Seksueel overdraagbare aandoeningen en symptomen aan mond

Patiënten lopen seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's) op via verschillende vormen van seksuele activiteit. Veel mensen beoefenen orale seks. Dit leidt mogelijk tot een infectie van het mondgebied. De meest voorkomende soa’s die de mond treffen zijn herpes, chlamydia, gonorroe en syfilis. De symptomen van een seksueel overdraagbare aandoening die het mondgebied treft, zijn afhankelijk van het type soa. Mondzweren, een pijnlijke huiduitslag en blaasjes in het mondgebied. Het soort behandeling is afhankelijk van het type en de ernst van de aanwezige soa.

• Chlamydia
• Gonorroe
• Herpes
• Syfilis en infectie aan mondgebied
• Prognose van soa in mond
• Preventie van seksueel overdraagbare aandoening in mond

Chlamydia

Oorzaken en overdracht

Chlamydia is een veel voorkomende en geneesbare seksueel overdraagbare aandoening die het gevolg is van de bacterie Chlamydia trachomatis. Wanneer orale seks wordt uitgevoerd op geïnfecteerde geslachtsdelen, krijgt de gever mogelijk te maken met chlamydia in de keel.

Symptomen

Chlamydia tast de geslachtsorganen, de urinewegen, het rectum (endeldarm) en ook de keel mogelijk aan. Wanneer symptomen aan het mondgebied zichtbaar zijn (vaak vertoont een patiënt geen tekenen), dan doen de klachten denken aan deze van tonsillitis (keelamandelontsteking). De infectie veroorzaakt witte vlekken in de achterkant van de keel, een droge keel en slikpijn.

Diagnose en onderzoeken
De diagnose gebeurt door middel van een uitstrijkje van het genitale gebied of een urinemonster.

Behandeling

De behandeling van orale chlamydia bestaat uit antibiotica zoals azithromycine of doxycycline.

Gonorroe

Oorzaken en overdracht

De bacterie Treponema pallidum veroorzaakt gonorroe. Orale gonorroe wordt overgedragen door contact met de lichaamsvloeistoffen van een geïnfecteerde patiënt. Huidcontact alleen is al voldoende om de bacteriën over te brengen.

Symptomen

Gonorroe tast het weefsel van de mond en keel aan. Meestal komen symptomen niet tot uiting. Patiënten die toch klachten ervaren door orale gonorroe, kampen met één of meer van volgende tekenen:

• een branderig gevoel en pijn in de mond en keel
• een keelamandelontsteking
• een rode, pijnlijke keel en slikproblemen
• een witachtige of gele pusafscheiding
• gezwollen klieren
• letsels die vergelijkbaar zijn met koortsblaasjes en koortsblaren rond de mond.
• pijnlijke of pijnloze mondzweren
• roodheid met witte vlekken in de mond wat doet denken aan een keelontsteking

Diagnose en onderzoeken

Een urineonderzoek en een uitstrijkje van het genitale gebied onthullen de bacteriële infectie.

Behandeling

Orale gonorroe behandelt de arts meestal met cefalosporines, een klasse antibiotica. De opkomst van resistente stammen (antibioticaresistentie) is echter een zorg bij artsen, dus het is belangrijk dat patiënten de behandelinstructies zeer zorgvuldig volgen.

Herpes

Oorzaken en overdracht

Er zijn twee stammen van het virus die herpes veroorzaken. Het herpes simplex-virus type 1 wordt meestal geassocieerd met koortsblaasjes en andere mondletsels. Herpes simplex-virus type 2 wordt meestal geassocieerd met genitale herpes. Beide stammen zijn echter erg besmettelijk. Herpes lopen patiënten vaak op als ze kind zijn. Ze krijgen dan namelijk een kus van een familielid of een vriend die besmet is met HSV-1 (herpes simplex virusinfectie). De overdracht van het herpesvirus vindt plaats door direct contact tussen de beschadigde huid op de plaats van de infectie en het gezonde weefsel van de ontvanger. Orale herpes kan worden overgedragen op genitaal weefsel, zelfs wanneer de drager geen symptomen heeft.

