Gebroken kuitbeen: symptomen, oorzaken en behandeling

Het kuitbeen (fibula) is het bot dat zijdelings van het scheenbeen (tibia) is geplaatst. Het is aan de boven- en onderkant ermee verbonden. Het kuitbeen kan een breuk (fractuur) oplopen. Een gebroken kuitbeen wordt ook wel een fibulafractuur genoemd. Dit is een zeer pijnlijke fractuur en het is in de meeste gevallen het gevolg van een ongeval waarbij het kuitbeen aanzienlijk is beschadigd. Een breuk in het kuitbeen wordt niet-invasief gestabiliseerd door een spalk of gipsverband. Dikwijls is hierbij nabehandeling met behulp van een fysiotherapeut nodig.

• Wat is een gebroken kuitbeen?
• Oorzaken
• Risicofactoren
• Symptomen van een gebroken kuitbeen
• Verschijnselen
• Beschrijving
• Onderzoek en diagnose
• Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
• Vervolgonderzoek
• Behandeling van een fibulafractuur
• Spalk of gips
• Fixateur externe (uitwendige fixatie)
• Operatie
• Immobilisatie
• Fysiotherapie
• Prognose
• Preventie van een kuitbeenbreuk

Wat is een gebroken kuitbeen?

Het kuitbeen (fibula) vormt samen met het scheenbeen een van de belangrijkste delen van het onderbeen. Een gebroken kuitbeen of fibulafractuur is een botbreuk van het kuitbeen of fibula. Het is een uiterst pijnlijke aangelegenheid waarbij het herstel vaak relatief lang duurt. Meestal treedt een gebroken kuitbeen op als gevolg van een sportblessure, vaak door externe invloeden.

Oorzaken

Een kuitbreenbreuk of fibulafractuur kan door vele oorzaken ontstaan ​​en het kuitbeen kan op verschillende plekken gebroken zijn. In veel gevallen wordt het veroorzaakt door externe invloeden; krachten van buitenaf die inwerken op het kuitbeen. Dit is meestal een directe kracht die uitgeoefend wordt op het kuitbeen, zoals een trap tijdens het voetballen. Als een dergelijke trap extreem krachtig is of als het kuitbeen daarbij onhandig wordt geraakt, kan een fractuur ontstaan.

In sommige gevallen kunnen ziekten ook de oorzaak zijn van een fibulafractuur. Osteoporose (poreus bot ofwel zwak bot) of tumoren kunnen ook het ontstaan van fracturen bevorderen. Dergelijke botbreuken ontstaan dan door gebeurtenissen die bij een gezond persoon niet tot deze gevolgen zouden leiden.

Risicofactoren

De grootste risicofactor voor een gebroken kuitbeen is osteoporose. Osteoporose is botontkalking: de botten worden erg broos. Dit verhoogt de hoeveelheid stress of trauma op het kuitbeen. Factoren die de botmassa verminderen, kunnen ook het risico op een botbreuk verhogen, waaronder:

• roken
• vrouw zijn (behalve voor een gebroken enkel)
• oudere leeftijd
• spelen van contactsporten, zoals voetbal en basketbal
• sporten met frequente richtingverandering, zoals snowboarden

Symptomen van een gebroken kuitbeen

Verschijnselen

Typische symptomen van een gebroken kuitbeen zijn:

• pijn
• zwelling
• kneuzing / blauwe plekken
• pijn bij belasting van het aangedane onderbeen

Beschrijving

Als een kuitbeen breekt, treden de symptomen zeer snel op na het incident. Het is pijn die kan worden gevoeld als drukkend of stekend. Meestal is er snel een duidelijke zwelling zichtbaar en komen er ook blauwe plekken opzetten rond het getroffen gebied. Deze bloeduitstorting ontstaat doordat er ook andere structuren dan alleen het bot beschadigt raken. Je kan je been nauwelijks meer belasten en als je dat wel doet dan gaat dit gepaard met veel pijn.

