritatie, met de juiste behandeling kun je snel verlichting krijgen en je weer goed voelen. Laten we de meest effectieve behandelingen op een rijtje zetten:

Rust en goede verzorging

Een van de eerste stappen is simpel maar effectief: geef je tepels rust. Vermijd strakke kleding die tegen de gevoelige huid schuurt en draag zachte, ademende stoffen zoals katoen. Laat je huid ademen en geef je tepels de kans om te herstellen. Als de zwelling te maken heeft met irritatie door producten zoals zeep of lotion, stop dan tijdelijk met het gebruik ervan.

Warme en koude kompressen

Warme kompressen kunnen helpen bij het verzachten van zwelling en pijn, vooral als de tepel gezwollen is door een lichte ontsteking of hormonale schommelingen. Leg een warm washandje op de gezwollen plek en laat het rustig zijn werk doen. Bij infecties of hevige zwelling kan een koud kompres juist de ontsteking verminderen en direct verlichting bieden.

Antibiotica: infecties aanpakken

Als de zwelling het gevolg is van een bacteriële infectie, zoals een Borrelia-lymfocytoom of een andere ontsteking, kan je arts antibiotica voorschrijven. Deze medicijnen bestrijden de infectie en zorgen ervoor dat de zwelling en pijn verdwijnen. Volg het volledige antibioticakuur goed op om te voorkomen dat de infectie terugkomt.

Hormonale balans herstellen: bij kids en volwassenen

Als hormonale schommelingen de boosdoener zijn – bijvoorbeeld tijdens de puberteit, zwangerschap of als gevolg van een hormonale onbalans – kan je arts voorstellen om hormonale behandelingen te overwegen. Bij kinderen kan tepelzwelling door voortijdige puberteit vaak vanzelf weer weggaan naarmate de hormonen stabiliseren. Voor volwassenen kan hormonale therapie of het aanpassen van anticonceptie helpen om de zwelling te verminderen.

Chirurgische ingreep: als het nodig is

In zeldzame gevallen, zoals bij hardnekkige cysten of knobbels die niet vanzelf verdwijnen, kan een kleine chirurgische ingreep nodig zijn om het probleem definitief op te lossen. Dit is meestal een eenvoudige ingreep waarbij het gezwel of de cyste wordt verwijderd, en je kunt snel weer herstellen. De meeste mensen ervaren daarna direct verlichting.

Gezonde levensstijl ter ondersteuning van je herstel

Bij tepelzwelling die te maken heeft met overgewicht of hormonale disbalans, kan een gezonde levensstijl helpen om de klachten te verminderen. Zorg voor een uitgebalanceerd dieet, blijf in beweging en vermijd stress – want een gezonde levensstijl is vaak de sleutel tot minder hormonale schommelingen en een gezondere huid.

Lees verder

• Tepel en tepelhof: functie & symptomen van tepelaandoeningen
• Bultje op tepel: oorzaken en behandeling pukkel op de tepel
• Tepelkloven: behandelen, voorkomen en verzorgen zalf & crème
• Tepelkrampen: oorzaken en behandeling van tepelvasospasme
• Pijn aan tepel: symptomen, oorzaak en behandeling tepelpijn