Gebroken enkel: symptomen, oorzaken en behandeling

Gebroken enkel: symptomen, oorzaken en behandeling Bij een gebroken enkel, ook wel een enkelfractuur genoemd, treedt een botbreuk op ofwel er is een scheur in het bot ontstaan. Je kunt een gebroken enkel krijgen als gevolg van een auto-ongeluk, door het maken van een misstap of door te vallen. De ernst van een gebroken enkel varieert. Breuken kunnen variëren van kleine scheurtjes in je botten tot breuken waarbij je huid doorboord is door een botfragment. De behandeling van een gebroken enkel hangt af van de exacte plaats en ernst van de fractuur. Een ernstig gebroken enkel kan een operatie vereisen om pennen, platen of schroeven in het gebroken bot te implanteren om tijdens de genezing de juiste positie te behouden. De meeste mensen herstellen goed, al kan het herstel van een enkelfractuur doorgaans vele maanden duren.
Gebroken enkel / Bron: James Heilman, MD, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Gebroken enkel / Bron: James Heilman, MD, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Een gebroken enkel

Een gebroken enkel wordt ook wel een enkelbreuk genoemd. Dit betekent dat een of meer botten waaruit het enkelgewricht bestaat gebroken zijn. Een gebroken enkel kan variëren van een relatief simpele scheur in één bot, waardoor je niet kunt lopen, tot verschillende breuken, waardoor je enkel niet op zijn plaats wordt gehouden en het kan zijn dat je er een aantal maanden geen gewicht op kan zetten. Simpel gezegd, hoe meer botten er kapot zijn, hoe instabieler de enkel wordt. Er kunnen ook ligamenten (enkelbanden) beschadigd zijn. Een gebroken enkel kan iedereen van alle leeftijden treffen.

Anatomie van het enkelgewricht

Het enkelgewricht bestaat uit drie botten.

Tibia (scheenbeen)

Het scheenbeen is het grootste van de twee botten in het been onder de knie en het loopt samen met het kuitbeen van de knie tot de enkel.

Enkelgewricht, dwarsdoorsnede. Het scheenbeen (linksboven) en kuitbeen (rechtsboven) vormen de enkelvork om het sprongbeen (midden). / Bron: Henry Vandyke Carter, Wikimedia Commons (Publiek domein)Enkelgewricht, dwarsdoorsnede. Het scheenbeen (linksboven) en kuitbeen (rechtsboven) vormen de enkelvork om het sprongbeen (midden). / Bron: Henry Vandyke Carter, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Fibula (kuitbeen)

Het kuitbeen is de dunste van de twee botten van het onderbeen. Het is zijdelings van het scheenbeen geplaatst en is er aan de boven- en onderkant mee verbonden.

Talus (sprongbeen)

Het sprongbeen is een bot van de enkel dat het been, en dan met name het scheenbeen, verbindt met de voet.

Symptomen van een gebroken enkel

Een gebroken enkel kan de volgende symptomen geven:

Auto-ongeval kan een gebroken enkel veroorzaken / Bron: Dmitry Kalinovsky/Shutterstock.comAuto-ongeval kan een gebroken enkel veroorzaken / Bron: Dmitry Kalinovsky/Shutterstock.com

Oorzaken

De meest voorkomende oorzaken van een gebroken enkel zijn:
  • Auto-ongelukken.
  • Hard stoten en vallen kan botten in je enkels breken, net als landen op je voeten nadat je vanaf een geringe hoogte naar beneden bent gesprongen.
  • Misstap. Soms kan je een misstap maken en een ​​gebroken enkel oplopen. Je enkel kan draaien of naar binnen klappen waardoor er een botbreuk optreedt.

Risicofactoren

In de volgende gevallen heb je mogelijk een groter risico op een gebroken enkel:
  • Deelnemen aan high-impact sporten, zoals basketbal, tennis en voetbal kunnen enkelfracturen veroorzaken.
  • Onjuiste technieken of verkeerde sportuitrusting gebruiken.
  • Plotseling je activiteitsniveau flink opschroeven.
  • Werk in bepaalde beroepen, zoals de bouw.
  • Een rommelig of slecht verlicht huis.
  • Bepaalde aandoeningen, zoals osteoporose (botontkalking) waardoor de botdichtheid afneemt.

