Eczema herpeticum: Complicatie eczeem met virale infectie

Eczema herpeticum is een complicatie van eczeem waarbij de huid van een patiënt in contact komt met het herpesvirus, meestal het herpes simplex 1-virus. Dit leidt tot ernstige blaarvorming op de huid in combinatie met algemene symptomen zoals koorts en een ziek gevoel. Eczema herpeticum kan zeer ernstig zijn, vooral als het zich over grote delen van de huid verspreidt. Een snelle behandeling met antivirale medicatie voorkomt littekenvorming, orgaanfalen en andere complicaties. Tot slot is het raadzaam om veilig te vrijen, geen fysiek contact te hebben met een patiënt met herpes en geen persoonlijke voorwerpen te delen.

• Synoniem van eczema herpeticum
• Oorzaken: Infectie door herpesvirus
• Risicofactoren van virale huidinfectie
• Symptomen: Blaren op gezicht en nek
• Huid
• Andere tekenen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van complicatie van eczeem
• Prognose van eczema herpeticum
• Complicaties
• Preventie van huidaandoening

Synoniem van eczema herpeticum

Eczema herpeticum staat ook bekend als ‘Kaposi varicelliforme uitbarsting’ omdat het oorspronkelijk werd beschreven door Kaposi in 1887. Hij vond namelijk dat de tekenen deden denken aan waterpokken/varicella.

Oorzaken: Infectie door herpesvirus

Eczema herpeticum is een complicatie van de huidaandoening eczeem, waarbij een droge, rode en jeukende huid ontstaat. Bij eczema herpeticum infecteert het herpesvirus grote delen van de huid bij patiënten die lijden aan eczeem. Meestal heeft een patiënt een infectie met het herpes simplex 1-virus opgelopen. Dit is het virus dat koortsblaasjes veroorzaakt rond en in de mond (mondherpes). Deze koortsblaasjes komen soms ook op andere plaatsen op het lichaam tot uiting. Ook het herpes simplex 2-virus (veroorzaakt genitale herpes), het coxsackievirus A16 (veroorzaakt hand-, voet- en mondziekte) of het vaccinia-virus kunnen eczema herpeticum veroorzaken. De verspreiding van het virus vindt plaats door huid-op-huidcontact, zoenen en vrijen.

Risicofactoren van virale huidinfectie

Eczema herpeticum treft patiënten met contactdermatitis, seborreïsche dermatitis (huidziekte met hoofdroos en rode huid) en andere inflammatoire huidziekten (huidziekten waarbij een huidontsteking aanwezig is). Baby’s en jonge kinderen en patiënten met ernstige atopische dermatitis zijn vaker aangetast.

De virale infectie komt echter soms ook tot uiting bij patiënten zonder eczeem waarbij de huidbarrière getroffen is. Daarom is de term ‘Kaposi-varicelliforme uitbarsting’ beter. De huidbarrière is aangetast bij:

• de ziekte van Darier (ziekte met symptomen aan huid, nagels en slijmvliezen)
• een cutaan T-cellymfoom (bloedkanker met symptomen aan huid) / mycosis fungoides
• goedaardige familiale pemphigus
• ichthyosis (huidaandoening met droge en schilferende huid)
• pemphigus vulgaris (zweren en blaren aan huid en slijmvliezen)
• thermische brandwonden

Symptomen: Blaren op gezicht en nek

Eczema herpeticum verschijnt meestal op de romp, het gezicht (gezichtseczeem), het hoofd, en in de nek. De symptomen kunnen ook op andere plaatsen op het lichaam verschijnen, zoals de handen. De incubatieperiode (de tijd tussen het oplopen van de infectie en het verschijnen van de klachten) bedraagt tot twee weken (gemiddeld vijf tot twaalf dagen).

Huid

Huidgerelateerde symptomen van eczema herpeticum zijn onder andere:

• blaren die pus afscheiden wanneer ze opengebroken zijn
• een groepje van kleine blaren die jeuken en pijnlijk zijn
• rode, paarse of zwarte blaren
• zweervorming (erosies) door oude blaren en korsten

Andere tekenen

Andere symptomen van eczema herpeticum zijn onder meer:

• een algemeen ziek gevoel
• gezwollen lymfeklieren
• hoge koorts en koude rillingen
• vermoeidheid
• zwakte

Diagnose en onderzoeken

Een patiënt met tekenen die wijzen op eczema herpeticum bezoekt zo snel mogelijk een arts. De virale huidinfectie is namelijk potentieel zeer ernstig. De arts beoordeelt het uiterlijk van de huid en neemt een kweek uit het geïnfecteerde gebied van de huid. Dit bevestigt de aanwezigheid van eczema herpeticum. Verder onderzoekt de oogarts het hoornvlies van het oog omdat er soms een complicatie aan het hoornvlies optreedt (herpetische keratitis). De symptomen van de infectie kunnen soms lijken op impetigo, waterpokken en complicaties van het pokkenvaccin bij patiënten met atopische dermatitis.

Behandeling van complicatie van eczeem

Voor eczema herpeticum schrijft de arts antivirale medicijnen voor. Bij ernstige symptomen of patiënten met een zwak immuunsysteem is vaak een ziekenhuisopname nodig. Als er een secundaire bacteriële huidinfectie door streptokokkenbacteriën of stafylokokkenbacteriën optreedt, zal de arts ook systemische antibiotica voorschrijven.

Prognose van eczema herpeticum

Met een tijdige en effectieve behandeling is de prognose doorgaans goed. De meeste patiënten herstellen volledig zonder blijvende schade. Echter, bij uitblijven van behandeling of bij ernstige gevallen kunnen er ernstige complicaties optreden.

Complicaties

Eczema herpeticum kan zeer ernstig zijn en leiden tot verschillende complicaties:

• Een infectie in het hoornvlies van het oog (herpetische keratitis) die onbehandeld kan leiden tot hoornvlieslittekens en blindheid
• Littekens door de blaren
• Orgaanfalen en de dood bij verspreiding van het virus naar de hersenen, de longen en de lever (zelden)

Een onmiddellijke behandeling van eczema herpeticum vermindert het risico op deze ernstige complicaties.

Preventie van huidaandoening

Patiënten met atopische dermatitis, contactdermatitis en andere vormen van eczeem moeten contact met een patiënt met een koortslip of een andere actieve herpesinfectie vermijden. Ze mogen ook geen bestek, lippenstift, glaswerk of enig ander voorwerp aanraken dat de mond van een patiënt met het herpesvirus heeft aangeraakt. Het naleven van een goede handhygiëne is eveneens noodzakelijk. Tot slot is het beoefenen van een veilige geslachtsgemeenschap aanbevolen om deze vorm van geïnfecteerd eczeem te voorkomen.

Lees verder

• Eczeem: Chronische huidziekte met droge en jeukende huid
• Atopisch eczeem (atopische dermatitis): Huidziekte met jeuk
• Virale huidinfectie: Huidinfecties veroorzaakt door virus
• Herpes simplex-infecties: Types, verspreiding en symptomen
• Koortslip & koortsblaasjes: Virale infectie door herpesvirus