Steroïde acne: Puistjes door gebruik van corticosteroïden

Steroïde acne (acne steroidalis, steroid induced acne) is een vorm van acne, een aandoening waarbij de talgklieren ontstoken zijn en puistjes verschijnen. Dit type acne is het resultaat van het gebruik van steroïden. Zowel voorgeschreven steroïden als steroïden die patiënten gebruiken voor bodybuilding kunnen de kans vergroten dat een patiënt acne ontwikkelt. Gebruik van steroïden kan ook leiden tot de ontwikkeling van andere huidaandoeningen. De puistjes verdwijnen meestal wanneer de patiënt gestopt is me het gebruiken of misbruiken van steroïden. In het geval thuisbehandelingen niet effectief zijn, zet de arts mogelijk andere behandelingen of medicatie in.

• Epidemiologie
• Oorzaken: Acneletsels door gebruik van cortocosteroïden
• Anabole steroïden of bodybuilding steroïden
• Voorgeschreven corticosteroïden
• Risicofactoren van puistjes door corticosteroïden
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van acneletsels
• Retinoïden
• Benzoylperoxide
• Salicylzuur
• Antibiotica
• Prognose
• Complicaties
• Preventie van steroïde acne
• Anabole steroïden
• Voorgeschreven corticosteroïden
• Praktische omgangstips voor steroïde acne
• Huidverzorging en hygiëne
• Overleg met arts en medicatiebeheer
• Misvattingen rond steroïde acne
• Steroïde acne is hetzelfde als gewone acne
• Steroïde acne is alleen te zien bij het gebruik van orale steroïden
• Steroïde acne gaat altijd vanzelf over zodra je stopt met steroïden
• Steroïde acne is onschadelijk en hoeft niet behandeld te worden
• Iedereen die steroïden gebruikt krijgt steroïde acne
• Steroïde acne kan effectief worden voorkomen door gewoon het gebruik van steroïden te vermijden
• Steroïde acne wordt veroorzaakt door het verkeerd gebruiken van steroïden

Epidemiologie

Steroïde acne is een veelvoorkomende bijwerking van zowel lokaal als systemisch gebruik van corticosteroïden. Het komt vaak voor bij patiënten die langdurig hoge doses corticosteroïden gebruiken, maar kan ook optreden bij kortdurend gebruik. Zowel mannen als vrouwen worden getroffen, en het komt voor bij alle leeftijdsgroepen, hoewel adolescenten mogelijk vatbaarder zijn door de invloed van steroïden op een reeds acnegevoelige huid.

Oorzaken: Acneletsels door gebruik van cortocosteroïden

Het gebruik van steroïden leidt mogelijk tot steroïde acne. Anno oktober 2020 is het onduidelijk waarom deze medicijnen leiden tot de puistjes (acne medicamentosa). Mogelijk spelen meerdere factoren een rol bij de totstandkoming van puistjes op de huid, zoals hormonale factoren, een verzwakt immuunsysteem en/of een overgroei van gisten en/of bacteriën. Het gebruik van injecteerbare, geïnhaleerde (ingeademde) of orale (via de mond ingenomen) steroïden veroorzaakt mogelijk steroïde acne.

Anabole steroïden of bodybuilding steroïden

Bodybuilders die anabole steroïden gebruiken (misbruiken), krijgen sneller gezondheidsproblemen, zoals bijvoorbeeld acne.

Voorgeschreven corticosteroïden

Artsen schrijven corticosteroïden voor voor de behandeling van ontstekingsaandoeningen of voor het voorkomen van afstotingsverschijnselen van een orgaantransplantatie. Steroïde acne verschijnt vaak pas enkele weken nadat de patiënt gestart is met de medicamenteuze behandeling. Steroïde acne treft meestal de borst en de bovenrug, maar soms ook het gezicht.

Risicofactoren van puistjes door corticosteroïden

Volgende risicofactoren verhogen de kans op bijwerkingen van corticosteroïden, zoals acne:

• de leeftijd: Net als bij gewone acne, zijn tieners en jongvolwassenen vatbaarder voor steroïde acne. Patiënten van elke leeftijd krijgen echter mogelijk te maken met de huidziekte als ze regelmatig steroïden nemen.
• een gevoeligheid voor acne
• een hogere dosis tijdens de behandeling
• een langere behandelingsduur

Symptomen

De symptomen van steroïde acne verschijnen meestal op de borstkas, het gezicht, de nek, de rug en de armen. Diverse tekenen komen mogelijk voor:

• cysteachtige zwellingen (pseudocysten)
• grote, pijnlijke rode knobbeltjes (nodules)
• kleine rode bultjes (papels)
• krabletsels: rode vlekken door recent genezen vlekken, donkere vlekken door oude vlekken en acnelittekens
• mee-eters en witkopjes (comedones)
• witte of gele vlekken (puistjes)

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van steroïde acne wordt meestal klinisch gesteld op basis van de anamnese van corticosteroïdengebruik en het typische patroon van de acne, dat vaak bestaat uit kleine, rode papels en puistjes, voornamelijk op het gezicht, de borst en de rug. In sommige gevallen kan aanvullend onderzoek nodig zijn om andere oorzaken van acne uit te sluiten, zoals hormonale onevenwichtigheden.