Complicaties

Complicaties bij een gebroken enkel komen niet vaak voor. Een mogelijk complicaties die later in het leven optreedt is artrose. Breuken die zich uitstrekken tot in het gewricht kunnen jaren later artrose veroorzaken. Een andere mogelijke complicatie is een botinfectie (osteomyelitis). Als je een open fractuur hebt, wat betekent dat het ene uiteinde van het bot door de huid steekt, kan het bot worden blootgesteld aan bacteriën die een infectie veroorzaken. Het compartimentsyndroom is een verstoring van de bloedtoevoer door zwelling en dit komt soms voor bij een gebroken enkel. Het veroorzaakt pijn, zwelling en soms invaliditeit in de getroffen spieren van de benen of armen. Zenuw- of bloedvatschade is een andere mogelijke complicatie. Trauma aan de enkel kan naburige zenuwen en bloedvaten beschadigen, soms zelfs scheuren.

Onderzoek en diagnose

Lichamelijk onderzoek

Tijdens het lichamelijk onderzoek zal de arts controleren of pijnplekken in je enkel aanwezig zijn. De arts kan je voet in verschillende posities plaatsen om het bewegingsbereik te controleren. Mogelijk wordt er gevraagd om een ​​korte afstand te lopen, zodat de arts je manier van lopen kan onderzoeken.

Beeldvormend onderzoek

Als er tekenen en symptomen van een breuk aanwezig zijn, kan de arts een of meer van de volgende beeldvormingsonderzoeken voorstellen:

Röntgenfoto's
De meeste enkelfracturen zijn zichtbaar op röntgenfoto's. Een vermoeidheidsbreukje (stressfractuur) is vaak niet zichtbaar op röntgenfoto's tot de breuk daadwerkelijk begint te genezen.

Botscan
Voor een botscan wordt er een kleine hoeveelheid radioactief materiaal in een ader geïnjecteerd. Het radioactieve materiaal wordt aangetrokken door je botten, vooral de delen van je botten die zijn beschadigd. Beschadigde gebieden, waaronder stressfracturen, verschijnen als lichtpuntjes op het beeld.

CT-scan
Deze nemen röntgenfoto's vanuit veel verschillende hoeken en combineren ze om dwarsdoorsneden van interne structuren van je lichaam te maken. CT-scans kunnen meer details onthullen over het bot en de weke delen eromheen, waardoor je arts kan bepalen wat de beste behandeling is.

MRI-scan
Een MRI maakt gebruik van radiogolven en een sterk magnetisch veld om zeer gedetailleerde beelden te maken van de ligamenten die helpen om je enkel stabiel te houden. Deze beeldvorming helpt om ligamenten en botten te laten zien en kan breuken vaststellen die niet op röntgenfoto's te zien zijn.

Gebroken enkel in het gips / Bron: Martin SulmanGebroken enkel in het gips / Bron: Martin Sulman

Behandeling van een enkelfractuur

De behandeling van een gebroken enkel kan variëren, afhankelijk van welk bot is gebroken en de ernst van de verwonding. Als je botten niet goed zijn uitgelijnd, kan de arts ze opnieuw uitlijnen voordat de spalk of het gips wordt geplaatst. Als de botten niet goed kunnen worden uitgelijnd op de afdeling spoedeisende hulp, is er mogelijk een operatie nodig. Een operatie zal ook nodig zijn als een bot door de huid heen steekt.

Gips en brace

De voet wordt vaak in het gips gezet, meestal voor 2 weken, en daarna gespalkt met een opblaasbare plastic brace gedurende 2-4 weken. Een mogelijk alternatief voor gips is een 'orthese' (een orthopedisch hulpmiddel) in de vorm van een brace of een zogeheten 'walker', een harde laars.

Operatie

Als de fractuur niet op zijn plaats zit of als je enkel onstabiel is, kan een operatie nodig zijn. Hierbij worden de botfragmenten eerst opnieuw geplaatst (gereduceerd) in hun normale uitlijning. Ze worden samengehouden met speciale schroeven en met metalen platen bevestigd aan het buitenoppervlak van het bot. In sommige gevallen kan een schroef of staaf in het bot worden gebruikt om de botfragmenten bij elkaar te houden terwijl ze genezen.