Als het een bijzonder ernstige breuk is, is dit van buitenaf te zien. De breuk kan zo ernstig blijken te zijn dat de fibula duidelijk verkeerd is uitgelijnd. Het been ziet er onnatuurlijk gebogen uit. Zoals bij alle fracturen, is er meestal zeer ernstige pijn. Daarom moet het been onmiddellijk worden geïmmobiliseerd en is medische zorg noodzakelijk.

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

De diagnose van een gebroken kuitbeen kan meestal vrij eenvoudig worden gesteld. Als je de gebeurtenis beschrijft die aan de symptomen zijn voorafgegaan, kan de arts reeds een breuk in het onderbeen vermoeden. Een lichamelijk onderzoek, zoals palpatie en beweging van het gewricht, kan dit vermoeden onderbouwen. Bovendien zal de arts vragen om je klachten zo nauwkeurig mogelijk te beschrijven. De arts neemt ook je medische geschiedenis in ogenschouw, bijvoorbeeld of er sprake is van osteoporose. Daarna kan vervolgonderzoek nodig zijn.

Vervolgonderzoek

Vervolgonderzoek bestaat vooral uit beeldvormingsonderzoek, zoals röntgenonderzoek. Computertomografie (CT-scan) kan ook plaatsvinden, aangezien deze techniek nauwkeurigere beelden oplevert dan een röntgenfoto. Bovenal moet met behulp van beeldvormingsmethoden worden verduidelijkt of er echt alleen maar sprake is van een gebroken kuitbeen of dat omliggende delen van het lichaam ook zijn getroffen.

Behandeling van een fibulafractuur

Spalk of gips

De behandeling van een fibulafractuur hangt af van de exacte omvang van de fractuur. Een optie is om het kuitbeen te immobiliseren met behulp van gips. Afhankelijk van waar het kuitbeen is gebroken, zal het gips groter of kleiner van omvang zijn zijn. Er is ook de optie om een gebroken kuitbeen te immobiliseren met behulp van een spalk. Deze maatregel wordt vaak gebruikt voor een pas ontstane fractuur of kort voor een eventueel noodzakelijke chirurgische ingreep. Ook hier hangt de vorm van de spalk af van de breuk.

Fixateur externe (uitwendige fixatie)

Als tevens de enkel is getroffen door de breuk van het kuitbeen, vindt vaak een externe fixatie plaats. Het gebruikte apparaat wordt een 'fixateur externe' genoemd. Het is een metalen constructie. Het doel van deze maatregel is om de aangetaste botdelen in hun natuurlijke positie te houden totdat genezing optreedt, of om een ​​chirurgische procedure voor te bereiden.

Operatie

Afhankelijk van het type fractuur kan een operatie noodzakelijk zijn. Met behulp van een plaat, pen, draad en/of schroeven wordt het gebroken botdeel in zijn natuurlijke positie en vorm zodanig gefixeerd dat het bot ongehinderd kan genezing. Deze delen worden na genezing van het bot weer verwijderd.

Immobilisatie

Welke behandelingsmethode ook vereist is bij een gebroken kuitbeen, allen vereisen een absolute immobilisatie van het been. Je bent daarom gedurende enkele weken duidelijk beperkt.

Fysiotherapie

Meestal is nabehandeling met behulp van een fysiotherapeut nodig. De functie van het kuitbeen wordt zo volledig mogelijk hersteld met behulp van gerichte bewegingstherapie. Vooral bij sporters mag deze maatregel niet achterwege blijven, zodat je weer goed hersteld bent voordat je je gebruikelijke hun sportactiviteiten voortzet,

Prognose

Een volledig normaal en klachtenvrij gebruik van het aangedane been kan al snel 3-6 maanden of soms nog langer duren.

Preventie van een kuitbeenbreuk

Preventie van een fibulafractuur is slechts in beperkte mate mogelijk, aangezien het in de meeste gevallen wordt veroorzaakt door een ongeluk en daar heb je vaak weinig invloed op. Sportactiviteiten moeten echter altijd op een verantwoorde manier worden uitgevoerd. Dit minimaliseert in het algemeen het risico op sportblessures. Vaak kan een gebroken kuitbeen niet volledig worden voorkomen.

Lees verder

• Gebroken enkel: symptomen, oorzaken en behandeling
• Gebroken knie: symptomen en behandeling gebroken knieschijf