Behandeling van acneletsels

Retinoïden

De eerstelijnsbehandeling voor acne zijn op de huid toegepaste retinoïden. Retinoïden zijn vitamine A-derivaten die beschikbaar zijn in de vorm van lotions, gels en crèmes. Wanneer een patiënt deze producten op de huid aanbrengt, verminderen de effecten van acne. Het duurt echter drie maanden om enig effect te zien. Vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven, mogen geen retinoïden gebruiken.

Benzoylperoxide

Benzoylperoxide is een krachtig antisepticum dat het lichaam helpt de bacteriën te doden die verantwoordelijk zijn voor acne. Patiënten gebruiken dit middel voor milde acne, of ze combineren het met orale antibiotica wanneer sprake is van ernstige steroïde acne. Een patiënt mag dit middel niet combineren met salicylzuur om huidirritatie te voorkomen.

Salicylzuur

Salicylzuur behandelt en voorkomt acne door de huid te exfoliëren en acneletsels af te breken. Een patiënt mag dit middel niet combineren met benzoylperoxide om huidirritatie te voorkomen.

Antibiotica

Een arts schrijft mogelijk orale antibiotica of topische (op de huid toegepaste) antibiotica voor om steroïde acne te behandelen. De eventuele resultaten zijn meestal wel pas duidelijk na enkele weken. Antibiotica zijn geen langetermijnoplossing voor acne.

Prognose

De prognose voor steroïde acne is over het algemeen goed, vooral als de corticosteroïden kunnen worden verminderd of gestopt. Na het stoppen van de medicatie verdwijnen de acne-laesies meestal binnen enkele weken tot maanden. In sommige gevallen kan echter langdurige behandeling van de acne nodig zijn, vooral als er sprake is van littekenvorming of ernstige ontsteking.

Complicaties

Complicaties van steroïde acne kunnen onder meer littekenvorming, hyperpigmentatie en psychologische stress door het uiterlijk van de huid omvatten. Langdurig gebruik van corticosteroïden kan ook leiden tot bijwerkingen zoals huidverdunning, striae en vertraagde wondgenezing, wat de algehele huidgezondheid kan verslechteren.

Preventie van steroïde acne

Anabole steroïden

Steroïde acne is het resultaat van het gebruik of misbruik van steroïden. Om steroïde acne te voorkomen, moeten patiënten stoppen met het gebruik van anabole steroïden voor prestatieverbetering. Hierdoor voorkomen patiënten toekomstige acne-uitbraken en andere, veel ernstigere, gezondheidsproblemen.

Voorgeschreven corticosteroïden

Patiënten die voorgeschreven corticosteroïden gebruiken, mogen niet zomaar stoppen met hun medicatie zonder eerst met hun arts te praten. In bepaalde situaties is het zelfs gevaarlijk om te stoppen met steroïden omdat ze een patiënt gezond houden, dus zomaar stoppen is gevaarlijk. Patiënten die voorgeschreven corticosteroïden gebruiken, dienen dus steeds met een arts te overleggen wanneer ze puistjes bemerken. Patiënten die niet mogen stoppen met het nemen van steroïden, kunnen wel enkele preventieve maatregelen en behandelingen volgen om de symptomen te verbeteren. Ze mogen bijvoorbeeld geen huidproducten met oliën gebruiken die poriën kunnen doen verstoppen. Ze mogen alleen milde producten die geen mee-eters of verdere huidirritatie veroorzaken. Verder moet een patiënt ook zeer zacht zijn voor de huid en niet wrijven op of krabben aan de huid of acneletsels.

Praktische omgangstips voor steroïde acne

Steroïde acne is een vorm van acne die kan optreden bij het gebruik van corticosteroïden. Het veroorzaakt puistjes, meestal op het gezicht, de rug en de schouders.

Huidverzorging en hygiëne

Het is belangrijk voor patiënten om een milde, niet-comedogene gezichtsreiniger te gebruiken die de huid niet irriteert. Het vermijden van zware crèmes of oliën kan helpen de huid te verlichten. Regelmatig wassen van het gezicht, maar niet te vaak (maximaal twee keer per dag), kan ook helpen de poriën schoon te houden.

Patiënten moeten ook proberen om niet te veel aan hun gezicht te zitten, omdat dit de acne kan verergeren. Het dragen van losse kleding kan voorkomen dat de huid geïrriteerd raakt door zweet of wrijving.

Overleg met arts en medicatiebeheer

Wanneer steroïde acne zich voordoet, is het belangrijk om met de arts te overleggen over alternatieven voor corticosteroïden of het aanpassen van de dosering. Soms kan het overschakelen naar een andere medicatie of het gebruik van lokale behandelingen voor acne helpen. Gebruik van acne-behandelproducten met benzoylperoxide of salicylzuur kan ook nuttig zijn, maar dit moet altijd onder begeleiding van een arts gebeuren om overmatige irritatie te voorkomen.