Pijnstillers kunnen soms nodig zijn bij een gebroken enkel / Bron: Stevepb, PixabayPijnstillers kunnen soms nodig zijn bij een gebroken enkel / Bron: Stevepb, Pixabay

Pijnstillers

Afhankelijk van de mate van pijn die je ervaart, kan de arts pijnstillers voorschrijven. Deze moet je alleen gebruiken als dat echt nodig is.

Herstel en prognose

Het duurt meestal 6 tot 8 weken voordat een gebroken enkel genezen is, maar het kan langer duren. Zodra het is genezen, gebruik je je enkel zoals je normaal zou doen. Als je je enkel gaat bewegen gaat de stijfheid vanzelf weg. Het is mogelijk dat je een fysiotherapeut moet bezoeken voor een goed herstel.

Preventie

De volgende maatregelen kunnen een ​​gebroken enkel helpen voorkomen:
  • Draag geschikte schoenen. Gebruik wandelschoenen op ruw terrein. Kies geschikte sportschoenen voor je sport.
  • Vervang regelmatig je sportschoenen.
  • Bouw het sporten langzaam op.
  • Afwisselende activiteiten kunnen stressfracturen voorkomen.
  • Zorg voor sterke botten. Eet calciumrijke voedingsmiddelen en neem vitamine D-supplementen.
  • Ruim je huis op en zorg voor voldoende licht in huis. Dit voorkomt dat je struikelt of valt.
  • Versterk je enkelspieren.

Lees verder

© 2019 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Gebroken enkel, en nu?Na een val, verstuiking of een hevige overtreding kan het zijn dat je enkel flink is aangetast. In sommige gevallen is j…
Een gebroken voet (fractuur): Symptomen en behandelingEen gebroken voet (fractuur): Symptomen en behandelingEen gebroken voet betekent dat één of meerdere van de voetwortelbeentjes en/of de middenvoetsbeentjes een breuk vertoond…
Een gebroken heup: symptomen, behandeling en hersteltijdEen gebroken heup: symptomen, behandeling en hersteltijdEen gebroken heup komt vooral voor bij ouderen. Van alle mensen die een heup breken is 95% ouder dan 65. Hieronder vind…
Gebroken enkel (enkelfractuur): Symptomen en behandelingGebroken enkel (enkelfractuur): Symptomen en behandelingEen enkelfractuur (gebroken enkel, enkelbreuk) is een botbreuk in één of meer botten van het enkelgewricht. Soms is er s…

Mondspruw (orale candidiasis) bij baby's: SchimmelinfectieMondspruw (orale candidiasis) bij baby's: SchimmelinfectieMondspruw is een schimmelinfectie van de tong en mond. Deze vaak voorkomende gistinfectie kan worden overgedragen tussen…
Seksueel overdraagbare aandoeningen en symptomen aan mondSeksueel overdraagbare aandoeningen en symptomen aan mondPatiënten lopen seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's) op via verschillende vormen van seksuele activiteit. Veel me…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Steven Fruitsmaak, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • http://www.patienteninformatietool.nl/gebroken-enkel/240-wat-is-de-behandeling
  • https://www.nhs.uk/conditions/broken-ankle/
  • https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/broken-ankle/symptoms-causes/syc-20450025
  • https://www.webmd.com/fitness-exercise/ankle-fracture
  • https://orthoinfo.aaos.org/en/diseases--conditions/ankle-fractures-broken-ankle/
  • https://en.wikipedia.org/wiki/Ankle_fracture
  • Wikipedia. Kuitbeen. https://nl.wikipedia.org/wiki/Kuitbeen (ingezien op 16-12-2019)
  • Wikipedia. Scheenbeen. https://nl.wikipedia.org/wiki/Scheenbeen (ingezien op 16-12-2019)
  • Wikipedia. Sprongbeen. https://nl.wikipedia.org/wiki/Sprongbeen (ingezien op 16-12-2019)
  • Afbeelding bron 1: James Heilman, MD, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 2: Henry Vandyke Carter, Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • Afbeelding bron 3: Dmitry Kalinovsky/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 4: Martin Sulman
  • Afbeelding bron 5: Stevepb, Pixabay
Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 05-05-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 15
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.