Symptomen
Herpes veroorzaakt heldere, roze, rode, gele of grijze blaartjes in de mond die variëren in uiterlijk. Ze zijn pijnlijk wanneer ze barsten. De pijn is vooral voelbaar bij het eten en slikken (slikproblemen en slikpijn). Ze genezen meestal binnen zeven tot tien dagen, maar kunnen op elk moment opnieuw uitbreken. Sommige patiënten krijgen ook te maken met gewrichtspijn, een algemeen ziek gevoel, rillingen, koorts of vermoeidheid.

Diagnose en onderzoeken

Een bloedonderzoek identificeert herpes.

Behandeling

Anno oktober 2020 is er geen remedie voor beide virusstammen maar de symptomen zijn wel behandelbaar. Milde orale herpes behandelt de arts met een lokaal verdovingsmiddel om de pijn van blaasjes en letsels in het mondgebied te verminderen. In meer ernstige gevallen zet de arts antivirale geneesmiddelen in zodat het immuunsysteem de mondgezondheid sneller kan herstellen. Verder brengt de patiënt best een bezoek aan de tandarts voor het reinigen en het mondgebied zodat de aften en andere letsels kalmeren.

Syfilis en infectie aan mondgebied

Oorzaken en overdracht

De bacterie Treponema pallidum leidt tot syfilis. Deze bacteriële infectie wordt overgedragen via seksueel contact met één of meer geïnfecteerde letsels. De zweren zijn meestal aanwezig rond de genitale gebieden, de anus, het rectum, de lippen of de mond, en worden verkregen wanneer een gezond persoon wordt blootgesteld aan direct contact met het virus van een drager.

Symptomen

Tijdens de eerste fase van de infectie zijn zweren (weke sjankers) zichtbaar op de lippen, de tongpunt, het tandvlees of aan de achterkant van de mond in de buurt van de amandelen. Ze beginnen als kleine rode vlekken en groeien uit tot grotere, open wonden die rood, geel of grijs van kleur zijn. Deze zweertjes zijn zeer besmettelijk en veroorzaken vaak pijn. Onbehandeld verdwijnen de zweren mogelijk, maar een patiënt lijdt dan nog steeds aan syfilis en kan dan ook anderen infecteren. Koorts, een huiduitslag en gezwollen lymfeklieren ontstaan in een latere fase. Onbehandeld tast de infectie de hersenen, de zenuwen, de ogen, het hart, de bloedvaten, de lever, de botten en de gewrichten mogelijk aan. Orgaanschade en neurologische complicaties treden dan mogelijk op.

Diagnose en onderzoeken

Een bloedtest of een monster van een zweer bevestigt de aanwezigheid van syfilis.

Behandeling

Syfilis behandelt de arts meestal met penicilline, een antibioticum.

Prognose van soa in mond

Als een patiënt in het verleden een soa in het mondgebied heeft gehad en daarvoor behandeld is, krijgt hij mogelijk opnieuw te maken met dezelfde ziekte of soms ook een andere ziekte als hij of zij seksueel contact heeft met een geïnfecteerde partner. Orale herpes blijft enige tijd latent aanwezig en wordt weer actief, met name bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem.

Preventie van seksueel overdraagbare aandoening in mond

De enige manier om een soa te voorkomen, is door veilige seks te beoefenen, inclusief veilige orale seks en het correct dragen van een condoom. Daarnaast is een goede mondhygiëne nodig, waardoor het risico op het ontwikkelen van een soort zweer of infectie in de mond verkleint.

Lees verder

• Chlamydia: Bacteriële infectie met symptomen aan genitaliën
• Gonorroe: Symptomen aan urinewegen, ogen, keel en bloedbaan
• Herpes simplex-infecties: Types, verspreiding en symptomen
• Syfilis: Bacteriële infectie via seksueel contact
• Seksueel overdraagbare aandoeningen bij mannen en vrouwen