Misvattingen rond steroïde acne

Steroïde acne is een vorm van acne die wordt veroorzaakt door het gebruik van steroïden, zowel lokaal als systemisch. Het komt vooral voor bij mensen die corticosteroïden gebruiken voor medische doeleinden. Er zijn echter verschillende misvattingen over steroïde acne, die het moeilijk maken om te begrijpen hoe het zich ontwikkelt en hoe het te behandelen.

Steroïde acne is hetzelfde als gewone acne

Veel mensen denken dat steroïde acne simpelweg dezelfde aandoening is als gewone acne, maar dit is niet het geval. Steroïde acne komt voort uit het gebruik van steroïden en heeft specifieke kenmerken, zoals het optreden van puistjes en ontstekingen, vooral op het gezicht, de rug en de schouders. Gewone acne kan zich ook ontwikkelen door andere factoren, zoals hormonale schommelingen of verstopte poriën, en heeft een andere oorzaak. Steroïde acne wordt vaak geassocieerd met het gebruik van medicatie zoals corticosteroïden, terwijl gewone acne veel vaker voorkomt bij jongeren.

Steroïde acne is alleen te zien bij het gebruik van orale steroïden

Een andere misvatting is dat steroïde acne uitsluitend voorkomt bij het gebruik van orale steroïden. Hoewel het inderdaad vaak voorkomt bij orale corticosteroïden, kan het ook ontstaan door het gebruik van lokale steroïden, zoals crèmes of zalfjes die op de huid worden aangebracht. Het gebruik van steroïden in verschillende vormen kan leiden tot verstoring van de talgproductie, wat de ontwikkeling van acne bevordert.

Steroïde acne gaat altijd vanzelf over zodra je stopt met steroïden

Er wordt vaak gedacht dat steroïde acne vanzelf zal verdwijnen zodra je stopt met het gebruik van steroïden, maar dit is niet altijd het geval. In sommige gevallen kan de acne aanhouden, zelfs nadat je gestopt bent met de medicatie, vooral als het gebruik van steroïden langdurig was. Het kan nodig zijn om aanvullende behandelingen te ondergaan, zoals huidaandoening specifieke medicatie of lokale behandelingen, om de acne effectief te behandelen.

Steroïde acne is onschadelijk en hoeft niet behandeld te worden

Hoewel steroïde acne niet levensbedreigend is, kan het wel invloed hebben op je zelfvertrouwen en huidgezondheid. Het is belangrijk om niet te denken dat het geen behandeling behoeft, vooral als de acne ernstig is of niet vanzelf verdwijnt. In sommige gevallen kan het gebruik van topische behandelingen zoals antibiotica of andere huidverzorgingsproducten effectief zijn. Raadpleeg altijd een arts voor advies over de beste behandelingsopties.

Iedereen die steroïden gebruikt krijgt steroïde acne

Het is een veelvoorkomende misvatting dat iedereen die steroïden gebruikt automatisch steroïde acne ontwikkelt. In werkelijkheid krijgt niet iedereen die steroïden gebruikt deze huidafwijking. Factoren zoals de duur van het gebruik, het type steroïde en de gevoeligheid van de huid kunnen een rol spelen in het al dan niet ontwikkelen van steroïde acne. Sommige mensen kunnen steroïden gebruiken zonder ooit acne te krijgen, terwijl anderen meer gevoelig zijn voor huidreacties.

Steroïde acne kan effectief worden voorkomen door gewoon het gebruik van steroïden te vermijden

Hoewel het vermijden van steroïden een manier is om steroïde acne te voorkomen, is dit niet altijd een optie voor mensen die steroïden nodig hebben voor medische doeleinden, zoals voor de behandeling van alvleesklier aandoeningen of allergieën. In zulke gevallen kan het nodig zijn om het gebruik van steroïden zorgvuldig te monitoren en mogelijke preventieve maatregelen te nemen, zoals het gebruik van huidbehandelingen of een aangepaste verzorgingsroutine om de kans op acne te verkleinen.

Steroïde acne wordt veroorzaakt door het verkeerd gebruiken van steroïden

Steroïde acne ontstaat niet per se door verkeerd gebruik van steroïden, maar eerder door de reactie van het lichaam op de steroïden zelf. Het gebruik van steroïden voor medische doeleinden onder begeleiding van een arts is meestal veilig, maar het risico op acne kan niet altijd worden vermeden. Het is belangrijk om het advies van je arts op te volgen en eventuele huidproblemen tijdig te melden.

Lees verder

• Acne medicamentosa: Huidletsels door gebruik van medicijnen
• Anabole steroïden: Gebruik, misbruik en verslaving
• Acne: Huidaandoening met ontsteking van talgklieren
• Acnelittekens (boxcarlittekens): Behandeling littekenvorming
• Corticosteroïden: Medicatie om ontsteking te verminderen